In dit document staat alles wat je moet weten over de theorie van het vitaal keuzedeel van het eerste semester. Alles staat duidelijk en overzichtelijk omschreven.
Theorie Keuzedeel vitaal
Les 1
Vitaliteit
Energie, motivatie en veerkracht.
- Energie wordt gekenmerkt door zich energiek te voelen.
- Motivatie door doelen te stellen in het leven en moeite te doen om deze te behalen.
- Veerkracht het vermogen om met de dagelijkse problemen en uitdagingen van het
leven om te gaan.
Eisen aan bewegen (FITT)
Frequentie = Liefst iedere dag bewegen
Intensiteit = Matig intensief is de minimale intensiteit (snel wandelen/stofzuigen/ etsen)
Tijdsduur = Minimaal 150 minuten per week
Type activiteit = Zowel bewegen waarbij je hart geprikkeld wordt als bewegen waarbij je
spieren goed nodig zijn (spierkracht & coördinatie)
In kaart brengen theid
KLUCS:
- Kracht
- Lenigheid
- Uithoudingsvermogen
- Coördinatie
- Snelheid
Les 2
Voeding
Bron van energie -> de capaciteit om arbeid te verrichten
Voedingssto en:
- Koolhydraten - Vitaminen
- Vetten - Mineralen
- Eiwitten - Water
Koolhydraten
- Koolstof (C), Waterstof (H), Zuurstof (O)
- Enkelvoudige en meervoudige koolhydraten
- In voeding:
- Enkelvoudige- en meervoudige koolhydraten
- In lichaam:
- Glucose -> enkelvoudige koolhydraat in het bloed
- Glycogeen -> Meervoudige koolhydraat in spier of lever
Vet
- Energierijke tri-glycerides moeten afgebroken worden voordat er energie vrijgemaakt
kan worden
- FFA = vrije vetzuren -> ook keten van C - H - O
- Vet is moeilijker af te breken dan koolhydraten en bij de afbraak wordt meer zuurstof
gebruikt
ff fi fi
,Eiwit
- Hoofdzakelijk bouwsto en
- Bestaat uit aminozuren
- Indien nodig kunnen aminozuren als brandstof gebruikt worden
- Omzetting eiwit naar glucose voor brandstof
- Gluconeogenese
- Aanvulling van vetvoorraad uit FFA of glucose
- Lipogenese
Energie
- Koolhydraten, vetten en eiwitten bevatten energie
- Wordt gemeten in kilo-joules (kJ) of kilo-calorieën (kcal)
- 1 kcal is gelijk aan 4,2 kJ
- Voorraden in het lichaam
- Koolhydraten 500 - 800 gram
- Uit 1 gram vet haal je meer energie dan uit 1 gram koolhydraten
ATP
- is de energiebron voor alle lichaamsfuncties
- Adenosine-tri-fosfaat
- Wordt continu gerecycled:
ff
,ATP-resynthese
- De vrije voorraad ATP is heel beperkt
- Daarom wordt ATP continu en snel gerecycled, daarvoor is energie
nodig
- Het vrijmaken van de energie voor de opbouw van ATP kan vanuit 3
energiesystemen en verloopt door de afbraak van brandsto en met
behulp van enzymen
Enzymen
- te herkennen aan de toevoeging -ase
- Hulpstof voor afbraak (=katabolisme) van een stof
- Bij katabolisme van een stof komt energie vrij
- Enzym verlaagt de energie die nodig is om brandstof af te breken
- Voorbeeld: lucifer -> brand niet makkelijk uit zichzelf
ATP resynthese
- Na afbraak van ATP in ADP+P, moet ADP weer snel worden ‘opgeladen’ tot ATP =
Fosforylering
- Fosforylering; ADP + P -> ATP
- Dit proces kost energie
- De hiervoor benodigde energie wordt vrijgemaakt met behulp van 3
energiesystemen (met de brandsto en erachter die gebruikt worden)
- Fosfaat-systeem -> creatine-fosfaat
- Melkzuursysteem -> glycogeen
- Zuurstofsysteem -> glycogeen of vrije vetzuren
Fosfaat-systeem
- =ATP-CP systeem (o ciële naamgeving)
- Snelste energiesysteem voor ATP resynthese
- Werkt zonder zuurstof -> anaëroob
- Brandstof = creatinefosfaat
- CrP -> Cr + P + energie
- Met deze vrijgekomen energie wordt ATP opgebouwd:
ffi ff ff
, Fosfaat-systeem
- Slechts 1 reactie noodzakelijk
- Enzym: Creatine-kinase
- ATP opbrengst:
- 1 mol ATP bij afbraak van 1 mol CrP
- Inzet bij prestaties van:
- Zeer hoge intensiteit -> sprints
- Korte duur: max 10 a 15 seconden bij maximale inspanning
- In fysiologische termen:
- Zeer hoog vermogen
- Hele kleine capaciteit
- Herstel van CrP vindt ook snel plaats:
- In rust (of relatieve rust, tijdens matige inspanning): door vet af te breken!
- Cr + P + energie -> CrP
- Halfwaarde herstel: 20-30 seconden
Melkzuur-systeem
- Anaerobe glycolyse / glycolytisch systeem (o ciële naamgeving)
- Brandstof: glucose / glycogeen (afkomstig van koolhydraten)
- Glycolyse:
- De afbraak van glucose (uit het bloed) of glycogeen (uit de spier)
- 2 ATP netto opbrengst uit de afbraak van glucose
- 3 ATP netto opbrengst uit de afbraak van glycogeen
- Anaerobe afbraak van koolhydraten (glycogeen/glucose)
- Onvolledig afbraakproces
- Geen zuurstof voor nodig
ffi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romydebruin1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
