Hey! Dit is mijn samenvatting van deel 1 psychologie van individuele verschillen, gegeven door prof P. Kuppens aan de KU Leuven in de 1ste bachelor. Zowel mijn lesnotities, als de gehele leerstof uit de slides worden behandeld. Ik heb mijn samenvatting gemaakt aan de hand van duidelijke schema's. V...
Psychologie van de individuele verschillen, D1 Luna Boudewyn
Deel 1 – wat en hoe?
H1 DOELSTELLING EN GESCHIEDENIS
Verschillende takken uit psychologie gaan over ontdekken van “algemene wetmatigheden”
Functieleer Sociale psychologie Biologische psychologie
Hoe werkt ons geheugen, Hoe is ons gedrag functie Hoe kunnen onze
perceptie, emoties en van sociale factoren? Bv. gedachten, gevoelens en
affect? Bv. oorzaak van sociale oorzaken, functie en gedragingen verklaard w
onze emoties? gevolgen van emoties door onze biologie? Bv.
neurale processen
onderliggend aan emoties
Zoektocht naar algemene wetmatigheden is zeer belangrijk en waardevol
MAAR is niet het gehele plaatje
WANT er zijn grote verschillen tussen en binnen mensen over ons gedrag, prestaties,
cognities, gevoelens …
= PSYCHOLOGIE VAN INDIVIDUELE VERSCHILLEN
Algemene psychologie (functieleer, sociale psychologie …)
o PID is gn tak van psychologie die in isolatie bestaat, maar heeft implicaties
voor alle toepassingsgebieden v/d psychologie (organisaties, bedrijven,
school- en klinische psychologie, theorie en onderzoek)
DOEL
Van verschillen: op welke vlakken verschillen mensen van
elkaar/zichzelf? Wat zijn de belangrijkste verschillen?
1. Beschrijven
Van verbanden tss verschillen met wat hangen die verschillen samen?
Bv. agressie (negeren van berichten v/e vriend), hoe hoger/ lager zelfwaarden hoe sneller
men agressief reageert. Wat is hier dan het verband tussen de aanwezige verschillen?
➔ Altijd rekening houden met hoezeer individuen v. elkaar verschillen (belangrijk aspect!)
2. Verklaren van verschillen: wat ligt er aan de basis van deze verschillen?
Genetisch? Opvoeding? Biologisch? Cultuur? Leergeschiedenis? … # niveaus
a. Proximale verklaringen: factoren die in tijd en ruimte +- samengaan met te
verklaren (verbanden) tss verschillen
(bv. fysiologie en emoties -> hitte en agressie: warme > koude zomer)
b. Distale verklaringen: factoren die verderaf liggen in tijd
(bv. genen, evolutie, gebeurtenissen in vroege levensfasen
hechtingstheorieën)
Hechtingstheorieën = manier waarop, veiligheid waarmee kleine
kinderen zich kunnen hechten aan iem. die voor hen zorgt
1
, Psychologie van de individuele verschillen, D1 Luna Boudewyn
Onderzoek naar mentaal welzijn & covid om te
weten te komen wie een persoon is en wat hij/ zij
zoal doet.
Bv. vroeger ingrijpen op mensen met een
startende depressie, opdat de behandeling
sneller tot stand komt en effectief is.
