College 1 (30-01-2023) – Historisch overzicht en ontwikkelingen
I. Waarom een Europese Unie?
Hoofddoel EU: vrede (nooit meer oorlog)
Oorlog en handel zijn nauw met elkaar verbonden. De wereldoorlogen zijn
uitgebroken in periode toen de internationale handel tot stilstand was gekomen. Er
is een direct verband. Minder economische handel -> sneller oorlog. Hoe meer
landen samenwerken, hoe kleiner de kans dat ze oorlog gaan voeren tegen elkaar.
Daarom economische integratie (dit is ook een hoofddoel)
Als je economische integratie op gang brengt, komt handel en komt politieke
integratie
Art. 3 VEU -> de Unie heeft als doel de vrede, haar waarden en het welzijn van haar
volkeren te bevorderen. De Unie brengt een interne markt tot stand
II. De verdragen
EGKS 1951 (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) -> bevoegdheid uit handen
van de lidstaten genomen, onderdeel geworden van de supranationale organisatie
EU. Hierdoor wordt oorlog voeren moeilijker, want die industrieën worden
onderdeel van de interne markt
EURATOM 1957 (vreedzame toepassing kernenergie)
EEG 1957 (Europese Economische Gemeenschap)
Europese Akte 1986
Verdrag van Maastricht 1992
o Pijlerstructuur (EG, buitenlands- en veiligheidsbeleid, politiële en justitiële
samenwerking)
Verdrag van Lissabon 2007, zoals het nu is
o VEU, Verdrag betreffende de Europese Unie
o VWEU, Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie
III. De uitbreiding van het aantal lidstaten
De EU is een internationale organisatie waarvan nu 27 Europese staten lid zijn
Founding fathers: Duitsland, Frankrijk, Italië, België, Nederland en Luxemburg
IV. Wat is interne markt?
De interne markt omvat een ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer
van goederen, diensten, personen en kapitaal is gewaarborgd volgens de bepalingen
van de Verdragen (art. 26 VWEU)
De vier vrijheden
o Goederen
o Diensten
o Personen
o Kapitaal
De vier vrijheden moeten kunnen circuleren binnen Europese grondgebied, zonder
dat er belemmeringen zijn
, V. Wie spelen een rol binnen de Europese Unie?
Commissie: hoedster van de EU
o Oa initiatief tot wetgeving
Europese Raad: regeringsleiders die grote politieke lijnen uitzetten
Raad: vertegenwoordiging van de lidstaten
o Maken de wetten samen met het EP
Europees Parlement: volksvertegenwoordiging
o Maken de wetten samen met de Raad
Hof en Gerecht: de rechters van de EU
o Gevestigd in Luxemburg
o Lidstaten moeten zich houden aan de uitspraken van het HvJ EU
o Nieuwe regels worden gecreëerd door het HvJ EU -> bron van Europees
recht
VI. De Europese rechter
Hof van Justitie en het Gerecht van Eerste Aanleg
Cruciale rol voor het Hof en Gerecht in het Europese recht
Zaaknummers beginnen bij uitspraken Hof vaak met C, en bij uitspraken Gerecht
met een T
VII. Rechtsbronnen in het Europese recht
Primaire recht: de verdragen
Secundaire recht: verordeningen, richtlijnen, besluiten, etc.
o Duizenden voorbeelden van secundair recht. Bij dit vak behandelen wij:
1. Richtlijn 2004/38/EG (vrij verkeer en verblijf burgers)
2. Richtlijn 2006/123/EG (diensten op de interne markt)
Primair recht kan aangepast worden (de 27 lidstaten moeten het eens zijn)
Primair en secundair recht zijn niet hiërarchisch gelijk; primair staat hoger
Primair recht bevat de rechtsbasis voor secundair recht
Zonder grondslag in het primaire recht kan secundair recht niet gemaakt worden
Lidstaten dragen bevoegdheden over aan de EU, zodat de EU regels mag maken -> supranationaal
, College 2 (02-02-2023) – Bronnen van EU-recht en besluitvorming in de EU
I. Rechtsbronnen I: primair EU-recht (de Verdragen)
VEU, VWEU en Euratomverdrag
De wijzigingsverdragen (bvb. Europese Akte, Verdrag van Lissabon etc.)
II. Rechtsbronnen II: secundair EU-recht (de besluiten van de instellingen, art. 288 VWEU)
Werken het primaire recht nader uit
Verordeningen
o Lijkt op wet in formele zin
o Algemene strekking
o Verbindend in al haar onderdelen (afwijking niet toegestaan)
o Rechtstreeks toepasselijk
Legt direct rechten en verplichtingen op aan de burger,
ondernemingen en nationale overheden
Verordeningen mogen niet worden omgezet in het nationale recht
(rechtszekerheid komt anders in het geding)
Richtlijnen
o Gericht aan lidstaten
o Verbindend ten aanzien van het resultaat
Lidstaten hebben vrijheid ten aanzien van ‘vorm en middelen’ (288
VWEU)
Niet vrijblijvend maar juist bindend!
Een richtlijn moet worden omgezet (overgenomen in de nationale
wetgeving)
Op tijd: omzettingstermijn!
Besluiten
o Verbindend in al haar onderdelen
o Legt rechtstreeks rechten of verplichtingen op
o Vaak alleen verbindend ten aanzien van een specifieke adressant of groep
adressanten (individueel gericht, geen algemene regeling)
III. Internationale overeenkomsten
Overeenkomsten gesloten tussen de EU en derde landen
EU-instellingen en lidstaten zijn gebonden aan deze overeenkomsten
IV. Aanbevelingen, adviezen, etc. (soft law)
Niet bindend
Bedoeling: richting geven (bvb. interpretatie van bepaalde regels)
V. Rechtsbronnen en rechtspraak van de Europese rechter
Arresten van het Hof van Justitie
Arresten van het Gerecht