Dit is een samenvatting van doelgroepen 3 hoofdstuk3: personen met een autismespectrumstoornis . De cursustekst en power Points zijn hierin verwerkt. Het vak wordt wordt gegeven in periode 4 in het 1ste jaar orthopedagogie.
titularis en auteur: Kathleen Van Loon.
- Succes!
3.1 Omschrijving
• Eerste omschrijving van ASS als unieke stoornis
o Kanner – ‘(infantiel) autisme’ (1943)
o Asperger – ‘autistische psychopathie’ (1944)
• Of toch niet?
o Grunya Efimovna Sukhareva (1926)
o Zeer accurate beschrijving van ASS
o Leunt dicht aan bij huidige criteria
o Sensorische gevoeligheden (nu pas terug opgepikt in DSM V)
o Sovjetunie
o Publicatie in minder gekend tijdschrift?
DSM IV-tr/ praktijk
• 3 kenmerken (triade)
o Kwalitatieve beperking in sociale interactie
§ Sociale situaties niet of anders begrijpt of wanneer ze jou niet begrijpen dan
is het niet verwonderlijk dat de reacties of het gedrag van iemand met
autisme vreemd kan overkomen
o Kwalitatieve beperking in communicatie
§ Begrijpen hoe communicatie verloopt is een probleem voor mensen met
autisme
§ Bv echolalie, ontbreken van wederkerigheid tijdens een gesprek, een
vreemde intonatie, veel praten over eigen interesses en moeite om te praten
over koetjes en kalfjes
o Beperkte zich herhalende stereotiepe patronen van gedrag, belangstelling en
activiteiten
§ Motorische repetitieve bewegingen bv fladderen, schommelen en
opspringen
§ Stimmen: stimulerend gedrag
o à Komt bij iedereen anders tot uiting
Omschrijving DSM V
• Twee domeinen (dyade):
o Sociaal – communicatieve tekorten (omwille van overlap tussen
sociale/communicatieve tekorten cfr oogcontact)
o Beperkte repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten
• Categorie: Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen
• Voldoen aan alle criteria onder A, aan 2 van de 4 onder B en aan de criteria C tot en met E
o A Persisterende deficiënties/ aanhoudende beperkingen in de sociale communicatie
en sociale interactie in uiteenlopende situaties, zoals blijkt uit de volgende actuele of
biografische kenmerken
§ Sociale emotionele wederkerigheid
§ Non-verbaal communicatief gedrag
51
, Camille Huybrechts 2022-2023
§ Ontwikkel, onderhouden en begrijpen van relaties.
o B Beperkte repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten, zoals blijkt uit
twee van de actuele of biografische kenmerken
§ Stereotype gedragingen, bewegingen, gebruik van voorwerpen of gesproken
taal.
§ Hardnekkig vasthouden aan routines en vaste patronen van gedrag.
§ Beperkte interesses of fixaties, waarop men zeer intens gefocust is.
§ Hyper-of hyporeactiviteit op zintuigelijke prikkels of een ongewone interesse
in zintuigelijke aspecten van de omgeving.
o C De symptomen moeten aanwezig zijn in de vroege ontwikkelingsperiode (vroege
kindertijd)
o D De symptomen veroorzaken klinisch significante lijdensdruk of beperkingen in het
sociale of beroepsmatige functioneren of in het functioneren op ander belangrijke
terreinen
o E De stoornissen kunnen niet beter verklaard worden door een verstandelijke
beperking of een globale ontwikkelingsachterstand
Op basis van de gedragskenmerken A en B wordt de diagnose gesteld. Deze 2 criteria moet je perfect
kennen. Deze kenmerken vind je dan ook terug bij alle personen met een diagnose
autismespectrumstoornis. Elke persoon is echter uniek, dus de concrete kenmerken zullen zich bij
iedereen anders manifesteren.
• Overkoepelende diagnose Autismespectrumstoornis omvat:
o Niet meer zoals vroeger onder pervasieve ontwikkelingsstoornissen:
§ De progressieve stoornissen waarbij de ontwikkeling in eerste instantie
normaal is, maar later ernstige achteruitgang optreedt op het gebied van oa
taal, motoriek en sociaal gedraag (stoornis van Rett – oorzaak onderkend)
o Wel zoals vroeger onder pervasieve ontwikkelingsstoornissen:
§ Autisme, PDD-NOS, het syndroom van Asperger, desintegratiestoornis van de
kindertijd
3.2 Epidemiologie
• Recente studies → hoge prevalentiecijfers (1op166 of 0,6 %)
• Vroeger: 5 op 10000
• Redenen?
o Betere onderkenning
o Daling diagnoseleeftijd
o Verruiming criteria
o Toename prikkels maatschappij
o Toegangspoort hulpverlening
o Latere leeftijd krijgen van kinderen
• Epidemie?
• Grote groep zonder verstandelijke beperking (50/50?)
o 3% bovengemiddelde cognitieve vermogens
• Vaker jongens dan meisjes
o 2/1 personen met een verstandelijke beperking
o 5/1 personen met een normale begaafdheid
o Geen weerspiegeling werkelijkheid?
52
, Camille Huybrechts 2022-2023
3.3 Etiologie
Doorheen de tijd
• Kanner 1943
o Hij dacht dat de onbekwaamheid om relaties aan te gaan wellicht aangeboren was.
o Voorbij blanke ouders, midden-hoge sociale klasse, met hoge opleidingsniveau.
o Autisme = samenhang van gebrek aan moederlijke warmte en vaders die nooit met
hun kind speelde.
• Rimland1964
o Biologische aandoening.
• Nu: het zou een gevolg zijn van een stoornis in de hersenen en dus een neurobiologische
ontwikkelingsstoornis.
o Autismespectrumstoornissen kunnen beschreven worden op 4 niveaus
§ Biologisch:(hypothese 1964, onderzoek 1971) – focus op: genotype en
neurobiologie
§ Cognitie
§ Fenotype
§ + interactie met omgevingsinvloeden/factoren
à Omgevingsfactoren ≠ sociale factoren zoals opvoeding!
Fenotype (gedrag)
ô
O
Cognitie (denken)
M
ô G
E
Neurobiologie (hersenen) V
I
ô N
Genotype (genen) G
3.3.1 Genotype
Genetica
• Oorzaak = multifactorieel bepaald.
• Meestal erfelijk.
• Familiestudies /tweelingstudies
• Exacte overerving?
o Onderscheid:
§ Syndromaal ASS (fragiele x – tubereuze slerose)
§ Niet syndromaal ASS (grootste groep)
• Multigenetisch (Bij één persoon zouden meer dan tien genen betrokken kunnen zijn. Maar
het zijn niet bij alle personen dezelfde genen.)
o àGenetische heterogeniteit aantal genen dat een rol speelt bij autisme uiteindelijk
zelfs de kaap van 1000 kan overschrijden.
• Interactie genen – omgeving (≠ opvoeding)
53
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camillehuybrechts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
