100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Onderzoeksmethode en technieken 1: Psychometrie VUB €8,49   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Vrije Universiteit Brussel (VUB)
  4.  
  5. Klinische Psychologie
  6.  
  7. Onderzoeksmethoden En -technieken I (002689)

Samenvatting

Samenvatting Onderzoeksmethode en technieken 1: Psychometrie VUB

2 beoordelingen
 191 keer bekeken  16 keer verkocht
  • Vak
  • Onderzoeksmethoden En -technieken I (002689)
  • Instelling
  • Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Dit is een volledige samenvatting van alle theorie (HOC) van het vak: 'onderzoeksmethode en technieken 1: psychometrie' gegeven in BA1 in (klinische) psychologie aan de VUB. Ik heb gebruik gemaakt van het boek en de lessen in combinatie met mijn eigen notities. Deze samenvatting is geschreven in 20...

[Meer zien]
Laatste update van het document: 1 jaar geleden

Voorbeeld 10 van de 121  pagina's

Document informatie

  • 24 mei 2023
  • 16 juni 2023
  • 121
  • 2022/2023
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • klinische psychologie
  • ba1
  • psychometrie
  • samenvatting
  • onderzoeksmethode en technieken
  • vub

Geschreven voor

  • Vrije Universiteit Brussel (VUB)
  • Klinische Psychologie
  • Onderzoeksmethoden En -technieken I (002689)
Alle documenten voor dit vak (6)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: kiade13 • 9 maanden geleden

review-writer-avatar

Door: fati20hussaini • 1 jaar geleden

Alles is erg duidelijk, en overzichtelijk.

Verkoper

avatar-seller
LenaCoe

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

LenaCoe
2023


Samenvatting OMT1
Inhoud
Hoofdstuk 1: psychometrie .................................................................................................................6
1. Psychologische tests in de praktijk ...........................................................................................6
2. Het belang van psychologische testen voor jou .......................................................................6
3. Wat zijn psychologische testen? Definitie van psychologische test ..........................................6
3.1 Gestandaardiseerde procedures ..........................................................................................7
3.2 Staal van gedrag ..................................................................................................................7
3.3 Testscore .............................................................................................................................7
3.4 Normen ...............................................................................................................................8
3.5 Gedrag voorspellen buiten de test .......................................................................................8
4. Geschiedenis van psychologische testen..................................................................................8
4.1 Vroege vormen van testing ..................................................................................................9
4.2 De experimentele psychologie .............................................................................................9
4.3 De eerste intelligentietests (p26-33) .................................................................................. 12
5. Verschillende soorten psychologische tests ........................................................................... 14
5.1 Intelligentietests ................................................................................................................ 14
5.2 Neuropsychologische tests ................................................................................................ 16
5.3 Persoonlijkheidstest .......................................................................................................... 17
5.4 Individuele versus groepstests ........................................................................................... 19
Hoofdstuk 2: Schalen en meetwaarden ............................................................................................. 20
1. Operationaliseren van constructen ........................................................................................ 20
2. Eigenschappen van getallen .................................................................................................. 20
2.1 Identiteit ........................................................................................................................... 20
2.2 Orde .................................................................................................................................. 21
2.3 Kwaliteit ............................................................................................................................ 21
2.4 Het getal 0 ......................................................................................................................... 22
3. Meeteenheden ..................................................................................................................... 22
4. Additiviteit (p51) ................................................................................................................... 22
5. De 4 verschillende meetschalen ............................................................................................ 23
5.1 Meetschalen in de praktijk................................................................................................. 24
Hoofdstuk 3: individuele verschillen en correlaties............................................................................ 25
1. Variabiliteit in metingen ........................................................................................................ 25
2. Het belang van individuele verschillen ................................................................................... 25


