Samenvatting
Samenvatting 14.1-14.3 - Waarnemen
Hier is een volledige samenvatting van drie paragrafen over zintuigen voor vwo 5. Hierin wordt beschreven hoe het oog en het oor werkt.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H14- WaarnemenJoeri Denekamp
[NOG NIET COMPLEET]
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 4 ............................................................................................................................................... 1
§14.1 Zintuigcellen ...............................................................................................................................................1
Evenwichtszintuig ............................................................................................................................................1
Zintuigcellen ....................................................................................................................................................2
Constante prikkels ...........................................................................................................................................2
Evenwicht bewaren .........................................................................................................................................2
§14.2 Het gehoorzintuig ......................................................................................................................................2
Geluid filtreren ................................................................................................................................................2
Buitenoor .........................................................................................................................................................3
Middenoor .......................................................................................................................................................3
Binnenoor ........................................................................................................................................................3
Toonhoogte .....................................................................................................................................................3
Geluidsvolume en gehoorbeschadiging ..........................................................................................................3
§14.3 Gezichtszintuig ...........................................................................................................................................4
Bouw en werking oog ......................................................................................................................................4
Donker en licht ................................................................................................................................................4
Scherp zien ......................................................................................................................................................4
Veraf en dichtbij ..............................................................................................................................................4
Lenzen en brillen .............................................................................................................................................5
Afstand en diepte ............................................................................................................................................5
Hoofdstuk 14
§14.1 Zintuigcellen
Evenwichtszintuig
Zintuigcellen zijn gespecialiseerde cellen die reageren op een specifieke prikkel = adequate prikkel.
Evenwichtszintuigen bevinden zich in het inwendige deel van het oor en er zijn er twee van. Ze
registreren welke bewegingen je hoofd maakt. Ze bestaan uit de volgende onderdelen:
• Vestibulum = centrale deel van evenwichtszintuig
• Drie halfcirkelvormige kanalen die in drie vlakken loodrecht op elkaar staan.
Vestibulum en halfcirkelvormige kanalen zijn gevuld met een vloeistof: de endolymfe.
Maculae = twee kleine zintuigorgaantjes in vestibulum die door middel van zwaartekracht en
rechtlijnige versnelling informatie krijgen over stand van hoofd.
Haarcellen van macula steken met lange ciliën in geleilaag met daarop een laagje kalksteentjes
waardoor haartjes gevoelig zijn voor zwaartekracht.
, • Maculae registreren alleen veranderingen in snelheid.
De drie halfcirkelvromige kanalen registreren draaibewegingen van het hoofd. Elk kanaal heeft een
knobbel met lange haarcellen en daarop cilïen, die steken in de cupula = geleiachtige massa die vrij
mee kan bewegen met endolymfe.
Zintuigcellen
Zintuigcellen zijn cellen die reageren op een verandering in prikkelsterkte.
• Het zijn receptorcellen, cellen waarmee je bepaalde informatie kan verzamelen.
Zintuigcellen in cupulae en maculae zijn mechanoreceptoren, aangezien ze gevoelig zijn voor een
mechanische prikkeling door vervorming celmembraan.
Thermoreceptoren = receptoren die reageren op temperatuurveranderingen, door warmtegevoelig
eiwit.
Bij de volgende receptoren spelen een cascade aan signalen en een secundaire boodschapperstof
een rol:
• Chemoreceptoren = receptoren die reageren op bepaalde stoffen.
• Fotoreceptoren = receptoren die gevoelig zijn voor verandering in licht.
Receptorcellen hebben net als neuronen een rustpotentiaal en door een adequate prikkel gaan
ionpoorten open en kan er een actiepotentiaal ontstaan.
Depolarisatie zorgt ervoor dat calciumpoorten opengaan en een exciterende neurotransmitter
lozen.
Hoeveelheid neurotransmitter bepaalt impulsfrequentie = frequentie die informatie geeft over de
sterkte van de prikkel.
Pijnreceptoren zijn geen receptorcellen maar zenuwuiteinden.
Constante prikkels
Door een langdurige constante prikkel, kan de prikkeldrempel van de receptorcel omhooggaan. Dit
noemt men adaptatie.
• In sommige receptorcellen treedt langzamer adaptatie op dan in andere receptorcellen.
Evenwicht bewaren
Maculae registreren dat je de hele tijd heen en weer beweegt en geven dit door aan het
evenwichtscentrum in de hersenstam. Zo kan je je evenwicht bewaren.
Kleine hersenen koppelen informatie naar diverse spieren die je op tijd kunnen bijsturen.
§14.2 Het gehoorzintuig
Geluid filtreren
Bewust kan men geluid filtreren door te concentreren en onbewust kan men geluid filtreren
doordat de thalamus achtergrondruis niet laat doordringen tot je auditieve schors.
Hersenen kunnen bepaalde toonhoogtes verzwakken om achtergrondruis te onderdrukken.
Haarcellen in je oor zijn mechanoreceptoren met lange ciliën, die beschadigd kunnen raken door
veel lawaai en slijtage. Filtreren gaat dan minder goed.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joeridenekamp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,57. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79202 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen