GESLAAGD IN 1E ZIT.
Volledige samenvatting van het vak 'Pathofysiologie IV : gastro-, endocrino-, urogynaecologie', gebaseerd op cursus en eigen notities. Bevat alle leerstof met een overzichtelijke structuur. Perfecte voorbereiding voor het examen. Contacteer mij gerust bij verdere vragen.
» Opname v voedingsstoffen & oraal toegediende GM
» Vertering & absorptie v ingenomen stoffen:
o grote moleculen --> verwerkt tot kleinere
▪ uit spijsverteringskanaal geabsorbeerd & nr bloedbaan overgebracht
o berust op : - Mechanische afbraak (kauwen, kneden vd maag)
- Chemische afbraak : rol verteringsenzymen
» Uitscheiding v : - Afvalstoffen : via galvocht in darmlumen wrd geloosd
- Onverteerbare resten
1.2 Structuur
Spijsverteringskanaal v mond tot anus : beschouwd als 1 kanaal + aantal klieren als annexen:
» microscopische klieren:
o in wand vh spijsverteringskanaal
o secreteren rechtstreeks in lumen spijsverteringskanaal
» macroscopische klieren:
o lever, pancreas en speekselklieren
o zitten op zekere afstand
o lozen secreet in spijsverteringskanaal via specifieke kanalen
1.3 Weefselelementen
≠structuren spijsverteringskanaal --> steeds dezelfde weefseltypes terug te vinden:
» mucosa, submucosa, spiercellen en zenuwcellen
Mucosa
» bestaat uit slijmvlies : bekleedt lumen spijsverteringskanaal
!! Aften
» Kleine pijnlijke grijswitte tot gelige erosies aan slijmvliezen vd mond
» Beginnend als blaasjes --> overgaand in oppkige ulceraties omgeven dr rode rand
» +/- 20% vd bevolking
» Oorzaak : onzeker
» Risicofactoren : trauma, overgevoeligheid aan bestanddelen in voedsel, hormonale
veranderingen, verminderde weerstand, slechte mondhygiëne & stress
» Spontaan herstel verwacht na 1 à 2 weken wel vaak recidieven
» Symptomatische behandeling : uit lokale pijnstilling met lidocaïne gel
Submucosa
» opgebouwd uit losmazig bindweefsel met bloed- en lymfevaten
o zorgen dat geabsorbeerde substanties nr algemene circulatie wrd overgebracht
» bevat elastische elementen => mogh. uitrekken spijsverteringskanaal bij passage voedsel
, 2
Spiercellen
» 2 lagen v gladde spiercellen in spijsverteringskanaal (niet onder controle vd wil)
o binnenste circulaire laag
o buitenste laag v longitudinale spiervezels
» Oiv contracties & relaxaties vdze spieren => voedselbrij beweegt zich vrt in richting anus
» Skeletspieren (onder controle vd wil)
o enkel in begin (kauw- en slikspieren)
o aan uiteinde (uitwendige anale sfincter) vh spijsverteringskanaal
Zenuwcellen
» Rijke bezenuwing : regelt secretie ≠klieren in GI-systeem & motoriek vh spijsverteringskanaal
o Overwegend intrinsiek wel beïnvloed dr autonoom zenuwstelsel : vnl PS
Intrinsiek zenuwstelsel = intramuraal of gastro-enterisch zenuwstelsel
» Volwaardig zenuwstelsel : kan onafh vh CZS functioneren
» Uitgerust met sensoriële, motorische & associatieneuronen
» Zenuwcellen --> vormen drlopend complex netwerk vd farynx tot anus
» Cellichamen --> veelal verzameld in plexussen:
o Submuceuze plexus (plexus v Meissner) : tsn submucosa & circulaire spierlaag
▪ regelt vnl. exocriene & endocriene secreties vd kliercellen in GI-systeem
o Myenterische plexus (plexus v Auerbach) : tsn circulaire & longitudinale spierlaag
▪ regelt vnl. motoriek vh GI-systeem
» sensoriële neuronen : gevoelig vr ≠stimuli uit lumen & wand vh spijsverteringskanaal
o glucose, aminozuren, graad v uitrekking en tonus…
» associatieneuronen : weinig gekend
» motorische neuronen : beïnvloeden spier- en kliercellen in spijsverteringskanaal
o Aantal: stellen acetylcholine vrij => activatie gladde spiercellen & kliercellen in SPK
o Andere = niet adrenerg-niet cholinerg (NANC) : stellen stikstofmonoxide (NO) vrij
=> relaxerende invloed op gladde spieren
» Door neuronen ook ≠andere neurotransmitters vrijgesteld
o werken in op receptoren = farmacologische doelwitten bij behandeling v GI ziekten
Autonoom zenuwstelsel
» gebeurt overwegend via PS zenuwen (vnl. 10de craniale zenuw : nervus vagus)
o Activatie => contractie gladde spiercellen & ↑secretie vd klieren in GI systeem
» OS invloed : beperkt --> berust op vrijstelling v noradrenaline dr postganglionaire neuronen.