1

,LenaCoe
2023

3. Variabiliteit en de verdeling van verschillen ........................................................................... 25
3.1 Karakteristieke waarden van positie .................................................................................. 26
3.2 Karakteristieke waarden van spreiding .............................................................................. 28
3.3 De vorm van verdeling ....................................................................................................... 29
4. Het verband tussen verdelingen kwantificeren (WPO1) ......................................................... 30
4.1 Het verband tussen 2 variabelen interpreteren.................................................................. 30
4.2 Covariantie ........................................................................................................................ 31
4.3 Correlatie .......................................................................................................................... 31
4.4 Associatie tussen dichotome variabelen: lambda ............................................................... 32
5. Normaalverdeling.................................................................................................................. 34
6. Transformatiewaarden (WPO2) ............................................................................................. 36
6.1 Percentage juist ................................................................................................................. 37
6.2 Rangnummers ................................................................................................................... 37
6.3 Percentiele rangen ............................................................................................................ 38
6.4 Lineaire transformatiemeetwaarden ................................................................................. 39
6.5 Genormaliseerde standaardmeetwaarden......................................................................... 40
6.6 Stanines............................................................................................................................. 40
6.7 Normen ............................................................................................................................. 42
Hoofdstuk 4: Betrouwbaarheid ......................................................................................................... 43
1. Overzicht van betrouwbaarheid en klassieke test theorie ...................................................... 44
2. Geobserveerde scores, true scores en meetfouten ................................................................ 45
3. Variantie in geobserveerde scores, true scores en meetfouten .............................................. 46
4. 4 manieren om naar betrouwbaarheid te kijken .................................................................... 47
4.1 De verhouding van true score variantie ten opzicht van geobserveerde score variantie ..... 48
4.2 Een lage meetfout variantie ............................................................................................... 50
4.3 De (gekwadrateerde) correlatie tussen geobserveerde scores en true scores .................... 51
4.4 Een lage (gekwadrateerde) correlatie tussen geobserveerde scores en meetfouten .......... 52
5. Betrouwbaarheid en de standaardmeetfout .......................................................................... 53
6. Parallelle testen .................................................................................................................... 56
Hoofdstuk 5: betrouwbaarheid schatten (WPO3) .............................................................................. 57
1. Parallelle testen betrouwbaarheid......................................................................................... 57
2. Test-hertest betrouwbaarheid............................................................................................... 59
3. Interne consistentie betrouwbaarheid................................................................................... 60
3.1 Split-half betrouwbaarheid ................................................................................................ 61
3.2 “Ruwe” Cronbach Alpha .................................................................................................... 62
3.3 Gestandaardiseerde Cronbach alpha ................................................................................. 63

2

,LenaCoe
2023

3.4 Kunder-Richardson 20 ....................................................................................................... 64
“Ruwe” Alpha voor dichotome items ............................................................................................ 64
4. Factoren die betrouwbaarheid beïnvloeden .......................................................................... 65
Hoofdstuk 6: validiteit (WPO4) .......................................................................................................... 67
1. Wat is validiteit?.................................................................................................................... 67
2. Bewijzen voor validiteit ......................................................................................................... 68
2.1 Bewijs voor validiteit: inhoud van de test........................................................................... 68
2.1.1 inhoudsvaliditeit versus indruksvaliditeit ....................................................................... 69
2.2 Bewijs voor validiteit: interne structuur van de test ........................................................... 69
2.3 Bewijs voor validiteit: antwoord processen ........................................................................ 71
2.4 Bewijs voor validiteit: verbaden met andere variabelen ..................................................... 71
2.4.1 Convergente validiteit.................................................................................................... 72
2.4.2 Discriminante validiteit .................................................................................................. 72
2.4.3 Concurrente validiteit .................................................................................................... 72
2.4.4 Predictieve validiteit ...................................................................................................... 72
2.5 Bewijs voor validiteit: gevolgen van de test ....................................................................... 72
3. Validiteit versus betrouwbaarheid ......................................................................................... 73
Hoofdstuk 7: Validiteit schatten (WPO4) ........................................................................................... 74
1. Methode om convergente en discriminante validiteit te evalueren ....................................... 74
1.1 Specifieke verbanden ........................................................................................................ 74
1.2 Meerder verbanden .......................................................................................................... 75
1.3 Multitrait-Multimethod matrix .......................................................................................... 75
2. Factoren die validiteitscoëfficiënten beïnvloeden .................................................................. 79
2.1 Verbanden tussen constructen .......................................................................................... 79
2.2 Meetfouten en betrouwbaarheid ...................................................................................... 79
2.3 Range restrictie ................................................................................................................. 80
2.4 Methode variantie ............................................................................................................. 81
Hoofdstuk 8: respons bias ................................................................................................................. 82
1. Wat is respons bias? .............................................................................................................. 82
2. Vormen van respons bias ...................................................................................................... 82
2.1 Acquiescence bias ............................................................................................................. 82
2.2 Extreme & moderate responding ....................................................................................... 84
2.3 Sociale wenselijkheid ......................................................................................................... 85
2.4 Faking bad ......................................................................................................................... 86
2.5 Nonchalante en willekeurige antwoorden ......................................................................... 86
2.6 Gokken .............................................................................................................................. 86

