Hoorcolleges - Burgerlijk Procesrecht
Hoorcollege 1 - maandag 3 april 2023
Functies van de civiele procedure
- Conflictoplossing → rechter mag niet weigeren een uitspraak te doen.
- Juridische geschilbeslechting: vaststellen van feiten en rechtsposities
- Rechtshandhaving en wetsuitlegging - uitstralingseffect: ‘de schaduw van het recht’
- Titelverkrijging: gedwongen executie en het geweldmonopolie
- Executie = het bevel om aan een executoriale titel, vaak een vonnis, te voldoen en
vervolgens uit een beslag op en een gedwongen verkoop van een goed, gevolgd door
een verdeling van de opbrengst tussen schuldeisers.
- Rechter is een belangrijke leverancier voor het leveren van executoriale titel!
- Geweldsmonopolie = alleenrecht van de staat om fysiek geweld en dwang te
gebruiken. → verbod op eigenrichting van burgers.
- Administratieve en toezicht functie: wetstoepassing en bescherming →
verzoekschriftenprocedure.
Effect van procesrecht
- Vertaalt een situatie in de werkelijkheid in een juridische aanspraak (vorm van reductie)
- Structureert het debat met als doel het bereiken van een einduitspraak (of andere oplossing
van het geschil) binnen een redelijke termijn
- NIET altijd weergave van de beleefde waarheid van partijen (Bruinsma et al: De HR van
onderen); WEL ‘recht doen’ aan partijen
- NIET creatieve oplossing voor het onderliggende conflict; WEL op het recht gebaseerde
beslissing in het juridische geschil, dat zo dicht mogelijk bij de waarheid komt.
Spanningen in het procesrecht
- Waarheidsvinding en rechtshandhaving vs. autonomie van partijen en grenzen aan de actieve
rol van de rechter
- Waarheidsvinding = een proces met als doel het achterhalen van de waarheid.
- Rechtshandhaving = het geheel van handelingen van diverse takken van de overheid
die op een georganiseerde en legale manier optreden om de wet te doen naleven door
het opsporen, ontmoedigen, rehabiliteren of bestraffen van mensen die de wettelijke
regels en normen overtreden, of door het opleggen van dwingende voorwaarden, al
dan niet tijdelijk.
- Grondheid/uitputten van de procedurele mogelijkheden vs. snelheid/tijdigheid
- Rechtszekerheid en voorspelbaarheid vs. flexibiliteit en geschiktheid voor het concrete geval
- Rechtszekerheidsbeginsel = besluiten en overeenkomsten moeten te allen tijde
passen bij verwachtingen en mogen ook niet in strijd zijn met vroegere uitspraken en
handelingen. Het beschermt de rechtspositie van een belanghebbenden nadat een
besluit tot stand gekomen is. → het geldende recht wordt toegepast en besluiten
worden niet met terugwerkende kracht gewijzigd ten nadele van de betrokken
partijen.
- Maatwerk vs. standaardprocedure
- Prijs/kwaliteitsverhouding
1
,Modernisering bewijsrecht - expertgroep met o.a. prof. De Bock/wetsvoorstel 35.498
- Alle informatie zo vroeg mogelijk beschikbaar
- Pre processuele bewijsgaringsplicht
- Informatieplichten voor partijen
- Actievere rol voor de rechter bij waarheidsvinding
Ook hier: spanning tussen waarheidsvinding/rechtdoen aan het reële geschil vs. efficiënte en
behoorlijke procesvoering
Beginselen van procesrecht
● Art. 6 EVRM
○ Bij het vaststellen van zijn burgerlijke rechten en verplichtingen … heeft eenieder
recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke
termijn, door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat bij de wet is ingesteld. …
○ Eisen uit art. 6 EVRM:
■ Eisen aan de structuur van de rechterlijke macht en de persoon van de rechter
- ingesteld bij wet/onafhankelijk/onpartijdig.
■ Eisen aan de toegang tot de procedure - juridische en praktische
belemmeringen.
