Tentamen (uitwerkingen)
Scheikunde 1 Examen VWO 2006
- Vak
- Instelling
Scheikunde-examenvragen VWO voorzien van antwoorden en bestaan uit tijdvak 1 en 2
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
tandhiwahyono
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Examen VWOscheikunde 1
Voorbereidend
Wetenschappelijk
Onderwijs
20 06
Tijdvak 1
Maandag 22 mei
13.30 – 16.30 uur
Als bij een vraag een verklaring, uitleg,
berekening of afleiding gevraagd wordt,
worden aan het antwoord meestal geen
punten toegekend als deze verklaring, uitleg,
Voor dit examen zijn maximaal 69 punten te berekening of afleiding ontbreekt.
behalen; het examen bestaat uit 26 vragen.
Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel Geef niet meer antwoorden (redenen,
punten met een goed antwoord behaald kunnen voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd.
worden. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden
Voor de beantwoording van vraag 3 is een gevraagd en je geeft meer dan twee redenen,
uitwerkbijlage bijgevoegd. dan worden alleen de eerste twee in de
Bij dit examen hoort een informatieboekje. beoordeling meegeteld.
600025-1-23o Begin
, MZA
MZA is een grondstof voor veel soorten polymeren, onder andere polyesters. De
molecuulformule van MZA is C4H 2O 3; de structuurformule van MZA is afgebeeld op
pagina 2 van het informatieboekje dat bij dit examen hoort.
MZA kan worden verkregen uit een stof I. De structuurformule van deze stof I is afgebeeld
op pagina 2 van het informatieboekje dat bij dit examen hoort.
Bij deze bereiding van MZA reageren van een molecuul van stof I beide OH groepen met
elkaar onder vorming van een molecuul MZA. Tevens wordt daarbij een molecuul water
gevormd. Een dergelijke reactie kan niet optreden met de stereo-isomeer van stof I. De
structuurformule van deze stereo-isomeer is eveneens afgebeeld op pagina 2 van het
informatieboekje dat bij dit examen hoort.
4p 1 Geef de systematische naam van stof I en de systematische naam van de stereo-isomeer van
stof I. Noteer je antwoord als volgt:
stof I: …
stereo-isomeer van stof I: …
2p 2 Leg aan de hand van de structuurformule van de stereo-isomeer van stof I uit waarom de
beide OH groepen uit een molecuul van die stereo-isomeer niet met elkaar kunnen reageren.
Een tweede bereidingswijze van MZA is gebaseerd op de reactie van benzeen met zuurstof:
2 C6H 6 + 9 O 2 → 2 C4H2O 3 + 4 CO2 + 4 H 2O
Dit is een exotherme reactie die onder invloed van een katalysator plaatsvindt. De invloed
van een katalysator op het verloop van een reactie kan met behulp van energiediagrammen
duidelijk worden gemaakt. Op de uitwerkbijlage bij dit examen zijn twee
energiediagrammen voor een exotherme reactie gedeeltelijk weergegeven: één voor de
reactie zonder katalysator en één voor de reactie met katalysator. Van beide
energiediagrammen is slechts het energieniveau van de beginstoffen aangegeven met het
bijschrift ‘beginstoffen’.
3p 3 Maak op de uitwerkbijlage de energiediagrammen voor een exotherme reactie af, door het
plaatsen van energieniveaus met bijbehorende bijschriften, zodat duidelijk wordt wat de
invloed van de katalysator is op het verloop van de reactie.
Bij de bereiding van MZA uit benzeen wordt uit 1,0 kg benzeen 1,0 kg MZA verkregen.
3p 4 Bereken het rendement van deze bereiding van MZA uit benzeen.
Een derde bereidingsproces van MZA is gebaseerd op de reactie van butaan en zuurstof uit
de lucht. Bij deze reactie ontstaat behalve MZA uitsluitend water.
3p 5 Geef de reactievergelijking in molecuulformules van de vorming van MZA uit butaan en
zuurstof.
Een onderneming die een fabriek voor de bereiding van MZA wil opzetten, heeft dus de
keuze uit een aantal verschillende processen. De onderneming zal daarbij kiezen voor het
proces dat het beste economische bedrijfsresultaat oplevert. Bij het maken van zo’n keuze
spelen tal van factoren een rol, bijvoorbeeld: de prijs en de beschikbaarheid van
grondstoffen, de energie die moet worden ingekocht, de benodigde technische
voorzieningen en het rendement van het proces. Behalve deze factoren zullen ook factoren
moeten worden onderzocht die meer met de chemie te maken hebben. Stel jij werkt bij een
bedrijf dat aan deze onderneming advies moet uitbrengen over de keuze.
2p 6 Noem twee factoren die met chemie te maken hebben, die jij zou (laten) onderzoeken om
tot een juiste keuze te komen.
2p 7 Geef bij elke door jou genoemde factor een argument waarom deze factor belangrijk is voor
het keuzeproces.
600025-1-23o 2 Lees verder
, Ammoniakmonitor
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) verzamelt via een landelijk
meetnet gegevens over de concentraties van een aantal stoffen die in lucht voorkomen,
bijvoorbeeld zwaveldioxide, ozon, stikstofoxiden en ammoniak. De concentratie van
ammoniak wordt gemeten omdat deze stof bijdraagt aan de verzuring van het milieu.
2p 8 Geef aan hoe het komt dat ammoniak bijdraagt aan de verzuring van het milieu.
Op pagina 3 van het informatieboekje dat bij dit examen hoort, staat een artikel dat gaat
over de ontwikkeling van een meetinstrument voor ammoniak, een zogenoemde
ammoniakmonitor. Deze monitor wordt inmiddels op ongeveer tien plaatsen, verspreid over
Nederland, in het landelijke meetnet gebruikt. Lees het artikel en beantwoord vervolgens de
vragen.
In het gedeelte met als kop “Zelf ontwikkelde monitor” wordt de werking van de
ammoniakmonitor beschreven. De werking is gebaseerd op een drietal reacties die na elkaar
verlopen.
3p 9 Geef de reactievergelijkingen van deze drie reacties.
In het artikel wordt het aantal liter lucht genoemd dat per minuut wordt ingeleid (regel 13).
De aanvoer van de in het artikel genoemde vloeistoffen moet zodanig op deze luchtaanvoer
zijn afgestemd dat ook bij hoge ammoniakconcentraties de monitor betrouwbare metingen
doet.
4p 10 Bereken hoeveel mL NaHSO4 oplossing tenminste per week nodig is. Neem als
uitgangspunt voor de berekening het meetbereik waarbinnen de monitor betrouwbare
meetresultaten oplevert.
2p 11 Geef de structuurformule van een kenmerkend fragment van de stof waarvan het membraan
is gemaakt. Maak gebruik van Binas-tabel 103A (4e druk) of 66A (5 e druk). Het fragment
moet tenminste zes koolstofatomen bevatten en moet komen uit het midden van een
molecuul van deze stof.
Een leerling vraagt zich na het lezen van dit artikel af, of het mogelijk is om een
eenvoudigere versie voor een ammoniakmonitor te ontwerpen.
Hij stelt voor om gedestilleerd water door de denuder te leiden en het geleidingsvermogen
van de uitstromende vloeistof te meten om zo de ammoniakconcentratie te bepalen.
De docent reageert hierop met de opmerking dat het natuurlijk te proberen valt, maar dat
zo’n eenvoudigere monitor zeer waarschijnlijk geen betrouwbare meetresultaten met
betrekking tot de ammoniakconcentratie zal geven. Zo zal het meetresultaat onbetrouwbaar
zijn wanneer de lucht ook verontreinigd is met zwaveldioxide. Dat komt omdat opgelost
zwaveldioxide het geleidingsvermogen ook beïnvloedt.
3p 12 Geef de vergelijking van de reactie die plaatsvindt wanneer zwaveldioxide in water oplost
en leg aan de hand van die reactievergelijking uit dat zwaveldioxide het
geleidingsvermogen beïnvloedt.
Bij het testen van de beschreven monitor heeft onder meer de invloed van de
(omgevings)temperatuur op de betrouwbaarheid van de metingen een rol gespeeld.
Men heeft onderzoek gedaan in het temperatuurtraject van 10 °C tot 30 °C.
Uit dit onderzoek bleek dat er sprake is van een duidelijke temperatuurgevoeligheid van de
meetresultaten.
2p 13 Noem twee aspecten van de werking van deze monitor die door de temperatuur worden
beïnvloed.
2p 14 Beschrijf globaal hoe dit onderzoek naar de temperatuurafhankelijkheid van de
meetresultaten kan zijn uitgevoerd.
600025-1-23o 3 Lees verder
, Hydrogel
Dextraan is een polysacharide dat door sommige bacteriesoorten wordt geproduceerd. De
moleculen van dextraan bestaan uit aan elkaar gekoppelde glucose-eenheden. Uitgezonderd
de glucose-eenheden aan de beide uiteinden van de dextraanmoleculen is elke glucose-
eenheid gekoppeld aan twee andere glucose-eenheden. Er zijn dus geen vertakkingen in de
dextraanstructuur aanwezig zoals in glycogeen. Een bepaalde dextraansoort heeft een
gemiddelde molecuulmassa van 1,64·104 u.
2p 15 Bereken het gemiddelde aantal glucose-eenheden in de moleculen van deze dextraansoort.
Dextraan wordt als beginstof gebruikt voor de synthese van een biologisch afbreekbaar
polymeer. Daartoe brengt men op sommige plaatsen in de dextraanketens zijgroepen aan die
een C = C binding bevatten. De structuurformule van een stof die daarvoor wordt gebruikt
(stof A) staat afgebeeld op pagina 4 van het informatieboekje dat bij dit examen hoort.
Op grond van structuurkenmerken zijn koolstofverbindingen in een aantal klassen in te
delen. Voorbeelden van zulke klassen zijn: verzadigde verbindingen, koolwaterstoffen,
carbonzuren, etc. Stof A is op grond van zijn structuurkenmerken onder te brengen in
meerdere klassen van koolstofverbindingen. Zo behoort stof A tot de alifatische (niet-
aromatische) verbindingen en tot de verbindingen met een vertakt koolstofskelet.
3p 16 Noem nog drie klassen van koolstofverbindingen waartoe stof A kan worden gerekend.
Het aanbrengen van de zijgroepen aan de dextraanketens is het resultaat van twee
synthesestappen. Eerst laat men stof A reageren met stof B volgens reactie 1:
reactie 1
O HC CH HC CH
H3C C CH2 OH + N N N N
C O CH2 CH C CH
CH2 O
stof A stof B
O HC CH HC CH
H3C C CH2 O N N + N NH
C O CH2 C CH CH
CH2 O
koppelingsproduct
Het koppelingsproduct dat in reactie 1 ontstaat, laat men vervolgens reageren met dextraan.
Hieronder is weergegeven hoe de zijgroep vastzit aan een glucose-ring van de
dextraanketen.
O
H3C C CH2 O O
C O CH2 C C
CH2 O H
Het omcirkelde koolstofatoom C maakt deel uit van de glucose-ring.
Bij de reactie tussen stof A en stof B kan een nevenreactie optreden waarbij een ongewenst
bijproduct C wordt gevormd. De structuurformule van dit ongewenste bijproduct staat
eveneens afgebeeld op pagina 4 van het informatieboekje dat bij dit examen hoort.
Om de vorming van dit ongewenste bijproduct zoveel mogelijk tegen te gaan, gebruikt men
een overmaat van stof B.
2p 17 Geef aan hoe een molecuul van bijproduct C wordt gevormd en leg uit dat de vorming van
bijproduct C wordt tegengegaan wanneer men overmaat van stof B gebruikt.
600025-1-23o 4 Lees verder
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tandhiwahyono. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,47. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen