De laatste decennia hebben personen met veel aanzicht zich uitgelaten over de betekenis en
impact van geestverruimende middelen zoals alcohol. Deze adviezen zijn ook steeds strenger
geworden en bevatten steeds meer medische argumenten. Het doel hiervan is om de bevolking
te waarschuwen voor de gevolgen van het gebruik van alcohol. Deze ontwikkeling ga ik
proberen te verklaren aan de hand van de theorieën de filosofen Norbert Elias en Michel
Foucault.
Bij Elias staat het civilisatieproces centraal. Dit proces houdt in dat mensen zich van elkaar
gaan onderscheiden (Elias, 1987). Hierbij gaat het vooral om de hoge klasse die zich wil
onderscheiden van de lagere klassen. Dit gebeurt eerst met geweld, maar doordat er een
geweldsmonopolie komt moet men andere manieren vinden om elkaar te onderscheiden. De
mensen zijn zich gaan specialiseren en differentiëren om zich te onderscheiden, maar hierdoor
zijn ze wel meer afhankelijk van elkaar geworden. Deze afhankelijkheid zorgt ervoor dat
mensen steeds gelijker worden aan elkaar. De hoge klasse wil dit niet, dus gaan zich
onderscheiden en vindt er distinctie plaats. Deze onderscheidende ideeën verspreiden zich
vervolgens over de bevolking, waardoor lagere klassen deze ideeën gaan imiteren.
Elias maakt dus een duidelijk verschil tussen de sociale klasse. Hierbij voelt de hoge klasse
zich beter dan de lage klasse en de hoge klasse wil dit dan laten zien door middel van zich te
onderscheiden. Zij gaan andere manieren aanleren of zich anders gedragen, zodat er grotere
sociale verschillen ontstaan tussen de klassen. De lage klasse gaat dit gedrag imiteren, zodat
de sociale verschillen weer kleiner worden. Dit principe wordt ook gebruikt bij de trend om
strengere adviezen op te stellen over alcohol. In dit geval zijn de mensen met een hoog
aanzicht, bijvoorbeeld de medici of de Gezondheidsraad, de hoge klasse en de mensen die er
minder verstand van hebben vallen onder de lage klasse. De hoge klasse heeft meer verstand
van de gevolgen en gevaren van het gebruik van geestverruimende middelen en gaan zich hier
ook naar gedragen. Met deze kennis in het achterhoofd zullen zij dus beter nadenken voordat
ze een alcoholische drank drinken. Deze verfijning van het gedrag van de hoge klasse zorgt
voor een onderscheiding tussen de hoge en lage klassen. Wat er vervolgens gebeurt is dat de
lage klasse dit gedrag gaat imiteren. Via de hoge klasse weten zij nu ook wat de risico’s zijn
van geestverruimende middelen en gaan hier dus ook voorzichtiger mee om. Dit is dus het
principe van distinctie en imitatie, net zoals Elias beschrijft in het civilisatieproces. Het
verschil is wel dat de hoge klasse vroeger niet wilde dat de lage klasse op hen ging lijken.
Terwijl de medici dit principe juist gebruiken zodat de lage klasse dit gedrag gaat imiteren en
gezonder gaat leven.
De theorie van Foucault is vooral gericht op macht en kennis. Elke machtsrelatie is gegrond in
een bepaald gebied van kennis en andersom brengt ook elke vorm van kennis
machtsverhoudingen met zich mee of maakt deze mogelijk.
Deze macht is rond de 18e en 19e eeuw verschoven van een vorst naar meerdere instituties,
zoals ziekenhuizen en scholen. Dit zijn plekken waar individuen constant gecontroleerd en
gereguleerd worden. Foucault beschreef dit als biomacht. Naast dat deze instituties de
individuen controleren en reguleren, stellen zij met de kennis die zij hebben normen en
discours op. Discours zijn regels die bepalen wat wel en niet als een geaccepteerde taaluiting
of architectuur wordt beschouwd. Deze taaluitingen worden gezien als een vorm van kennis
en dus ook als een vorm van macht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yonivanderlinden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.