■ Eisen aan de procedure zelf - hoor en wederhoor/ equality of arms/
openbaarheid/ redelijke termijn. - kijken naar het proces in zijn geheel
■ Eisen aan de daadwerkelijke tenuitvoerlegging.
○ Case of Micallef v. Malta (no. 17056/06) - civil rights and obligations
■ Kun je ook naar het Hof/ECtHR stappen met vragen over voorlopige
voorzieningen?
■ R.o. 74: ‘The Court reiterates that for art. 6(1) ECHR in its ‘civil’ limb to be
applicable, there must be a dispute over a ‘civil right’ which can be said, at
least on arguable grounds, to be recognized under domestic law [...]. The
dispute must be genuine and serious; it may relate not only to the actual
existence of a rights but also to its scope and the manner of its exercise; and,
finally, the result of the proceedings must be directly decisive for the right in
question [...].’ - art. 6 EVRM wordt opgerekt door ECtHR.
○ Case of Micallef v. Malta (no. 17056/06) - interim measures
■ Art. 6 ECHR is applicable if:
● the right at stake in both the main and the injunction proceedings is
‘civil’ within the meaning of art. 6 ECHR and
● the interim measure can be considered effectively to determine the
civil right or obligation at stake
2
, ■ However, it might not be possible (immediately) to comply with all the
requirements of art. 6 ECHR.
● Fair trial
○ Hoor en wederhoor - art. 19 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
■ De rechter stelt partijen over en weer in de gelegenheid hun standpunten naar
voren te brengen en toe te lichten en zich uit te laten over elkaars standpunten
en over alle bescheiden en andere gegevens die in de procedure ter kennis
van de rechter zijn gebracht, een en ander tenzij uit de wet anders voortvloeit.
Bij zijn beslissing baseert de rechter zijn oordeel, ten nadele van een der
partijen, niet op bescheiden of andere gegevens waarover die partij zich niet
voldoende heeft kunnen uitlaten.
○ Equality of arms
■ Dombo beheer (no. 14448/88)
● BV vs. bank - gesprek onder 4 ogen. Partijgetuige onder oude recht
niet toegelaten. Directeur Dombo kon niet getuigen (want werd
gezien als partij), medewerker bank wel. Strijd met equality of arms-
beginsel?
● R.o. 31: ‘The Court … Is not called upon to rule in general whether it
is permissible to exclude the evidence of a person in civil
proceedings to which he is a party… the Courts task is to ascertain
whether the proceedings in their entirety, including the way in which
evidence was permitted, were ‘fair’ …
● R.o. 33: ‘Equality of arms’ implies that each party must be afforded
a reasonably opportunity to present his case - including his evidence -
under conditions that do not place him at a substantial disadvantage
vis-à-vis his opponent.
○ In deze situatie was van een benadeling sprake. De regel
heeft in dit geval geleid tot schending van art. 6 EVRM
○ Motiveringsplicht - art. 121 Grondwet
○ Onafhankelijke en onbevooroordeelde rechter
● Nieuw Rv: nu art. 164 Rv
1) ook partijen kunnen als getuige optreden.
2) indien een partij als getuige is gehoord, kan haar verklaring omtrent door haar te
bewijzen feiten geen bewijs in haar voordeel opleveren, tenzij de verklaring strekt ter
aanvulling van onvolledig bewijs.
3) indien een partij niet verschijnt etc. … kan de rechter daaruit de gevolgtrekking
maken die hij geraden acht.
Wetsvoorstel 35.498: art. 164 lid 2 Rv vervalt.
● Nationale beginselen van procesrecht art. 19-35 Rv - rolverdeling partijen/rechter
○ Volledigheids- en waarheidsplicht
■ Plicht partijen o.a. art. 21 Rv
● Partijen zijn verplicht de voor de beslissing van belang zijnde feiten
volledig en naar waarheid aan te voeren. Wordt deze verplichting niet
nageleefd, dan kan de rechter daaruit de gevolgtrekking maken die
hij geraden acht.
■ Bevoegdheid rechter o.a. art. 22 Rv
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jenniferbunnik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.