In dit document staat een samenvatting van h1 tot en met h13 van het boek sociale psychologie, alles wat je moet weten voor het tentamen dus. Met een overzichtelijke legenda, duidelijke begrippen EN VOORBEELDEN!
Inhoud
Onderdeel 1 ‘Automatisch of autonoom?’..............................................................................................3
Hoofstuk 1 – inleiding tot de sociale psychologie...............................................................................3
Wat is sociale psychologie?.............................................................................................................3
De macht van de situatie................................................................................................................4
De macht van sociale interpretatie.................................................................................................4
De oorsprong van constructen: fundamentele menselijke motieven.............................................5
Hoofdstuk 2 – methodologie: hoe doen sociaal psychologen onderzoek?.........................................5
Hoofdstuk 3 – Sociale cognitie: hoe we denken over de sociale wereld.............................................5
Sociaal denken: 2 soorten...............................................................................................................5
Automatisch denken met schema’s................................................................................................6
Schema’s die zichzelf waarmaken: selffulfilling prophecy...............................................................7
Soorten automatisch denken..........................................................................................................7
Invloed van cultuur op automatische sociaal denken: holistisch VS analytisch denken..................8
Gecontroleerde sociale cognitie: bewust denken...........................................................................8
Onderdeel 2 ‘Wat is werkelijk waar?’.....................................................................................................9
H4: sociale perceptie: hoe we andere mensen waarnemen en begrijpen..........................................9
Non-verbale communicatie............................................................................................................9
Eerste indrukken: snel en hardnekkig.............................................................................................9
Causale attributie: het beantwoorden van het waarom...............................................................10
Cultuur en sociale perceptie.........................................................................................................11
Hoofdstuk 5: Het zelf: onszelf begrijpen in een sociale context........................................................12
Culturele invloeden op zelfconcept..............................................................................................12
Zelfkennis......................................................................................................................................12
Zelfcontrole: de uitvoerende functie............................................................................................14
Impressiemanagement: de wereld is een schouwtoneel..................................................................15
Zelfwaardering..............................................................................................................................15
Onderdeel 3: Leren of manipuleren?....................................................................................................15
Hoofdstuk 6: Cognitieve dissonantie en de behoefte om ons zelfbeeld te beschermen...................15
Een stabiel, positief zelfbeeld in stand houden.............................................................................15
Zelfrechtvaardiging.......................................................................................................................17
, Uitbreiding van de cognitieve dissonantietheorie........................................................................18
Hoofdstuk 7: Attitudes en attitude verandering, gedachten en gevoelens beïnvloeden..................18
Attitudes en het voorspellen van gedrag......................................................................................19
Attitude verandering.....................................................................................................................19
De macht van reclame..................................................................................................................21
Persuasieve boodschappen weerstaan.........................................................................................21
Onderdeel 4: Met de massa mee?........................................................................................................21
Hoofdstuk 8: Conformisme en gehoorzaamheid: sociale invloed en aanpassing van gedrag...........21
Informationeel conformisme: de behoefte om te weten wat ‘juist’ is..........................................21
Normatief conformisme: de behoefte om geaccepteerd te worden.............................................22
Strategieën om conformisme uit te lokken...................................................................................22
Hoofdstuk 9: Groepsprocessen: invloed in sociale groepen.............................................................24
Groepen en het gedrag van individuen.........................................................................................25
Groepsbeslissingen.......................................................................................................................26
Conflicten en samenwerking........................................................................................................27
Intergroepsprocessen: processen tussen groepen........................................................................27
Onderdeel 5: Samen voor elkaar?........................................................................................................27
Hoofdstuk 10 aantrekkingskracht en relaties: van eerste indrukken tot hechte relaties..................27
Contact leggen in het tijdperk van de technologie.......................................................................28
Liefde en intieme relaties..............................................................................................................28
Het proces en de ervaring van uit elkaar gaan..............................................................................29
Hoofdstuk 11: pro-sociaal gedrag: waarom helpen mensen?...........................................................30
Persoonseigenschappen en pro-sociaal gedrag............................................................................31
Situationele determinanten van pro-sociaal gedrag.....................................................................31
Het bevorderen van pro-sociaal gedrag........................................................................................32
Deel 5: Over grenzen?..........................................................................................................................32
Hoofdstuk 12: Agressie en agressief gedrag.....................................................................................32
Sociale situaties, triggers en agressie............................................................................................33
Geweld in de media......................................................................................................................34
Agressie terugdringen...................................................................................................................35
Hoofdstuk 13: vooroordelen: oorzaken en oplossingen....................................................................35
Vooroordelen................................................................................................................................35
Het opsporen van onderdrukte of onbewuste vooroordelen.......................................................36
Effecten van vooroordelen............................................................................................................36
Drie aspecten van het sociale leven die vooroordelen kunnen veroorzaken................................36
Het terugdringen van vooroordelen.............................................................................................38
,Onderdeel 1 ‘Automatisch of autonoom?’
Wat is sociale psychologie & hoe nemen we beslissingen en welke processen spelen daarbij een rol?
Hoofstuk 1 – inleiding tot de sociale psychologie
Wat is sociale psychologie?
Psychologie: wetenschappelijke studie naar het gedrag en het innerlijke leven (gedachten en
gevoelens) van mensen.
