Religie, zingeving & levensbeschouwing
Table of Contents
1 de spanning tussen vooruitgang en crisis (13/02) .............................................................. 5
1.1 de tragiek van de ethiek (P139) ................................................................................... 5
1.2 de tijd van de spiritualiteit (P140) ............................................................................... 5
1.3 inleiding ....................................................................................................................... 6
1.4 vooruitgang is een realiteit .......................................................................................... 6
1.5 het wtk-bestel (etienne vermeersch) ............................................................................ 7
1 de spanning tussen vooruitgang en crisis (20/02) ................................................................... 8
1.6 wat is reflecteren? ........................................................................................................ 8
1.7 een veelvoud met elkaar verweven crisissen? ............................................................. 8
1.8 de ecologische crisis als een spirituele crisis: een verkenning .................................... 9
2 wat is spiritualiteit? .......................................................................................................... 11
2.1 een uitgebreider model van wat spiritualiteit inhoud ................................................ 11
2.1.1 De drie bepalende attributen: ............................................................................. 11
2.1.2 Verdere kenmerken van spiritualiteit: ................................................................ 11
2.1.3 Wat is levensbeschouwing?................................................................................ 12
2.1.4 Wat is ideologie? ................................................................................................ 12
2.1.5 Opmerkingen over levensbeschouwing ............................................................. 13
2.1.6 Wat is dan een spirituele crisis? ......................................................................... 13
3 Hans Achterhuis – het rijk van de schaarste (27/02) ........................................................ 15
3.1 inleiding ..................................................................................................................... 15
3.2 Deel I: Thomas Hobbes – de natuurlijke toestand van de mens ................................ 16
3.2.1 Leven en Leer ..................................................................................................... 16
3.2.2 Schaarste als modern verschijnsel (6/03) ........................................................... 17
3.2.3 Hobbes en de antropologie ................................................................................. 18
3.2.4 Schaarste, religie, economie ............................................................................... 18
4 belangrijke ideeën (herhaling) (13/03) ............................................................................. 20
4.1 toe-eigeningsmimesis en de mimetische driehoek .................................................... 20
4.2 link met rivaliteit / geweld (mimetische crisis) ......................................................... 20
4.3 het zondebokmechanisme .......................................................................................... 20
4.4 cultuur en religie als mechanismen om geweld te voorkomen .................................. 20
1
, 4.5 onderscheid tussen traditionele en moderne samenlevingen ..................................... 20
4.6 overgang van premodern naar modern? desacralisering ........................................... 21
4.7 hoe komt het dan dat moderne samenlevingen niet aan geweld ten onder gaan? ..... 21
5 Hans Achterhuis – het rijk van de schaarste (13/03) ....................................................... 22
5.1 Deel II: John Locke – de vlucht vooruit – een nieuw begrip van eigendom ............. 22
5.2 Deel III: Jean-Jacques Rousseau – een vertoog over gelijkheid ............................... 22
5.3 Deel IV: Karl Marx – tussen gemeenheid en overvloed (27/03) ............................... 24
5.4 Deel V: Michel Foucault – twee soorten macht (optioneel) ...................................... 25
6 Het Gilgamesj-epos (27/03) ............................................................................................. 26
6.1 improductieve liefde .................................................................................................. 26
6.2 kap de ceders! ............................................................................................................ 26
6.3 tussen dier en robot: de mens .................................................................................... 26
6.4 drink het bier, zoals men hier te lande gewoon is ..................................................... 27
6.5 natuurlijke natuur ....................................................................................................... 27
6.6 en de zondige samenleving? ...................................................................................... 27
6.7 beteugeling van het wilde kwaad en de onzichtbare hand van de samenleving ........ 27
6.8 op zoek naar het bevredigingspunt ............................................................................ 27
6.9 conclusie .................................................................................................................... 27
7 H2: In het begin schiep god hemel en aarde (17/04) ........................................................ 28
7.1 de visie op de economie in de Hebreeuwse Bijbel (P59) .......................................... 28
7.2 Het Joodse volk en haar renteverbod (P61) ............................................................... 28
7.3 H2 van Sedlacek ........................................................................................................ 29
7.3.1 Lineair tijdbegrip – vooruitgang: een geseculariseerd geloof ............................ 29
7.3.2 Realisme en anti-ascese → aardsheid ................................................................ 29
7.3.3 De held geseculariseerd: de droom slaapt nooit ................................................. 29
7.3.4 De natuur is niet heilig ....................................................................................... 29
7.3.5 Heersers zijn mensen .......................................................................................... 29
7.3.6 Lof van orde en wijsheid: de mens als voltooier van de schepping ................... 29
7.3.7 De mens als voltooier van de schepping ............................................................ 30
7.3.8 Goed en kwaad in ons: een morele verklaring van welzijn ................................ 30
7.3.9 De morele economische cyclus en economische voorspellingen ....................... 30
7.3.10 Morele verklaring van een conjuncturele cyclus ................................................ 30
7.3.11 De economie van goed en kwaad: rendeert het om het goede te doen? ............. 30
7.3.12 De vrijheid van de nomade en de ketenen van de stad....................................... 30
7.3.13 Sociale voorzieningen: niet naar het voorbeeld van Sodom .............................. 31
2
, 7.3.14 Abstract geld, verboden rente en het schuldentijdperk van nu........................... 31
7.3.15 Geld als energie: tijdreizen en ‘bruto schuldproduct’ ........................................ 31
7.3.16 Arbeid en rust: de sabbateconomie .................................................................... 31
7.3.17 Conclusie: tussen nut en principe ....................................................................... 31
8 H3 (Les 24/04) ................................................................................................................. 32
9 H4: Jezus Christus en de Christenen ................................................................................ 33
9.1 Thomas van Aquino: de economie vermenselijkt (P80-83) ...................................... 33
9.2 De christelijke visie op de economie (P83-85) .......................................................... 33
10 H4: Het Christendom (les 8/05) ....................................................................................... 34
10.1 Economische gelijkenissen .................................................................................... 34
10.2 Scheld ons onze schuld kwijt ................................................................................. 34
10.3 Kwijtschelding van schulden in onze tijd .............................................................. 34
10.4 Geschenken geven en trans-actie ........................................................................... 34
10.5 De economie van het koninkrijk ............................................................................ 34
10.6 Speltheorie ............................................................................................................. 34
10.7 De economie (verhouding) van goed en kwaad ..................................................... 34
10.8 Liefde als gebod ..................................................................................................... 34
10.9 Onuitroeibaarheid van het kwaad .......................................................................... 34
10.10 Arbeid als een zegen, arbeid als een vloek ............................................................ 35
10.11 Particulier (privé) bezit .......................................................................................... 35
10.12 Kleine liefde: communes, liefdadigheid en solidariteit ......................................... 35
10.13 Latere ontwikkeling: de ascese van Augsutinus en de aardsheid van Thomas van
Aquino 35
11 Gafouni: Islam et économie (2010) (Les 15/05) .............................................................. 36
11.1 De islamitische visie op de economie (P90) .......................................................... 37
11.2 De islamitische visie op het bankwezen (P92)....................................................... 37
12 ecologische crisis.............................................................................................................. 38
INLEIDING
3
, Het verslag van een zoektocht: een zoektocht naar wat het kan betekenen mens te zijn in het
tijdvak van de mens in een wereld vormgegeven door wetenschap en technologie
Rol van de docent: Getuige, Specialist, Moderator
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisannecallewaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €30,29. Je zit daarna nergens aan vast.