Geschiedenis Van De Moderne En Hedendaagse Tijd (A002698A)
Samenvatting
Geschiedenis van de Moderne en Hedendaagse Tijd - Samenvatting + lesnotities + voorbeeldvragen
99 keer bekeken 8 keer verkocht
Vak
Geschiedenis Van De Moderne En Hedendaagse Tijd (A002698A)
Instelling
Universiteit Gent (UGent)
Boek
ISE A History of Europe in the Modern World
In dit document kan je de volledige lesnotities en samenvatting vinden van het vak De Geschiedenis van de Moderne en Hedendaagse tijd. Het is samen te leren met de powerpoint. Alles wordt goed en duidelijk uitgelegd en de belangrijke begrippen zijn aangeduid. Veel succes! - GESLAAGD in eerste zit
Geschiedenis Van De Moderne En Hedendaagse Tijd (A002698A)
Alle documenten voor dit vak (5)
Verkoper
Volgen
elisaderop
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
lesnotities – MHT
Dinsdag 14 februari – les 1: De Verlichting (H8)
Verlichting is een denkstroming…
- Eind 17e eeuw tot vandaag
- Staat vandaag onder druk – Waarom? We voelen een dubbel tendens: anti-verlichtingsdenken +
kritiek op het verlichtingsdenken
- Hoe komt dit? Waarom staat dit denken vandaag onder druk? Climate change! Meer en meer
wetenschappers zoeken andere manieren dan technologie om dit probleem op te lossen
- Toepassing: Darwinisme: Survival of the fittest – Stelt vragen bij het kernidee van de verlichting: Een
grotere efficiëntie lost maatschappelijke problemen beter op
- 18e eeuw: Encyclopedie (volgende dia): Alle kritische wetenschappelijke kennis wortd gebundeld
zonder het idee van god te betwisten <> vandaag (geen god)
- Rede en filosofie? Tegen traditie, religie, spiritualiteit, intolerantie – DUS: Kennis en wetenschap
Extra: Groot verschil FR en AmR?
- Frankrijk is het machtigste land van Europa en Amerika ligt in de ‘periferie’ van de wereld
- Vb. Afschaffen van het koningschap in Frankrijk veroorzaakte een grote schok
Encyclopedie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers:
- Verschillende verlichtingsdenkers: Montesquieu, Voltaire, Adam Smith, Hegel de Tocqueville, Marx,
Bolivar,
- Buiten het Westen – Ligt aan de basis van liberale revoluties daar
Vooruitgang in Europa wordt aan elkaar gekoppeld:
- Gedachtegoed dat in de Verlichting (18e) wordt ontwikkelt
- Europees exceptionalisme = Europa is iets apart
Vooruitgangsgedachte:
- Lineaire revolutie
- Maakbaarheid van de mens en de wereld
- Hogere efficiëntie
- Europees exceptionalisme – Vooruitgang in Europa wordt aan elkaar gekoppeld: Gedachtegoed dat in
de Verlichting (18e eeuw) wordt ontwikkeld – Europees exceptionalisme? Europa is iets apart
Kritieken:
- ‘Moderniteit’ is geen gelijkvormig proces dat overal aanwezig is – Vb. Grotere efficiëntie van wapens
zorgt ervoor dat het Westen in staat is om de rest van de wereld te onderwerpen – !: Dit kan je niet
zien als een fase van vooruitgang voor niet-Europese culturen – Kolonisatie!
- Europese expansie is de ondergang van niet-Europese culturen
- Gekoloniseerde volkeren zijn ondergeschikt
- Er zijn ook ‘moderne’ kenmerken buiten Europa – DUS: Alternatieve vormen van moderniteit buiten
Europa – Ideeën worden herontdenkt in niet-Westerse culturen (vb. Duurzaamheid) – Moderne
ideeën die we eerst traditionalistisch noemen worden vandaag herontdekt als modern
- Quid ‘moderniteit’ en climate change?