o Vele vd postganglionaire OS neuronen inhiberen vrijstelling v acetylcholine dr de
cholinerge neuronen vd plexussen vh intrinsiek zenuwstelsel
o Emoties: woede, angst of onrust => vertering vertragen dr stimulatie vd OS zenuwen
, 3
2 De mond en slokdarm
2.1 Kauwen
--> berust op afwisselende activiteit v aantal skeletspieren: de kaaksluiters en de kaakopeners
» Kauwbewegingen: bewust (willekeurig) kn ook onbewust (reflectoir) gebeuren (kauwgom)
» Doel: voedsel vermalen & vermengen met speeksel
» Niet levensnoodz. wel slechte kauwgewoonte => chrons. Functi. maag- & darmstoornissen
2.1.1 Het gebit
Tand : 3 regio’s
» kroon : zichtbare gedeelte --> steekt boven tandvlees uit
» wortel : gevat in de tandkas
» hals : beperkte verbinding tsn kroon & wortel thv tandvleeslijn
Samenstelling : Tandbeen of dentine
» calciumrijk bindweefsel => tand zijn vorm & stevigheid
» omgeeft tandholte gevuld met tandmerg dat bestaat uit bindweefsel, zenuwen & bloedvaten
» is zelf bedekt met :
o laag cement thv wortel
o glazuurlaag thv kroon & hals
▪ hardste substantie in lichaam
▪ bevat meer dan 95% calciumzouten
▪ Rol bescherming tand tgn slijtage dr kauwen
▪ vormt barrière tgn zuren die dentinelaag makk zouden kn oplossen
Volwassen gebit --> 32 tanden:
» 8 snijtanden (dentes incisivi) : scherpe kant aan kroon & enkelvoudige wortel
» 4 hoektanden (dentes canini) : lange puntige kroon & lange puntige enkelvoudige wortel(
» 8 vrkiezen (dentes premolares) : wortel met 1 of 2 spitsen & onregelm hobbelig plat kauwvlak
» 12 kiezen (dentes molares) : 2- of 3-dubbele wortel & plathobbelig kauwvlak
o achterste kies v elk kwadrant = wijsheidstand (dens sapientia)
» melktanden komen uit tsn 4 en 36 maanden
o tijdstip = sterk verschillen v kind tot kind
» Tsn 7e en 12e levensjaar vallen alle elementen uit --> vervangen dr blijvende volwassen gebit
!! Tandcariës
= bacteriële ziekte vd calciumrijke weefsels vd tand (meest vrkomende infectieziekte ter wereld)
» Gaat gepaard met demineralisatie vh glazuur & dentine
o Kans micro-organismen binnendringen in tandholte => beschadiging vh tandmerg
» Ontstaan : acidogene theorie
o zuren gevormd dr bacteriële metabolisatie v voedingssuikers = verantw. vr
progressieve ontkalking vd tand
, 4
Verloop
»Binnen enkele sec : proper glazuuropp bedekt met laagje proteïnen uit speeksel
»Volgende uren : bacteriën & evt ook voedingsresten hechten aan proteïnen => tandplaque
o afkomstige suikers kn snel diffunderen drheen tandplaque --> dr bacteriële
metabolisme omgezet tot zuren => pH ↓
▪ kritische pH bereikt (+/-5,5) => demineralisatie
» Demineralisatie = calciumzouten vrijgesteld uit glazuuropp
o diffunderen in tandplaque => pH ↑
» Remineralisatie = deel Ca-zouten opw neerslaan rond neutrale pH : tandplaque oververzadigd
o ander deel --> dr diffusie uit tandplaque via speeksel verloren gaan vr het glazuur
Regelmatige herhaling v dit proces => ontkalking & beschadiging vd beschermende glazuurlaag
- Uiteindelijk : beschadiging vd onderliggende structuren
- langdurig aanwezige plaques kn verkalkingen optreden = moeilijker verwijderen tandsteen
Preventie
» Aandacht: voldoende poetsen, beperken suikerinname & blootstellen tandopp aan F--ionen
» Bij poetsen tanden --> tandplaque & voedselresten verwijderd
=> ↓productie v zuur dr bacteriële metabolisme
» Vrdeel : dunnere laag tandplaque => speeksel + bufferende syst gemakk. diff. in tandplaque
» Verminderde suikerinname => gunstig effect op zuurproductie in tandplaque
o Vnl. ↓freq. v suikerinname
» aanwezigh v F- aan contactopp tsn tandplaque & glazuur
o bevordert neerslaan v fluoro-apatiet kristallen in glazuur
= Ca-zouten : -- oplosb in zuur milieu => glazuur ++ bestand tgn acidogene ontkalking
o inhiberend effect op bacteriële metabolisme
!! Fluorosis : bij overdreven blootstelling aan fluor tds periode wrin tanden zich vormen
=> permanente witte, krijtachtige vlekken op tanden
> Tandpasta vr kinderen : -- fluor dan vr volwassenen
2.1.3 Gingivitis en parodontitis
!! Gingivitis
» ontsteking tandvlees => zwelling, roodheid & snel bloeden bij aanraken
» Meestal chronisch
» Bij ogenschijnlijke acute aard : meestal exacerbatie (=opstoot of verergering) v chronische
o Bv. zwangerschapsgingivitis : bestaande gingivitis = verergerd tds zwangerschap
▪ Bij gezond tandvlees geeft zwangerschap op zich geen aanleiding tot gingivitis
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Farmaseutke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
