GS SV H5
Kenmerkende aspecten bij dit hoofdstuk:
Het begin van de Europese overzeese expansie
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had
5.1 De renaissance
In de renaissance (= wedergeboorte van de klassieke cultuur, tussen 1300-1600) veranderde het
mens- en wereldbeeld:
middeleeuwen: relatie met God was het belangrijkst -> renaissance: mens stond centraal en hij/zij
had talenten die die moest ontplooien -> daarom raakten mensen meer geïnteresseerd in het leven
op aarde zelf en de werking van de natuur. Het ideaalbeeld werd de uomo universale (iemand die
zich volledig ontplooide) genoemd -> voorbeeld: Leonardo da Vinci (1452-1519).
Overigens was er geen echte grens tussen de middeleeuwen en de renaissance. Ook dachten mensen
niet volgens één van de twee periodes, maar ontstonden een combinaties.
Belangrijk kenmerk van de renaissance was de groeiende interesse in de klassieke cultuur. De
belangstelling van geleerden naar de literatuur, geschiedenis en poëzie uit de oudheid noemen we
humanisme.
De mentaliteitsverandering zag je op verschillende gebieden:
- Literatuur:
Middeleeuwen: literatuur was voor de geestelijkheid en werd geschreven in het Latijn (taal kerk) ->
renaissance: opkomst van literatuur in de landstaal, vaak over niet-religieuze onderwerpen.
Voorbeelden van renaissanceschrijvers die in de landstaal schreven over aardse zaken waren Dante
en Boccaccio.
- Kunst:
Middeleeuwse kunstenaars beeldden voornamelijk godsdienstige onderwerpen uit -> daarbij moest
voornamelijk het symbolische duidelijk worden en was er minder aandacht voor natuurgetrouwheid.
-> Renaissancekunstenaars wilden daarentegen dat hun werken het echte leven weerspiegelden (dit
deden ze d.m.v. licht, schaduw, perspectief en natuurlijke kleuren). Ook hadden ze meer aandacht
voor de anatomie en de emoties van de mens. Voorbeelden van kunstenaars waren Botticelli, Rafaël
en Michelangelo die met hun werken grote persoonlijke bekendheid verwierven -> dit kwam bij
middeleeuwse kunstenaars ook niet voor.
- Politiek (gedachte daarover):
Middeleeuwen: politiek was onderdeel van een goddelijk plan. Hierbij had de vorst het recht om over
anderen te regeren omdat God dat wilde. -> Renaissance: in geschriften uit de oudheid lazen
humanisten dat machthebbers toen handelden in het belang van de gemeenschap -> denker F.N.
Machiavelli trok hieruit een conclusie en beschreef dit in zijn boek De vorst: machthebbers moesten
p zorgen voor stabiliteit -> hierbij was het welzijn van de staat belangrijker dan die van het individu
(soms moesten slachtoffers vallen om een hoger doel te bereiken) -> machiavellisme (= het doel
heiligt alle middelen).
Oorzaken ontstaan mentaliteitsverandering:
1. In Italië waren er zelfstandige stadstaten (waarvan Florence de belangrijkste) waarin er een
groep rijke burgers was ontstaan (rijk geworden door handel en nijverheid). Deze rijke
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukgeurts2007. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.