College aantekeningen van het mastervak NV/BV 2022/2023 compleet week 1/12. Vaak heb ik de jurisprudentie erbij ook uitgewerkt. Vak afgerond met een 7.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 (6 september 2022) – Grondslagen ondernemingsrecht..............................................................2
Grondslagen van het Ondernemingsrecht......................................................................................................3
1
, NV & BV
Pluraliteitsbeginsel..........................................................................................................................................3
Literatuur.........................................................................................................................................................4
Jurisprudentie..................................................................................................................................................7
Hoorcollege 2 (13 september 2022) – Aandelen & Certificaten..........................................................................8
Literatuur.......................................................................................................................................................16
Jurisprudentie................................................................................................................................................54
Hoorcollege 3 (20 september 2022) – Aandeelhouders & Algemene vergadering...........................................56
Literatuur.......................................................................................................................................................58
Jurisprudentie................................................................................................................................................59
Hoorcollege 4 (27 september 2022) – Aandeelhoudersovereenkomst & Statuten...........................................60
Hoorcollege 5 (4 oktober 2022) – Kapitaal, vermogen en uitkeringen..............................................................76
Hoorcollege 6 (11 oktober 2022) – Bestuur en toezicht I...................................................................................86
Hoorcollege 7 (18 oktober 2022) – Bestuur en toezicht II..................................................................................90
Hoorcollege 8 (1 november 2022) – Enquêterecht I..........................................................................................96
Hoorcollege 9 (8 november 2022) – Enquêterecht II.......................................................................................102
Hoorcollege 10 (15 november 2022) – Beschermingsconstructies..................................................................107
Hoorcollege 11 (22 november 2022) – Aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen.....................115
Hoorcollege 12 (29 november 2022) – Uitkoop- en geschillenregeling...........................................................122
Hoorcollege 13 (6 december 2022) – Responsie..............................................................................................125
Hoorcollege 1 (6 september 2022) – Grondslagen ondernemingsrecht
Inleiding
De Asser-serie over Boek 2 BW is als volgt uiteengezet:
- Deel 2-I: De rechtspersoon (algemeen);
- Deel 2-IIa: Kapitaal en vermogen van de NV/BV;
- Deel 2-IIb: Corporate Governance;
- Deel 2-IIc: Litigation (bestaat nog niet);
- Deel 2-III: Stichting & Vereniging.
2
, NV & BV
Grondslagen van het Ondernemingsrecht
Onderneming is het vennootschappelijk belang het uitgangspunt (art. 2:129 lid 5 BW), dit
betekent een bestendig succes van de onderneming (HR Cancun). Daarnaast moet je bij die
uitoefening rekening houden met alle betrokken belangen.
Grondslagen zijn eigenlijk de beginselen van het ondernemingsrecht, een soort fundamentele
gedachten die zo belangrijk zijn dat het juridisch normerend is. Deze beginselen liggen ook
heel vaak ten grondslag aan wet- en regelgeving. We hebben algemene rechtsbeginselen, bijv.
trias politica, algemene beginselen behoorlijk bestuur, algemene beginselen behoorlijk proces
of ne bis in idem. Deze gelden ook universeel in ieder rechtsgebied. Deze beginselen zijn
constant aan verandering onderhavig en waren tot 2009 niet vastgesteld. Timmerman heeft
hier in zijn oratie verandering in gebracht.
Waarom hebben we deze beginselen?
De functie van deze grondslagen is dat de wetgever en rechter hierop kunnen terugvallen.
Natuurlijk hebben we de wet, maar hierbij moet altijd gekeken worden naar de gedachte
daarachter. De rechter kan hierbij (i) interpreteren, (ii) aanvullen of (iii) corrigeren. Een aantal
voorbeelden:
- Interpretatie: op grond van art. 2:9 BW kan een bestuurder intern aansprakelijk
gesteld worden. Hierbij moet sprake zijn van een onbehoorlijke taakvervulling, mits
een ernstig verwijt kan worden gemaakt. HR Staleman/Van de Ven concretiseert dit
door de ‘maatman’-bestuurder te introduceren. Als rechter moet je objectief kijken
of een redelijk denkend bestuurder in die omstandigheden zo zou hebben gehandeld.
Dit ziet ook weer op een opkomend beginsel van Timmerman (rechter moet niet op
de stoel van het bestuur gaan zitten).
- Aanvulling: voorbeeld is het enquêterecht, hierbij kunnen louter aandeelhouders een
verzoek tot enquête doen. Echter, in een concernverband mag de aandeelhouder van
de moeder, die direct wordt geraakt door het beleid van de dochter, dit ook doen
(HR Landis). Dit is ook het geval bij een buitenlandse moedervennootschap (HR
Chinese Workers).