3

,LenaCoe
2023

3. Omgaan met respons bias ..................................................................................................... 87
3.1 Bias voorkomen via de test omstandigheden ..................................................................... 87
3.2 Bias voorkomen via de test inhoud .................................................................................... 88
3.2.1 Effect van bias verminderen via de testinhoud of scoring ............................................... 88
3.3 Bias detecteren via de test inhoud ..................................................................................... 90
3.4 Gespecialiseerde testen..................................................................................................... 90
4. Respons bias versus respons sets versus respons stijlen ........................................................ 92
Hoofdstuk 9: item-analyse (WPO 5 deel 1) ........................................................................................ 92
1. Item-moeilijkheidsindex (Pi) .................................................................................................. 92
2. Item-betrouwbaarheidsindex ................................................................................................ 93
3. Item-validiteitsindex.............................................................................................................. 94
4. Item-discriminatieindex......................................................................................................... 94
5. Meerkeuze items................................................................................................................... 95
Hoofdstuk 10: item respons theorie (WPO deel 2) ............................................................................ 95
1. Factoren die antwoorden op test items beïnvloeden ............................................................. 95
1.1 Trait-level van de respondent ............................................................................................ 96
1.2 Moeilijkheid van het item .................................................................................................. 96
1.3 Discriminerend vermogen van het item ............................................................................. 96
1.4 Gokken .............................................................................................................................. 97
2. IRT meetmodellen ................................................................................................................. 97
2.1 1-parameter logistisch model ............................................................................................ 98
2.2 2-parameter logistisch model ............................................................................................ 99
2.3 3 parameter logistisch model............................................................................................. 99
2.4 Graded respons model .................................................................................................... 100
3 informatie en test informatie .............................................................................................. 102
3.1 Item Characteristic Curve (ICC) ........................................................................................ 102
3.2 item informatie en test informatie................................................................................... 102
4. Vergelijking tussen IRT en CTT ............................................................................................. 105
Gastcollege: fundamenteel meten in de menswetenschappen – Rasch analyse .............................. 105
1. Fundamenteel meten .......................................................................................................... 105
2. Het Rasch meetmodel ......................................................................................................... 106
3. De epworth slaprigheidsschaal ............................................................................................ 111
Hoofdstuk 11: Test accuraatheid en kwaliteit (WPO6) ..................................................................... 117
1. Test accuraatheid ................................................................................................................ 117
1.1 Signaal detectie theorie ................................................................................................... 118
1.2 Cut-off waarden .............................................................................................................. 119

4

,LenaCoe
2023

1.3 ROC curves ...................................................................................................................... 119
2. COTAN richtlijnen ................................................................................................................ 121




5

,LenaCoe
2023

Hoofdstuk 1: psychometrie
1. Psychologische tests in de praktijk
 Het leven begint al met het nemen van een psychologische test: APGAR scoring voor
pasgeborenen  pasgeborene worden geëvalueerd op 5 kenmeren: kwaliteit van
ademhaling, aanwezigheid van de reflexen, spiertonus, pols en kleur
 Psychologische testen spelen een grote rol in ons dagelijks leven
 We komen doorheen ons leven allemaal in aanraking met psychologische testen
 Psychologische testen kunnen vergaande gevolgen hebben voor mensen, soms zelf tot leven
of dood
- Bijvoorbeeld: de wet in North Carolina stelt dat mentaal achtergestelde personen niet
tot de dood veroordeeld kunnen worden. Mentale achterstand wordt binnen diezelfde
wet gedefinieerd als een intelligentie niveau dat significant lager ligt dan het gemiddelde.
En dit wordt beantwoord adhv een psychologische test  score van 70 of lager op een
intelligentietest
 Soms worden psychologische testen verkeerd gebruikt


2. Het belang van psychologische testen voor jou
 Psychologische testen behoren tot het instrumentarium van psychologen
 Het is essentieel dat je de psychometrische kwaliteit van testen kan inschatten
 Psychometrie is de wetenschappelijke studie van de kwaliteit van psychologische metingen
 Er is een verschil tussen psychologische testing en assessment
- Testing: een relatief eenvoudig proces waarbij een psychologische test wordt afgenomen
van een persoon en tot een specifieke score op de test komt
- Assessment: een complex proces waarbij meerdere psychologische testen worden
afgenomen, aangevuld met informatie uit andere bronnen zoals interviews en
observaties, om zo tot een holistisch beeld te komen voor het functioneren van een
persoon
 De focus van deze cursus ligt op testing


3. Wat zijn psychologische testen? Definitie van psychologische test
 Een psychologische test is een systematische procedure om het gedrag van twee of meer
personen te vergelijken (inter-individuele verschillen), of om het gedrag van een persoon op
verschillende moment te vergelijken (intra-individuele verschillen)
 Cornbach definieerde in 1960 het eerste deel “een systematische procedure om het gedrag
van twee of meerdere personen te vergelijken”
 Deze definitie heeft verschillende kenmerken
- Ze gebruiken gestandaardiseerde procedures
- Ze leveren een staal van gedrag op
- Ze leveren testscores op
- Ze maken gebruik van normen
- Ze voorspellen gedrag buiten de test




