Tentamen (uitwerkingen)
Scheikunde 1 Examen VWO 2003
- Vak
- Instelling
Scheikunde-examenvragen VWO voorzien van antwoorden en bestaan uit tijdvak 1 en 2
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 42 pagina's
Voorbeeld 4 van de 42 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
tandhiwahyono
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
03Examen VWO
20
Scheikunde 1 (nieuwe stijl)
Voorbereidend
Wetenschappelijk
Onderwijs
Tijdvak 1
Dinsdag 20 mei
13.30 – 16.30 uur
Als bij een vraag een verklaring, uitleg,
berekening of afleiding gevraagd wordt,
worden aan het antwoord meestal geen
punten toegekend als deze verklaring, uitleg,
Voor dit examen zijn maximaal 65 punten te berekening of afleiding ontbreekt.
behalen; het examen bestaat uit 24 vragen.
Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel Geef niet meer antwoorden (redenen,
punten met een goed antwoord behaald kunnen voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd.
worden. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden
Voor de uitwerking van vraag 21 is een bijlage gevraagd en je geeft meer dan twee redenen,
toegevoegd. dan worden alleen de eerste twee in de
Bij dit examen hoort een informatieblad. beoordeling meegeteld.
300010 26 Begin
, Vitamine C
Vitamine C heeft de molecuulformule C6 H8 O 6. De structuurformule is hieronder
weergegeven:
OH OH
5 6
O C C H
O
C1 4C H H
2 3
H
C C
HO OH
Vitamine C is één van de optische isomeren die met deze structuurformule kunnen worden
weergegeven.
2p 1 Geef het nummer van elk asymmetrisch koolstofatoom in bovenstaande structuurformule.
Veel levende organismen - planten en ook dieren - zijn in staat om zelf vitamine C te
vormen. De belangrijkste reacties die plaatsvinden tijdens deze zogenoemde biosynthese
van vitamine C kunnen schematisch worden weergegeven zoals in figuur 1:
O OH O OH O O O
figuur 1 CH2OH C C C C C
HO C H HO C H HO C H HO C H HO C H HO C
O O O
HO C H 1 HO C H 2 HO C H 3 HO C H 4 O C 5 HO C
H C OH H C OH H C OH H C H C H C
HO C H HO C H HO C H HO C H HO C H HO C H
C C CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH
H O H O
glucose stof I stof II stof III stof IV vitamine C
De reacties 1 tot en met 4 vinden plaats onder invloed van enzymen.
De mens dient vitamine C met zijn voedsel binnen te krijgen doordat in het menselijk
lichaam het enzym ontbreekt dat nodig is voor de omzetting van stof III tot stof IV volgens
reactie 4.
In reactie 4 van de biosynthese van vitamine C wordt uitsluitend de OH groep aan
koolstofatoom 3 omgezet.
2p 2 Leg uit hoe het mogelijk is dat alleen deze OH groep wordt omgezet.
Reactie 4 is een redoxreactie.
2p 3 Leg uit of stof III in reactie 4 met een oxidator of met een reductor reageert.
In figuur 1 komen, behalve reactie 4, nog meer redoxreacties voor.
Tevens is een reactie weergegeven die op te vatten is als estervorming.
2p 4 Geef het reactienummer van een andere redoxreactie dan reactie 4 en het reactienummer
van de estervorming.
Noteer je antwoord als volgt:
Redoxreactie: nummer …
Estervorming: nummer …
300010 26 2 Lees verder
, Chitosan
Een garnaal bestaat uit een pantser en een week gedeelte. De (in water onoplosbare) stof die
stevigheid aan het pantser geeft, heet chitine. Uit chitine kan chitosan gemaakt worden.
Chitosan wordt onder andere gebruikt voor het houdbaar maken van vruchten. De vruchten
worden daartoe voorzien van een afsluitende laag chitosan.
Bij de bereiding van chitosan uit chitine laat men het chitine reageren met geconcentreerd
natronloog.
De structuurformule van chitine staat in Binas-tabel 67 A3. Bij de reactie van chitine met
geconcentreerd natronloog wordt een aantal van de NH C CH3 groepen omgezet tot
NH 2 groepen. O
De ontstane stof is chitosan. Bij deze reactie ontstaan chitosanmoleculen en nog één andere
soort deeltjes.
2p 5 Geef de structuurformule van die andere soort deeltjes.
Bij de afbraak van chitosan in het menselijk lichaam ontstaat onder andere een verbinding
met de volgende structuurformule:
CH2 CH CH CH CH C O
OH OH OH OH NH2 H
4p 6 Geef de systematische naam van dit afbraakproduct.
De molecuulformule van chitosan kan bij goede benadering als volgt worden weergegeven:
(C 8 H13NO 5) m(C 6H 11 NO4 )n
Hierin stelt C 8H 13NO5 de eenheid voor met de NH C CH3 groep en C6 H 11 NO 4 de eenheid
O
met de NH 2 groep.
De kwaliteit van een folie van chitosan hangt onder andere af van de verhouding tussen het
aantal NH C CH3 groepen en het aantal NH2 groepen in de chitosanmoleculen.
