In dit document vind je een samenvatting van de lesvoorbereiding en de gegeven lessen, met aanvulling vanuit het Leerboek Oncologie Verpleegkunde. Met deze samenvatting het hoogste cijfer van het blok gehaald.
Kanker algemeen
- Oncologie --> leer van de neoplasmata.
- Kanker --> ongecontroleerde deling lichaamscellen.
- Prevalentie--> aantal personen die een bepaalde ziekte hebben op een bepaald moment of gedurende een
bepaalde periode.
- Incidentie--> aantal nieuwe gevallen/personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode.
- Infiltratie --> niet te stoppen celdeling en groei in omliggende weefsels.
- Metastasering --> verspreiding door het lichaam.
- Secundaire kanker--> tweede keer kanker (bijv. leukemie) ten gevolge van behandeling van eerste keer
kanker.
- IKNL- Integraal Kankercentrum Nederland. Alle gegevens over kankerpatiënten worden verwerkt.
- Chemopreventie --> toediening (genees)middelen, vitaminen of stoffen om risico op kanker te verminderen,
ontwikkeling te vertragen & herhaling te voorkomen.
Bij kanker:
Verandering in het DNA --> wordt bij celdeling doorgegeven aan nieuwe cellen.
Ontstaan kanker:
Regelgenen --> genen in de cel die betrokken zijn bij de groei en deling van de cel (100 per cel).
Groei door mutatie ontregeld --> kankercel.
Carcinogenese--> proces ontstaan kwaadaardige tumoren.
2 groepen regelgenen:
- Proto-oncogenen: groei stimuleren. --> Mutatie in proto-oncogenen--> oncogeen ontstaat
- Tumorsuppressor-genen: groei remmen.
Normaal gesproken bij fouten in het DNA --> apoptose (celdood in de G2-fase).
Normaal gesproken: weefsel celdood & celdeling in balans.
Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan
Exogeen: Alcohol, zonlicht, beroepsrisico, overgewicht, infecties.
Endogeen: Hormonale invloeden, genetisch, andere ziekten.
- Genen (23 paar chromosomen).
- Leefstijl (Roken, voeding, beweging, gewicht, geneesmiddelen).
- Omgeving (Asbest, radioactieve stoffen, milieu, straling).
1
,Preventie
- Primaire preventie --> ontstaan voorkomen. Bijv. voorlichting (vermijden zonlicht & insmeren).
- Secundaire preventie --> vroegtijdig ontdekken & behandelen. Bijv. bevolkingsonderzoek.
- Tertiaire preventie --> gevolgen van ziekte beperken. Bijv. tweede tumor voorkomen met screening en
behandeling.
Benigne & Maligne tumoren
Tumor--> klompje cellen in en op het lichaam --> zieke cel groeit + deelt sneller dan de gezonde cellen-->
neoplasie.
Benigne tumor--> goedaardig: Maligne tumor--> kwaadaardig: kanker
geen kanker
- Groeit niet door andere - Maligne neoplasie = kwaadaardige nieuwvorming
weefsels - Niet solide = altijd kwaadaardig
- Zaait niet uit - Ontstaan --> oncogenese/carcinogenese
- Kan op weefsels drukken --> - Metastasen (uitzaaiingen bloed en lymfe).
problemen veroorzaken - Niet ingekapseld, groeit door/woekert.
- Kan kwaadaardig worden als
cellen afwijken en - Drie graderingen: 1. laaggradig, 2. intermediair & 3. hooggradig.
ongecontroleerd gaan delen. 1. Cellen lijken op gezonde cellen & groeien langzaam.
- Ingekapseld. 2. Cellen lijken minder op gezonde cellen, groeien sneller en plakken.
3. Cellen lijken niet meer op gezond weefsel, groeien veel sneller en zaaien uit.
TNM-stadia
--> bij solide tumor. Hoe HOGER het getal hoe ERGER.
! Snap betekenis uitkomst – interpreteren T1, M1, N2 etc. – en behandeling bij grote tumor, veel lymfeklieren
en aantal metastasen beredeneren!
T Tumor grootte Tussen 1-4
N Aantal lymfeklieren Tussen 0-2
M Metastasen op afstand Aanwezig of niet – 0 of 1
Stadium 0 CIS- Carcinoma in situ--> kankercellen die nog niet zijn doorgedrongen in het orgaanweefsel. Nog niet
volledig ontwikkelde kanker.
Stadium I Kleine tumor die zich in één lichaamsdeel bevindt.
Stadium II Minder kleine tumor die zich in één lichaamsdeel bevindt.
Stadium III Kanker verspreid--> meestal naar lymfeklieren.
Stadium IV Kanker verspreid door het hele lichaam.
Fasen van ziekte
- Curatieve fase --> gericht op genezing.
- Palliatieve fase--> gericht op kwaliteit van leven. Remmen van ziekte/verminderen van klachten.
- Terminale fase--> gericht op kwaliteit van sterven.
- Nazorg=rouwen.
Lokaal Systemisch
Chirurgie Tumor wordt zo volledig Chemotherapie Behandeling met cytostatica -->
mogelijk operatief chemische medicijnen met celdodend
weggenomen. effect om delen te voorkomen. Alle snel
delende cellen worden getroffen. *
Radiotherapie Behandeling met straling om Doelgericht (Anti- Anti-hormonaal: behandeling tegen
kankercellen te doden. hormonaal & vrouwelijke hormonen oestrogeen en
angiogenese progesteron. Remt aanmaak en remt
remmers) hormoongevoelige tumor.
Angiogenese remmers: medicijnen die de
= Targeted therapie vorming van bloedvaten in en rond de
tumor tegengaat waardoor de tumor
stopt met groeien en afsterft.
Interventie- Gerichte behandeling via klein Immunotherapie Medicijnen om werking van het
radiologie aanprikgaatje met afweersysteem te versterken,
beeldvormende technieken kankercellen te herkennen, opruimen en
(röntgen, echo, CT en MRI) vernietigen --> activatie immuun cellen.
Rol verpleegkundige
- Behandelrelatie – professionele afstand, empathie, luisterend oor.
- Rol in diagnostische fase – observeren en handelen.
- Kennis en verpleegtechnische vaardigheden.
- Communicatieve vaardigheden.
- Coördinatie zorgpad.
- Symptoom en toxiciteitsmanagement.
- Voorlichting en ondersteuning zelfmanagement.
- Psychosociale zorg.
- Nazorg en controle.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mdr01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
