Hoorcolleges Bedrijfseconomie
Week 1
Inleiding Financieel Management
Bedrijfseconomie bestaat uit financieel management, management accounting en externe
verslaggeving (randvoorwaarden voor het opstellen van een jaarrekening, onder andere Titel
9 Boek 2 ‘de bijbel’ voor accountants).
Relaties met andere vakgebieden auditing, accountancy, belastingrecht, marketing,
bedrijfsadministratie, maar ook; psychologie/sociologie.
Organisaties zonder rechtspersoonlijkheid (natuurlijke personen)
Kenmerken inkomstenbelasting, geen publicatieplicht van financiële resultaten. Wel
wettelijke plicht om administratie te voeren.
Ze hoeven niets te deponeren bij de KvK, dus voor buitenstaanders is het lastig om te weten
hoe het bedrijf ervoor staat.
1. Eenmanszaak
o Wil niet zeggen dat er slechts een werkend persoon is, starters of een persoon
aansprakelijk.
o Salaris binnen eenmanszaak is privéopname = niet fiscaal aftrekbaar.
2. Vennootschap onder firma (VOF)
o Bijzondere VOF = man/vrouw firma.
o Twee of meer eigenaren allemaal persoonlijk aansprakelijk. Hoofdelijke
aansprakelijkheid.
o Vennootschapscontract met afspraken resultatenverdeling; percentage van
ingebracht vermogen, arbeid, restant winst.
o Authentieke akte niet verplicht.
3. Commanditaire vennootschap (CV)
o Stille vennoot brengt geld in.
Beperkt aansprakelijk voor ingebracht kapitaal.
o Beherend vennoot heeft de dagelijkse leiding in handen.
Hoofdelijk aansprakelijk.
4. Maatschap vaak bij dienstverlenende beroepen, bijv. tandartsen, advocaten.
o Individuele ondernemingen, maar naar buiten toe hebben ze een
gemeenschappelijke naam.
o Vrije beroepsoefenaren met vaak een gezamenlijke naam.
o Geen hoofdelijke aansprakelijkheid, maar evenredig deel met uitzondering van
de belastingschulden.
Organisaties met rechtspersoonlijkheid (rechtspersonen)
- Kenmerkend vennootschapsbelasting (VpB) en publicatieplicht.
- Spelregels Titel 9 Boek 2 BW of IFRS
- Afhankelijk van drie criteria; omzet, balanstotaal, aantal werknemers (tabel in
samenvatting).
- Indeling in micro/klein/middelgroot/groot op basis van drie criteria; omzet,
balanstotaal en aantal werknemers.
, - Micro omzet < €700.000; balanstotaal < 350.000; aantal werknemers < 10.
- Groot omzet > 40 miljoen; balanstotaal > 20 miljoen; aantal werknemers > 250.
o Deze bedrijven moeten de meeste informatie naar buiten brengen over de
financiële informatie. De kleine bedrijven hoeven het slechts te deponeren bij
de KvK.
- Hoe groter, hoe meer informatie belangrijk voor transparantie over financiële
informatie.
o Maatschappelijk belang om informatie te hebben is groter.
- Deponering gegevens Kamer van Koophandel.
Jaarverslag is veel ruimer dan een jaarrekening. De jaarrekening houdt slechts de financiële
gegevens in, terwijl het jaarverslag alles van dat jaar weergeeft.
Stel je koopt een auto, dan gaat het bezit omhoog. Je bezittingen zijn niet gewijzigd, want
auto omhoog en kas naar beneden. Er is geen sprake van winstdaling. Er is slecht sprake van
een uitgave en niet van kosten. Indirect ontstaan wel kosten, want je gaat over de auto
zitten afschrijven. Stukje voor stukje ga je kosten creëren die de winst wel omlaag brengen.
De investering op zich zorgt er niet voor dat de winst omlaaggaat.
1. BV
o Aandelen op naam
o Als eigenaar ook de algehele leiding heeft, dan is het een directeur-
grootaandeelhouder.
o Organen Raad van Bestuur en Algemene vergadering van Aandeelhouders
(AvA), Raad van Commissarissen (RvC).
o Oprichting notarieel/statuten/aandeelhoudersregister.
o Winstverdeling = dividend, belastingen (vennootschapsbelasting, ingehouden
dividendbelasting), tantièmes en winstreserve.
2. NV
o Aandelen aan toonder
o Als eigenaar ook de algehele leiding heeft, dan is het een directeur-
grootaandeelhouder.
o Organen Raad van Bestuur en Algemene vergadering van Aandeelhouders
(AvA), Raad van Commissarissen (RvC).
o Oprichting notarieel/statuten/aandeelhoudersregister.
o Winstverdeling = dividend, belastingen (vennootschapsbelasting, ingehouden
dividendbelasting), tantièmes (bonus afhankelijk van geleverde prestaties) en
winstreserve.
o Vaak beursgenoteerd = spelregels IFRS veel overeenkomsten met de BV.
3. Vereniging
o Gezamenlijk doel
o Leden kiezen bestuur
o Inschrijving handelsregister en notarieel oprichten.
o Veel voorkomend naast de tennis, voetbal Vereniging van Eigenaren (VvE) bij
appartementen.
4. Stichting
o Heeft een bestuur, maar geen leden.
, o Notarieel oprichten en inschrijving in het handelsregister.
o Geen winstuitkering, heel soms vennootschapsbelasting.