- Correctie: wordt gebruikt als het resultaat van toepassing van de wet niet strookt met
de bedoeling van de algemene beginselen (via de redelijkheid en billijkheid van art.
2:8 BW).
Grondslagen kunnen niet alleen de rechter helpen, ook de wetgever, advocaten, notarissen of
wetenschappers. Tevens zorgt het voor consistentie in de rechtspraak, ondanks dat het aan
verandering onderhavig is.
Beginselen van Timmerman
De beginselen van Timmerman staan uitgewerkt in de voorgeschreven oratie. In het
hoorcollege gaat Salemink in op de eerste (en zijns inziens de meest belangrijke): het
pluraliteitsbeginsel.
Pluraliteitsbeginsel
Binnen (en buiten) de vennootschap bestaat een veelheid aan belangen. Het is de taak/functie
van het ondernemingsrecht om te zorgen voor een redelijke belangenafweging. In andere
woorden, geen partij mag onevenredig worden geschaad. Deze belangenafweging kan op twee
manieren gerealiseerd worden:
3
, NV & BV
- Via de structuur: Een structuurvennootschap is hier een goed voorbeeld van. De
werknemers hebben dan inspraak via de RvC (verplicht). De structuurvennootschap
probeert het belang van de aandeelhouders en van de werknemers te versterken.
Ook kunnen werknemer vertegenwoordigd zijn via de OR. Andere voorbeelden zijn
de uitkoopregeling en de kapitaalbescherming (via een balanstest: art. 2:109 BW).
- Via het gedrag: het nadeel van regels is dat men in de praktijk vaak deze regels
ondermijnt/ontwijkt. Het is dus beter om op menselijk gedrag te sturen, dat is
simpelweg een norm. Dit zie je ook weer bij de kapitaalbescherming (via een
balanstest, maar ook de goedkeuringstest: art. 2:216 lid 3 BW). Een ander voorbeeld
is de zorgplicht. Nergens in Boek 2 BW is de minderheidspositie van de
aandeelhouder geregeld. Echter, in de rechtspraak is wel een gedragsnorm gegeven
(HR Zwagerman: geen belangenverstrengeling en openheid van zaken. Uitwerking
van de redelijkheid en billijkheid hangt af van de omstandigheden van het geval).
Welk belang dient het zwaarst te wegen?
Timmerman is van mening (2009) dat het aandeelhoudersbelang in het bijzonder dient te
worden behartigd. Hij spreekt ook wel van de ‘enlightened shareholder value’. Hier ontstaat
en discussie tussen het (i) shareholder model (Angelsaksische landen) en het (ii) stakeholder
model (Europese landen). Vanaf de jaren ’90 zie je dat ook in Nederland het shareholder
model populairder wordt (o.a. HR RNA jo HR Stork). In 11 jaar tijd is dat compleet gedraaid,
en is het bestuur steeds belangrijker (o.a. HR ABN Amro jo HR ASMI jo HR Fugro/Boskalis).
Het bestuur is autonoom en is niet gehouden het aandeelhoudersbelang na te streven. Nu geldt
het vennootschappelijk belang. Dit houdt in dat de bevordering van het bestendig succes van
de onderneming centraal gesteld moet worden (HR Cancun).
Timmerman heeft verleden jaar reeds een nieuwe oratie gehouden. In deze oratie onderscheidt
hij vier periodes:
1. De ondernemingsfase (1800 – 1940). Dit is de opkomst van de onderneming.
2. De sociale onderneming (1940 – 1980). Het gemeenschap-denken en de
medezeggenschap komt opzetten. In deze periode is bijv. de structuurvennootschap
ontstaan.
3. De exclusieve economische onderneming (1980 – 2015). Het gaat vooral om geld
verdienen, shareholders staan voorop.
4. De maatschappelijke/politieke onderneming (2015 – heden). Zie hiervoor ook het
voorgeschreven artikel van Winter e.a.
Literatuur
L. Timmerman, ‘Grondslagen van geldend ondernemingsrecht’, Ondernemingsrecht
2009/2.
De bestaande beginselen zijn reeds behandeld in het hoorcollege. Timmerman omschrijft ze
als volgt:
1) Binnen een vennootschap wordt een veelheid van belangen nagestreefd die tegen
elkaar worden afgewogen (pluraliteitsbeginsel);
2) Een NV/BV is transparant over haar inrichting en financiële toestand;
3) Een vennootschap heeft de vrijheid zich te herstructureren;
4) Een aandeelhouder heeft recht op het ongestoorde genot van zijn aandeel;
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robinkusters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
