Strahler
Samenvatting H12 – p. 414 - 443
Tektoniek en vulkanisme
p.416 Tektonische landvormen (De opbouw van de aarde, klik hier.)
De lithosfeer beweegt over de asthenosfeer en
bestaat uit platen.
Steenstructuren van convergente grenzen
Als een oceaanbassin (Wilsons cyclus) sluit, komen de
Lithosferische platen bij elkaar in een convergente
grens.
Plooizones
De platen worden samengedrukt, de sedimentlagen
worden in plooien opgevouwen. Omhoog staande
bochten of plooien worden anticlines genoemd, neerwaartse bochten synclines.
Als de plooizone erodeert,
vormt zich een rug-en-vallei
landschap. De zachtere lagen
verweren en vullen het dal,
de harde lagen blijven over
en vormen de ruggen.
Ook anticlinale dalen en
synclinale bergen kunnen zich
voordoen.
Metamorfe zones
Komt er ook druk en hitte kijken bij het plooien aan de rand van de continentale lagen, dan kan een
laag in metamorf gesteente veranderen. Ook dan vormen zich ruggen en valleien, maar minder
scherp en recht dan bij de plooizones hierboven. Leisteen en marmer zijn zachte, metamorfe
gesteenten die onder valleien liggen. Schilfersteen, gneis en kwartsiet zijn meer resistent tegen
verwering en vormen de hooglanden en ruggen.
Verwrongen rotslagen
Soms trekken sedimentlagen krom in trapvormige bochten, zonder te plooien. Noemen we een
monocline. Als de zachtere gesteenten eroderen vormen de harde lagen steile ruggen. Onder invloed
van erosie door stromen kunnen zich series flatirons (strijkijzervormige) bergen vormen.
Lagen kunnen ook een sedimentaire dome (koepel) vormen, wanneer ze naar boven kromtrekken
(zie keyterms). Soms worden deze koepels gevormd door lagen stollingsgesteente op grote diepte.
Ook opwaartse bewegingen langs diepe breuklijnen kunnen koepels veroorzaken. Ook deze kunnen
na erosie scherpe ruggen en cirkelvormige valleien vormen.
p.420 Platen – binnenland
Ook passieve continentale randen hebben unieke kenmerken in ladschapsvorming.
Blootliggende Batholiet en Monadnocks (ook wel Inselbergen)
Als sedimentgesteente door verwering en erosie op continentale platen wordt afgevoerd, blijven de
hardere gesteenten over. Soms zijn dit harde stollingsgesteenten, grote batholieten van felsisch
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vers1604. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.