- !: Tijdgenoten zien wat er gebeurt als gevolg van het Europees exceptionalisme – De Europeaan
beschouwt de niet-Europeaan als ‘dieren’: Ze gebruiken hen en als ze dit niet kan vernietigen ze hen –
Reden? Groot verschil tussen ideeën en filosofieën – OOK: Ze gaan tegelijkertijd de Verlichting preken
aan de volkeren maar gaan hun eigen waarden en concepten ontkennen
,Inleiding – Dichotomie tussen de Westerse en niet-Westerse wereld:
- !: Het hele idee dat Eyropa met het uitbreiden van het Westen start met de Verlichting is algemeen
aanvaard
- Het Westen – Modern, seculier, evolutie, vooruitgang, materialistisch, individualistisch, praktisch,
rationeel, geestelijk georiënteerd, inventief, proactief, gedisciplineerd, zelfsturend, onafhankelijk,
functioneel, vrije, democratisch, tolerant, eerlijk
- De niet-Westerse wereld – Traditioneel, religieus, bijgelovig, stagnerend, cyclische tijdsvisie, spiritueel,
collectivistisch, meditatief, emotioneel, lichamelijk georiënteerd, imiterend, onwetend, passief, lui,
chaotisch, onvoorspelbaar, afhankelijk, disfunctioneel, onvrij, despotisch, intolerant, corrupt
De Verlichting (H8):
- De ideëen worden zelden omgezet in de praktijk – Het verlichtingsdenken zet zich voort in de politiek
- We krijgen een impuls van Europese ontwikkeling vanaf de 18 e eeuw
- Pogingen tot hervormingen voor de Franse Revolutie (FR)? – De FR komt niet uit de lucht vallen en in
de politieke praktijk zie je de rationele manier van besturen – De Koning wordt van zijn absolutistische
macht bestolen en wordt ondergeschikt aan een parlement, MAAR: Dit duurt niet land: In 1792 wordt
de Koning afgezet – !: Het is een wereldmacht en hier komt het AR tot zijn einde en dit is ook het
einde voor zijn symbool (de absolutistische vorst)
- Verlicht despotisme – Verlichte despoten? Ze aanvaarden geen bezinning over hun eigen positie als
erfelijke monarchen in een door God bepaalde orde – DUS: Zij beweerden dat ze op deze positie zaten
door een soort goddelijke ordening – !: Het verlichte denken zit voor een stuk ingebakken in het
rationeel nadenken: Dit is voor de verlichte despoten onebspreekbaar en het complete breken met dit
systeem zal gebeuren in de FR – Voorbeelden:
o Habsburgse Rijk – Maria Theresia (1740-1780) en Jozef II (1780-1790)
o Frankrijk – Lodewijk XV (1715-1774) en Lodewijk XVI (1774-1792)
o Rusland – Catharine de Grote (1762-1796)
o Pruisen – …
Amerikaanse revolutie:
- DUS: We moeten deze revolutie relativeren – Hoe? De inzet kwam ook van de Amerikaanse revolutie
o Declaration of independence: De macht komt van het volk – Bill of Rights – Constitution:
Grondwettelijke vrijheden die burgers beschermen tegen de staat – <> Frankrijk: Grotere
wereldmacht en belangrijker op het wereldtoneel (Europa)
- Gekant tegen de Britse centralisering
- GB had geen recht op belastingsheefing
- 1773 – Boston Tea Party
- 1775 – Begin van de gevechten onder George Washington – 4 juli 1776: Declaration of Independence
“All men are created equal”
- 1789 – Bill of Rights: Volkssoevereiniteit, scheiding der machten, grondwettelijke vrijheden, vrije
verkiezingen
Amerikaanse revolutie en de Franse revolutie:
- We kunnen de FR ook nog op een andere manier relativieren: We kunnen een aanleiding geven tot
een breed maatschappelijk veranderingsproces
- WOI is het definitieve iendpunt van een aantal regimes (vb. Keizerrijken)
- Met de Europese kolonialisering gaan de ideeën van de Verlichting verspreid geraken en voor een stuk
dekolonialisering in gang steken
- Verschil AmR en FR? Frankrijk is een wereldmacht en de VS ligt op dat moment in de periferie
,Veranderingsproces in de lange 19e eeuw – Wat zijn de grote ijkpunten van het process van omvorming?
- 1. Vervanging van een standenmaatschappij voor een theorie voor gelijke burgers: Gelijke burgers –
Alle burgers zijn in principe gelijk – MAAR: Dit is theorie en niet de praktijk
- 2. Vervanging van soevereine vorsten naar soevereien natiestaten: Het volk/ de natie wordt het
grondpunt van alle macht
o Naties = Volken die samenhoren en ook deze gedachtegang volgen
o Nationalisme – Gaat zorgen voor de afbakening van natiestaten – Direct gevolg van
doorvoering volksoevereiniteit
- 3. Verandering van privileges naar opleiding en merites: Politiek systeem dat vervangen wordt door
een systeem…
o AR heeft een heel complex systeem
o Van privileges verkrijgen naar dingen verdienen door opleidingen en merites
o Het idee van het efficient maken van het bestuur wordt door de FR ingevoerd/ doorgevoerd –
Geïnstitutionaliseerd systeem (!)
o Vb. Afschaffing locale instellingen en lokalen en vervangen naar één bureaucratisch system
- Sociaal-economische veranderingen
- Van een economie die steunt op landbouw naar een economie die steunt op handel en industrie
- Loonarbeiders, ondernemers, subalterne groepen – Sociale groepen die de motor vormen achter de
politieke verandering
- !: Politieke hervormingen gaan vaak hand in hand met sociale-economische hervormingen
De impact van de FR:
- Directe gevolgen van de FR (!): Napoléon Bonaparte (!) – Na Napoleon: Congres van Wenen –
Belangrijk voor de restauratie van de vorsten die hun troon verloren als gevolg van napoleontische
expansies – !: Op termijn blijken de krachten van de verandering sterker te zijn dan de krachten van de
restauratie
- Geen lineaire evolutie: Geen geleidelijk , maar een process in schokgolven/ revolutiegevolgen die
telkens opnieuw gaan over restauratie vs. verandering
- Schokgolven: 1789; 1830; 1848
- Inzet: Macht en rechten burgerij – !: Telkens was de inzet dezelfde: Verzet van de burgerij die macht
en rechten wilden
- Succesvol: Frankrijk, GB, België, NL, Scand.