6

,LenaCoe
2023

3.1 Gestandaardiseerde procedures
 Ze gebruiken systematische procedures om:
- Items, vragen en opdrachten te kiezen
- Test af te nemen  moet bij elke persoon op dezelfde manier gebeuren
- De antwoorden op de test interpreteren via objectieve scoring of subjectieve scoring
o Objectieve scoring: via een schema dat op voorhand is opgesteld, een lijst met
alle mogelijke responsen
o Subjectieve scoring: voorbeeld van het figuur waarin je moet zeggen wat je
daarin ziet (inktvlekken test). Er zijn oneindig veel antwoorden mogelijk, je kan
daar dan uithalen of de persoon zich gaat richten op de zwarte gedeeltes, de
rechts of links deeltjes,… Er zijn dus enkel een paar richtlijnen om de responsen
te hanteren
 Testontwikkelaars moeten items selecteren op grond van een wetenschappelijke studie van
een groot aantal items (de item pool). Dit is nodig opdat zij zeker kunnen zijn dat de items
die ze hanteren daadwerkelijk datgene meten wat ze geacht worden te meten


3.2 Staal van gedrag
 Een test bestaat uit een eindig aantal items (= vragen/stellingen/opdrachten)
 Selectie van deze items is dus cruciaal, ze moeten een representatief “staal” van gedrag
meten
 Deze items moeten niet noodzakelijk een rechtstreekse afspiegeling zijn van het gemeten
gedrag
Stel een vragenlijst over depressiviteit kan een item bevatten “hoeveel glazen water
drinkt u per dag”, dit heeft geen rechtstreeks verband. Maar het kan zijn dat het
onderzocht is dat depressieve mensen minder water drinken en dan is het dus wel nuttig


3.3 Testscore
“Whatever exists at all exists in some amount" (Thorndike, 1918)

"Anything that exists in amount can be measured" (McCall, 1939)

( als iets in bepaalde mate bestaat, kunnen we het ook meten)

 Met een test willen we een bepaald psychologisch kenmerk (construct) meten (bv:
intelligentie, creativiteit, depressie)
 Men gaat er van uit dat elke persoon dit kenmerk in zeker mate bezit
 Een testscore is een schatting van de “hoeveelheid” waarin dit kenmerk aanwezig is bij een
persoon
 Elke testscore bevat een zeker meetfout

-
- Bijvoorbeeld: als je een IQ test doet en iemand scoort 110 is dat de effectieve score,
maar die is nooit 100% juist. Er gaat altijd iets verloren door meetfout
- X staat voor de geobserveerde score, T voor de ware score (True) en e voor de meetfout
(error)
- Je wil X en T zoveel mogelijk overeenstemmen
- e is negatief als je bv IQ van 120 test maar het is eigenlijk 130, dan heb je negatieve error
/ negatieve meetfout van -10

7

,LenaCoe
2023

- Meetfout kan door verschillende dingen bv slecht geslapen
- De meetfout zal nooit 0 zijn en voor elke onderzochte deelnemer zal e een andere
waarde zijn
 Andere opmerking: Wat met een psychologische test wordt gemeten, is geen “ding” dat echt
fysisch bestaat. Meestal gaat het over een abstractie (abstract begrip of construct) waarvan
men heeft ondervonden dat het bruikbaar is om niet-testgedrag te voorspellen.
Bijvoorbeeld: het IQ is niet zoiets dat ieder van ons met zich draagt, maar het is een score op
een test waarvan is gebleken dat die bruikbaar is om bijvoorbeeld studiesucces, intellectuele
vaardigheden en dergelijke te voorspellen.

3.4 Normen
 Stel dat je een score 130 van intelligentie uitkomt, hoe moet je dat dan interpreteren?
 Normen = een samenvatting van testresultaten voor een grote steekproef die representatief
is voor een populatie
 Maar, niet elke test heeft normen
 Verschil tussen norm-referenced en criterion-referenced testen


3.5 Gedrag voorspellen buiten de test
 Uiteindelijk doel is niet om te voorspellen hoe iemand scoort op de test zelf, maar hoe
iemand zich zal gedragen buiten de test omstandigheden



4. Geschiedenis van psychologische testen
 Tijdslijn




8

,LenaCoe
2023

4.1 Vroege vormen van testing
 China – 2200 BC
 Ambtenaren van Chinese overheid werden driejaarlijks getest
 Onderwerpen die aan bod kwamen:
- Civiel recht
- Militaire strategie
- Landbouwkunde
- Boekhouding
- Geografie
 Testafname duurde één volledige dag en nacht
 Afname vond plaats in een kleine, afgesloten ruimte
- Dus al aandacht voor testomstandigheden
 Slechts 1-7% slaagde
 De hoogste score kreeg de hoogste functie
 Physiognomie = psychologische kenmerken afleiden uit het uitzicht van een persoon (bv het
aangezicht)
- "Hair that hangs down without curling, if it be of a fair complexion, thin, and soft withal,
signifies a man to be naturally fainthearted, and of a weak body but of a quiet and
harmless disposition. Hair that is big, and thick, and short withal, denotes a man to be of
a strong constitution, secure, and deceitful..." (Aristoteles)
 Phrenologie = psychologische kenmerken afleiden uit knobbels op het hoofd (Franz Joseph
Gall; 1758 - 1828)


4.2 De experimentele psychologie
 Afzetten tegen subjectieve methodes (bv: introspectie) om kennis te verzamelen
 Nadruk op objectieve, reproduceerde methoden in laboratoria
 Aandacht voor eenvoudige, sensorische processen en lichamelijke kenmerken (zoals
reactietijden, waarnemingsdrempels en beschouwden dit als basis voor intelligentie)
 Bronzen instrumenten tijdperk van testing (ze hanteerde allerlei (vaak bronzen) apparaten
om zaken te meten zoals sensorische drempels en reactietijden)
 Belangrijke figuren:
- Wilhelm Wundt
- Francis Galton
- James McKeen Catell
- Clark Wissler

A. Wilhlem Wundt (1832-1920)
 Eerste psychologisch lab in Leipzig in 1879
 Gedachtenmeter: Dit toestel bestond uit een gekalibreerde slinger waaraan weerzijden
naalden uitstaken. Bij het heen en weer zwaaien van de slinger beroerde de naalden te
bellen. Nu was het de opdracht van de deelnemer om precies de positie van de slinger aan te
duiden op het ogenblik dat hij of zij de bel hoorde. Van tevoren konden onderzoeker de
naalden zo instellen dat enkel hij wist waar de slinger zich werkelijk bevond op het ogenblik
dat de naald tegen de bel tikt. Op die manier kon het verschil waargenomen worden tussen
de echte plaats van de slinger op het moment van het aanraken van de bel en de
waargenomen positie. Het verschil werd beschouwd als een maat voor de vlotheid van de

9

, LenaCoe
2023

gedachtegang van de deelnemer. Later is dit werk nuttig gebleken voor de astronomie waar
men vastgestelde dat verschillende onderzoekers systematisch verschillende tijden
registreerden van het doorkomen van sterren in het gezichtsveld van de telescoop. Voor de
psychologische testing is de bijdrage van Wundt vooral zijn poging om mentale processen te
meten en te erkennen van inter-individuele verschillen.
 Verdiensten:
- Erkenning van individuele verschillen
- Empirische benadering

B. Francis Galton (1822-1911)
 Geobsedeerd door meten (hij meten heel veel bv hoeveel kwastbewegingen iemand nodig
had om een schilderij te maken)
 Interesse in erfelijkheid
 Eugenetica (  selectief kweken, zaken die we niet willen in de maatschappij verwijderen bv
mensen met een laag IQ verbieden om kinderen te krijgen)
 Anthropometrie versus psychometrie
- Anthropometrie = de metingen van fysieke kenmerken bv: de grootte van het hoofd
- Psychometrie = de meting van psychologische kenmerken bv: sensorische discriminatie
 Vader van de "differentiële psychologie”
 Galton’s psychometrisch lab in Londen:
- Demografische gegevens
- Kleur haar en ogen
- Visueel vermogen (bv. reactietijd visuele stimuli)
- Auditief vermogen
- Waarnemingsdrempel tastzin
- Longcapaciteit
- Snelheid handbeweging
- Kracht (bv. handgrip)
- (Arm-)Lengte
- Gewicht




 Hij verzamelde zo alle gegevens en probeerde verbanden te leggen
 De grote bijdrage van Galton is dat hij aantoonde dat objectieve tests ontwikkeld konden
worden en dat gestandaardiseerde procedures betekenisvolle scores kunnen opleveren
 Tot slot kon Galton beschouwd worden als een grondlegger van de moderne psychometrie
en statistiek. Zo demonstreerde hij dat vele menselijke kenmerken in kaart kunnen gebracht


10

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LenaCoe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€8,49  16x  verkocht
  • (2)
  Kopen