Craving = zin om middelen te gebruiken, verlangen
naar datgene waar hij/zij verslaafd aan was
Somatization = fysieke klachten
WAT
1. Beschrijven verschillen: impliceert een vergelijking
a. Tussen mensen (individuen, mannen en vrouwen, groepen …)
b. Binnen mensen (over tijd, verschillende situaties …)
Algemene psychologie: algemene wetten
Meerdere soorten verschillen mogelijk
Interindividuele Intergroepsverschillen Intraindividuele Interindividuele verschillen
verschillen verschillen in profielen
Tussen individuen Tussen groepen Binnen één persoon Interindividuele verschillen
Geslacht, culturen, = profiel over situaties of in intraindividuele
leeftijdsgroepen … tijdstippen verschillen
= over patronen van tijden
Bv. onderzoek Terraciano of situaties heen
stereotypes landen = verschillen tss groepen
binnen mensen
2. Beschrijven van verbanden tussen verschillen:
a. Inzake/ op wat voor soort vlakken kunnen mensen van elkaar verschillen,
psychologisch gezien? = emoties, persoonlijkheid, karakter, zelfbeeld …
b. Verschillen op vlak van 1 variabele (bv. geslacht, intelligentie, zelfwaarde …)
In verband brengen met verschillen op vlak van andere variabelen
(bv. woede over situaties, intelligentie bij verschillende tests …)
2
,Psychologie van de individuele verschillen, D1 Luna Boudewyn
SAMENHANG, met als doel uiteindelijk
1. Zicht te krijgen op structuur van verschillen tussen mensen en hoe verschillen op
verschillende vlakken onderling samenhangen
2. Verschillen verklaren: wat ligt er aan de basis van deze verschillen? # niveaus
Bv. agressie mogelijke oorzaken = temperament, persoonlijkheid, opvoeding,
onmacht, alcohol, stress, ziektes, verdraagzaamheid, verleden …
Cognitief functioneren Persoonlijkheid
Intelligentie, IG: prestaties op cognitieve Affectieve en sociale domein
taken (product)
Bv. karakter, emoties, sociaal gedrag
Cognitieve stijlen: manier van verwerken bij
cognitieve taken (proces) = PID van persoonlijkheid
Bv. analytisch >< holistisch
= PID van intelligentie en cognitieve stijlen
WIE
Expliciete theorieën over verschillen Impliciete theorieën over verschillen
- Theorieën en bevindingen i/d - Impliciete opvattingen die elke
wetenschappelijke en publieke mens heeft over de aard en
wereld over de aard en oorzaken v. oorzaken van menselijk gedrag en
verschillen tussen mensen verschillen tss mensen
- Voor anderen kenbaar want bv. - Niet rechtstreeks kenbaar voor
gepubliceerd door geleerden anderen
- Doorgaans door wetenschappers - Kunnen onrechtstreeks onderzocht
uitgevonden, geformuleerd w (afgeleid w), bv. via inferenties die
- Behoort tot domein van PID persoon in kwestie maakt
- Doorgaans door leken (=
Onderzochte weloverwogen theorie toebehorend aan het volk, niet
door experts diskundig persoon) uitgevonden en
door wetenschappers onthuld, of
door media beschreven
- Behoort tot domein van
persoonsperceptie, sociale cognitie
(sociale psychologie)
Elk mens is een (minstens impliciete)
differentieel psycholoog
3
, Psychologie van de individuele verschillen, D1 Luna Boudewyn
Zijn niet onafhankelijk, maar beïnvloeden elkaar
Expliciete theorieën w
gecontamineerd door impliciete
theorieën
Via wetenschappers
VANDAAR
= leek, eigen vooroordelen, partijdig (BEWUST ZIJN HIERVAN!)
Belang van goed en correct interpreteren en
bv. geslachtsverschillen in psycho en neuro
commuuniceren van onderzoeksresultaten door
wetenschappelijk opgeleide psychologen! -> Gould 'mismeasure of a man': beter eigen vooroordelen of
opvattingen erkennen dan te doen alsof ze er niet zijn/negeren
Via proefpersonen
-> onderzoeksresultaten verspreiden zich via media,
-> ond. waarop ETgebouwd z w regelmatig gecontamineerd door IT
populaire wetenschappelijke literatuur
-> demand effects (doen wat er aan je gevraagd w, zelfrepresentatie ...
-> gaan mee bepalen hoe we verschillen tss mensen
percipiëren bv. in vragenlijsten waarin men zichzelf of anderen beoordeelt, zijn
antwoorden gefilterd door IT van diegene die rapporteert
Impliciete theorieën w beïnvloed
door expliciete theorieën
GESCHIEDENIS
Henri & Binet kondigen nieuwe discipline aan: la psychologie individuelle oplossen van 2
problemen (L'année psychologique)
1895 • Hoe variëren psychische processen v individu tot individu ((INTER)
•Hoe variëren psychische processen onderling binnen individu (INTRA)
William Stern: 'Über Psychologie der individuellen Differenzen: Ideen zu einer
differentiellen Psychologie'
3-voudige taakomschrijving voor differentiële psychologie/ PID
1900
•Beschrijven v aard en grootte v verschillen in psychisch leven tss ind. en groepen = beschrijven
•Hoe manifesteren deze verschillen zich? = methode (bv. handschrift, gelaatsuitdrukkingen)
•Welke factoren bepalen verschillen? = verklaren (bv. erfelijkheid, cultuur)
Robert Yerkes wilt eenheid brengen in takken van psychologie die vergelijken:
comparatieve psychologie (bv. kind opvoeden of domme >< slimme namier (ethisch?
eerder natuurlijke onderzoeken
1913
•Object of vgl groepen is van ondergeschikt belang
•indien men maar de vgl of correlationele methode gebruikt
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunaboudewyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