Sociale psychologie
Wetenschappelijk studie naar de manier waarop de werkelijke of denkbeeldige aanwezigheid van
mensen de gedachten, gevoelens en gedragingen van andere mensen beïnvloed.
Het gaat hierbij om de gehele sociale situatie, en de kern bestaat dan ook uit sociale invloed.
Sociale invloed: effect dat woorden, daden of alleen al aanwezigheid van andere mensen hebben op
onze gedachten, gevoelens, houdingen en/of gedrag.
Voor een sociaal psycholoog gaat sociale invloed niet alleen over de pogingen om het gedrag van
iemand te veranderen.
1. Het gaat verder dan uiterlijk, waarneembaar gedrag. Er is namelijk ook invloed van anderen
op ons innerlijk leven, gevoelens en gedachten.
2. Er zijn meer vormen van sociale invloed dan alleen het doelbewuste pogingen van het
overhalen tot bepaalde actie. Zo heeft de aanwezigheid of zelfs alleen al het bestaan van
anderen invloed op ons
Verklaren van sociaal gedrag, verschillende wetenschappelijke methoden ontworpen:
Empirisch onderzoek: op waarneming en/of onderzoek gebaseerde methode voor het toetsen van
hypothesen
1. Formuleren van gefundeerde veronderstellingen oftewel onderbouwde aannames over
specifieke situaties waarin verschillende uitkomsten kunnen optreden. = hypothesen
2. Onderzoek ontwerpen waarin hypothesen getoetst kunnen worden.
Evolutionaire psychologie: wetenschappelijke discipline die sociaal gedrag probeert te verklaren op
basis van erfelijke factoren die zich door de tijd heen hebben ontwikkeld volgens principes van
natuurlijke selectie.
Persoonlijkheidspsychologie: Sociaal gedrag verklaren met behulp van karaktereigenschappen.
Concentreren op individuele verschillen tussen mensen hun karakters.
Voor persoonlijkheidspsychologen is analyseniveau het individu, bij sociale psychologen is
dat het individu in de context van een sociale situatie.
Sociologie: richt zich op onderwerpen zoals sociale klasse, sociale structuur en sociale instituties.
Voor sociologie bestaat het analyseniveau uit het geheel van de groep, institutie of
samenleving. Bij sociale psychologie juist meer gericht op individu binnen groep,
institutie of samenleving.
Sociologie meer gericht op sociale situaties in objectieve betekenis.
Sociale psychologie is meer gericht op hoe mensen hun omgeving interpreteren
, (construct = manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en
interpreteren.)
Evolutionaire Persoonlijkheidspsychologie Sociale psychologie Sociologie
psychologie, biologie
en neurowetenschap
Studies van De studie van de kenmerken De studie naar De studie naar
natuurlijke selectie die maken dat individuen zowel de universele algemene wetten en
processen, genen, uniek zijn en van elkaar als de cultuur theorieën over
hormonen of verschillen bepaalde invloed groepen en
psychologische van de sociale samenlevingen, in
processen in de omgeving op plaats van
hersenen gevoelens, individuen.
gedachten en
gedragingen van
mensen.
Sociale psychologie dus tussen persoonlijkheidspsychologie en sociologie in.
De macht van de situatie
In de westerse cultuur hebben we de neiging om iemand zijn gedrag te verklaren in termen van
persoonlijkheid, dit wordt ook wel de fundamentele attributiefout genoemd.
Fundamentele attributiefout: neiging om de mate waarin iemands gedrag wordt veroorzaakt door de
rol van persoonlijke eigenschappen en andere interne factoren te overschatten en de rol van externe,
situationele factoren te onderschatten.
Attributie: het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of aan andermans gedrag en het
daarmee voorzien van verklaringen.
Tegenwoordig word de fundamentele attributiefout ook wel de correspondentievertekening
genoemd. Dit komt omdat het niet fout is om uit te gaan van iemands karakter. Wanneer iemand zijn
gedrag uitgelegd moet worden, zal dit in zowel termen van persoonlijkheid, als in termen van situatie
gedaan worden.
De macht van sociale interpretatie
Het behaviorisme: psychologische stroming die ervan uitgaat dat je om menselijk gedrag te kunnen
begrijpen slechts hoeft te kijken naar bekrachtigende of bestraffende eigenschappen van de
omgeving. hielden geen rekening met cognitie, denken en voelen. Dus niet met hoe mensen hun
omgeving interpreteren.
De gestaltpsychologie: Psychologische stroming die het belang benadrukt van het bestuderen van
persoonlijke (subjectieve) manier waarop een object wordt waargenomen (het gestalt of geheel) in
plaats van het bestuderen van de manier waarop de objectieve, fysieke eigenschappen zich
combineren tot het object. kijkt juist heel erg naar interpretatie van mensen (het construct).
Volgens gestaltpsychologen moet er van fenomenologie uitgegaan worden. Fenomenologie richt zich
meer op hoe een object op iemand overkomt en hoe degene dit dus ervaart, in plaats van op de
afzonderlijke objectieve elementen van het object (optische illusie van konijn/eend)
Een speciaal soort constructen komen voort uit het Naïef realisme: de overtuiging dat we dingen
waarnemen zoals ze echt zijn. Hierbij onderschattend we hoeveel we het gene wat we zien
interpreteren of zelfs verdraaien.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samanthasmid. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,00. Je zit daarna nergens aan vast.