5. Coöperatie
o Heeft leden
o Kan winst maken, maar heeft het niet als hoofddoel. Winst kan onder de leden
worden verdeeld.
o Woningbouwvereniging, agrarische sector, Rabobank.
Tarief vennootschapsbelasting, 15% van de eerste €395.000 (1 e schijf), 25,8% boven de
€395.000.
Salaris fiscaal aftrekbaar van de winst, gebruikelijk loon €48.000 (2022).
Corporate governance code stoplichten neerzetten om dingen te voorkomen.
Resultatenrekening (Winst- en Verliesrekening, exploitatieoverzicht)
- Het is een overzicht van kosten en opbrengsten gedurende een periode. Het verschil
tussen beiden leidt tot resultaat. Periode = maand, kwartaal, jaar.
- Besluit modellen Jaarrekening inrichtingseisen balans en resultatenrekening qua
prestatie (externe verslaggeving).
- Scrontovorm naast elkaar, heeft een debetzijde (kosten) en creditzijde
(opbrengsten).
- Staffelvorm onder elkaar, te beginnen met Omzet (opbrengsten) minus Kosten.
- Resultaat is onderdeel van het Eigen Vermogen. Dus men kan eventueel zonder
Resultatenrekening werken door het resultaat rechtstreeks te verwerken in het Eigen
Vermogen.
o Je weet dan niet waardoor de winst is ontstaan en dat laat de
Resultatenrekening juist zien. Als je alles laat lopen over de rekening van Eigen
Vermogen dan zie je dat niet meer en die informatie is juist belangrijk.
- Grote voordeel Resultatenrekening het specificeren van het ontstane resultaat.
- Dus meer transparantie, meer inzicht noodzakelijk voor het nemen van
(management)beslissingen.
- Onderscheid interne en externe resultatenrekening.
o Intern specifiek voor het management (analytisch).
o Extern voor belanghebbenden, zoals (verantwoording afleggen) aan
aandeelhouders en andere stakeholders.
Begrippen
- Omzet (opbrengsten) = afzet x verkoopprijs per stuk.
o Omzet is niet de winst.
- Inkoopprijs van de verkopen = afzet x inkoopprijs per stuk.
o Kijken wat de afzet/verkoop heeft gekost.
- Inkopen ingekochte stuks x inkoopprijs per stuk.
o Kijken wat de totale inkoop heeft gekost.
Beredeneer waartoe het verschil tussen Inkopen en Inkoopprijs van verkopen leidt
voorraadmutaties
- Brutowinst = omzet – inkoopprijs van verkopen
- Exploitatiekosten onder andere afschrijvingskosten, huisvestingskosten,
loonkosten en overige bedrijfskosten.
, o Alle kosten die een bedrijf met zich meebrengt om het bedrijf draaiende te
houden, behalve de rentekosten.
- Bedrijfskosten = brutowinst – alle exploitatiekosten (met uitzondering van de
rentekosten).
o Ook wel EBIT genoemd Earnings Before Intrest and Taxes.
o Voor degene die er geld in hebben gestopt; eigen vermogen verschaffers en
vreemd vermogen verschaffers. Eigen vermogen krijgt als vergoeding winst en
vreemd vermogen krijgt als vergoeding rente.
- Nettowinst voor belastingen = bedrijfsresultaat – rentekosten.
- Nettowinst na belastingen = nettowinst voor belastingen – belastingen.
Voor alle mutaties in (grootboek)rekeningen zijn boekingsdocumenten noodzakelijk.
Zonder boekingsdocument is er geen sprake van een financieel feit/gebeurtenis. Er zijn altijd
minimaal twee rekeningen nodig.
Boekingsdocument leidt tot verwerking in;
1. Inkoopboek (inkoopfactuur op rekening) crediteuren
2. Verkoopboek (verkoopfactuur op rekening) debiteuren
3. Bankboek (ontvangsten en uitgaven)
4. Kasboek (ontvangsten en uitgaven)
5. Diverse Postenboek (memoriaal) (alles wat niet in de vier bovenstaande dagboeken
komt hierin) afschrijving, dotatie voorzieningen, toerekenen van kosten en
opbrengsten aan een periode.
Verwerken van financiële feiten leidt tot minimaal twee wijzigingen.
Financiële feiten met gebruikmaking van de resultatenrekening betekent dat;
- Afhankelijk van het financiële feit niet alleen een balanspost wijzigt, maar ook een
post op de resultatenrekening.
- Maar een financieel feit kan ook twee resultatenrekeningen wijzigen.
- Uiteraard leidt niet elk financieel feit tot wijziging van de resultatenrekening.
Uitsluitend als het leidt tot verandering in kosten/opbrengsten/verlies of winst.
Privéopnames staan niet op de resultatenrekening. Privéopnames drukken de winst niet. Ze
beïnvloeden wel het eigen vermogen. Eigen vermogen wordt op twee manieren gewijzigd;
resultaat en door privé. Aflossen op een lening verandert het Eigen vermogen niet, want
bank en lening veranderen. Er is niet sprake van een resultatenrekening, dus geen
verandering van eigen vermogen.
Eigen vermogen = bezittingen – schulden.
Voorbeelden van financiële feiten met invloed op resultatenrekening (zowel een balanspost
alsmede een post van een resultatenrekening verandert).
1. Verkopen op rekening
2. Afschrijven op duurzame productiemiddelen (waardevermindering)
3. Maandelijkse loonbetalingen
4. Maandelijkse betaling van huisvestingskosten
Voorbeelden van financiële feiten zonder invloed op resultatenrekening (alleen
balansposten veranderen).