o België: 1830: Een van de meest liberale landen (!)
o West-Europa lukt en gaan de ideeën kunnen vestigen
- Onsuccesvol: Midden- en Oost-Europese landen
o Gevolg? Democratische politiek practies kunnen geen wortel schieten + consequenties voor
poltieke regimes die de dienst gaan uitmaken
o Vb. Rusland (1917: onder invloed van Marx: revolutie die een nog meer radicaler bewind aan
de macht brengt)
o Vb. Duitsland
- Mondialisering door kolonisatie
- Ontstaan nationalisme en natiestaten
Vrijdag 17 februari – les 2: De Franse Revolutie (H9)
Mogelijke examenvragen:
- Wat is het belang van de FR?
- Wat is de belangrijkste oorzaak van de FR? Geef ook de andere.
- Wat is de eerste revolutionaire daad van de FR?
- Bespreek het verloop in fases.
, Belang van de Franse Revolutie:
- “De FR is een evenement met impact en is ook een symbool voor verandering.”
- Periode van eind 18e eeuw tot WOI is een periode waarin we een breed veranderingsproces
meemaken
- 3 ijkpunten:
1) Standenmaatschappij naar gelijke burgers – Evolueren naar een standenmaatschappij naar een
maatschappij van gelijke burgers
2) Soevereine vorsten naar soevereine naties – Principe van de volkssoevereiniteit
3) Privilege systeem naar staatsbureaucratieën – Evolueren van een politiek instiutioneel systeem
gebaseerd op oude vrijheden in onderhandeling met de vorst naar een systeem van nationale
staatsbureaucratieën
- De FR is een startpunt en een symbool, WANT: De transitie gebeurt in een wereldmacht en het
gebeurt op een snelle en spectaculaire manier – DUS: Een grote impact door een Franse expansie
- De Franse expansie (1793-1814) – Export revolutioanire principes
- De FR is ook een voorbeeld – Gevolg? Burgerlijke revoluties 1830,1848 – Een later impact? De FR blijft
het model van ene hele reeks omwentelingen en revoluties in de 19 e eeuw – Vb. Burgerlijke revoluties,
Russiche revolutie (1917), Chinese revolutie (onder Mao Zedong), Amerikaans continent eerste helft
van de 18e eeuw
- De FR is ook een radicale en snelle verandering
Blijvende discussies over grote principes:
- De revolutie brengt discussies op gang – De FR brengt de ideeën in de praktijk en steekt hier dynamiek
in – Deze discussies zijn vandaag de dag nog steeds actueel en relevant:
- Discussie – Volksoevereiniteit: Vb. Actueel debat over stemrecht (blijvend debat)
- Discussie – Identiteit en ‘natie’: Discussies over de begrenzing en de identieit van het volk,
nationalisme komt als een politieke kracht tevoorschijn (!) Hoe? Het is een complex proces van
afbakening (=natievorming), samenlevingen met horizontale verbanden tussen burgers – Vb. Actueel
debat met xenofobe standpunten over vreemdelingen die niet tot de natie kunnen behoren
- Discussie – Scheiding kerk en staat: Vb. Actueel debat over hoofddoeken, ethische kwesties, onderwijs
- Discussie – Scheiding der machten: De UM, WM, RM: 3 onafhankelijke machten die elkaar in balans
houden als de hoeksteen van het democratisch systeem – Vb. Actueel debat over GAS-boetes,
permanente druk en permanente politieke aanvallen (cv. Wereldvreemde rechters)
- Discussie – Rechtsstaat: Elke burger beschikt over een aantal grondrechten/ basisrechten en waarbij
de staat deze rechten dient te respecteren – Discussies over de grenzen van de rechtsstaat – Vb.
Actueel debat over het recht van vrijemeningsuiting en de grenzen hiervan
- Discussie – Sociale rechtvaardigheid: Fraternité: Thema dat heel centraal staat in de hedendaagse
democratische samenleving – Vb. Actueel debat over de problematiek over medische verzorging en
budgetten
- Discussie – Politiek radicalisme: Grootschalig terreur om politieke ideeën te realiseren – Vb. Actueel
debat over Israël
Oorzaken FR – 4 oorzaken:
1) Standemaatschappij is versleten
2) Sterkere Franse identiteit
3) Politieke en financiële crisis
4) Bijeenroeping van de Staten-Generaal (SG)
Oorzaken FR – Standenmaatschappij:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elisaderop. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