O
Ter bepaling van deze verhouding voegt men aan een afgewogen hoeveelheid chitosan een
overmaat opgelost salpeterigzuur (HNO2 ) toe. Bij de reactie die dan plaatsvindt, reageren
NH 2 groepen uit de chitosanmoleculen met HNO2 moleculen, onder vorming van onder
andere stikstof. Men bepaalt de hoeveelheid gevormd stikstofgas.
Bij het uitvoeren van deze bepaling blijkt uitgaande van 0,38 gram chitosan
35 cm3 stikstofgas gevormd te worden. Het volume van het stikstofgas is gemeten onder
omstandigheden waarbij een mol gas het volume 25 dm3 heeft.
5p 7 Bereken de x in de verhouding 1,0 : x tussen het aantal NH C CH3 groepen en
O
het aantal NH 2 groepen in de chitosanmoleculen. Neem daarbij aan dat bij de reactie tussen
salpeterigzuur en chitosan per NH 2 groep die reageert, één molecuul stikstof wordt
gevormd.
300010 26 3 Lees verder
, Pyriet
Deze opgave gaat over het artikel 'Pyriet houdt Brinkhorst niet tegen' dat als
informatieblad bij dit examen is verstrekt. Lees dit artikel en maak vervolgens
de vragen van deze opgave.
De inleiding van het artikel bevat chemisch gezien onduidelijkheden. Ook staan er
suggesties in die door de inhoud van het artikel niet worden ondersteund.
Een onduidelijkheid is bijvoorbeeld het gebruik van het woord ‘tegenhouden’ in de zin
“Pyrietlagen houden het nitraat tegen.” De term ‘tegenhouden’ kan bij de lezer het beeld
oproepen dat het nitraat zich in of boven de pyrietlagen ophoopt. Uit de tekst van het artikel
blijkt dat dat beeld onjuist is.
2p 8 Herschrijf de zin “Pyrietlagen houden het nitraat tegen.” zodanig dat bovenbedoeld
misverstand niet kan optreden.
Het gebruik van de term ‘buffering’ in de laatste zin van de inleiding suggereert dat het
‘tegenhouden’ van nitraat op een proces berust dat in de chemie met de term bufferwerking
wordt aangeduid.
2p 9 Leg aan de hand van de betrokken stoffen uit dat met het begrip buffer in dit artikel iets
anders wordt bedoeld dan wat in de chemie gebruikelijk is.
In de regels 10 en 11, en ook in regel 17, wordt een omzetting van nitraat beschreven. In de
vergelijking van de halfreactie van het nitraat bij deze omzetting komen, behalve de in het
artikel genoemde deeltjes en elektronen, ook H + en H 2 O voor.
4p 10 Geef de vergelijking van deze halfreactie van nitraat.
Volgens de heer Griffioen kunnen de pyrietlagen wel 150 jaar nitraat uit het grondwater
weghouden, maar zit je daarna in de problemen (regels 20 t/m 23). Je zou daaruit de
conclusie kunnen trekken dat het grondwater schoon blijft zolang er pyrietlagen zijn.
2p 11 Ben jij het eens met de conclusie dat het grondwater schoon blijft zolang er pyrietlagen
zijn? Beargumenteer je antwoord met behulp van gegevens uit het artikel.
Voor een praktische opdracht willen een paar leerlingen door middel van een experiment
nagaan of de bewering van de heer Roelofs dat bij het binden van sulfide aan ijzer, het ijzer
wordt losgeweekt van fosfaat (regels 35-37) op realiteit berust. Ze nemen aan dat Roelofs
met ‘ijzer’ Fe2+ bedoelt en met pyriet het slecht oplosbare ijzer(II)sulfide.
De leerlingen mengen in een bekerglas vast ijzer(II)fosfaat met een natriumsulfide-
oplossing en laten het geheel enige tijd staan. Daarna moeten ze met het ontstane mengsel
een vervolgonderzoek doen.
1p 12 Formuleer een onderzoeksvraag die de leerlingen voor dit vervolgonderzoek moeten stellen.
3p 13 Beschrijf de werkwijze van het vervolgonderzoek. Geef hierin onder meer de naam (namen)
van de te gebruiken stof(fen) of oplossing(en).
Centraal in het artikel staat ‘de’ nitraatnorm. In het begin van het artikel wordt als norm
genoemd dat volgens de Europese Commissie het grondwater in Nederland niet meer dan
vijftig milligram nitraat per liter mag bevatten. In de regels 44 t/m 46 wordt deze
grondwaternorm bedoeld. Op andere plaatsen in het artikel (regels 7 en 39) wordt op een
andere nitraatnorm gedoeld. Deze norm, die de mestnorm genoemd zou kunnen worden,
schrijft voor hoeveel nitraat per hectare per jaar boeren door het uitrijden van mest op
landbouwgrond en grasland mogen brengen.
De heer Boukes (regels 7 en 8) vindt kennelijk dat de mestnorm gewijzigd moet worden.
2p 14 Zou de heer Boukes vinden dat de hoeveelheid mest die boeren per hectare per jaar mogen
uitrijden, verhoogd of verlaagd dient te worden? Geef een verklaring voor je antwoord aan
de hand van gegevens uit het artikel.
300010 26 4 Lees verder
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tandhiwahyono. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,43. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67479 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen