Samenvatting
uitgebreide samenvatting 5 havo biologie thema 4 - bvj
duidelijke samenvatting van thema 4 havo 5 biologie
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGIE SMV H4 – 5H(bas1): beschrijven hoe opname, transport, afgifte van water met stoffen in planten plaatsvindt
Transport over kleine afstanden = diffusie
Transport over grote afstanden = dmv vatenstelsel
anorganische sapstroom (opwaartse): houtvaten vervoeren water en mineralen van
wortels via stengels naar de bladeren. = eenrichtingsstroom: wortel > blad
organische sapstroom: bastvaten vervoeren water en assimilatieproducten vanuit
bladeren baar alle delen van de plant. = stroom in alle richtingen
Wortels nemen op in wortelharen > epidermis > centrale cilinder: 1) endodermis =selectie:
2) bandjes van Caspary = barrière, 3) bastvaten, 4) houtvaten > stengel > nerven van blad
houtvaten vertakken zich door het hele blad = bij elke cel licht een houtvat dichtbij
Transport door houtvaten dankzij drie krachten:
1. Worteldruk: ontstaat door actief transport door endodermiscellen en osmose van water
naar centrale cilinder = water met opgeloste mineralen stijgt in houtvaten
2. Capillaire werking: vloeistof die stijgt in een smal buisje door:
cohesiekrachten: kracht waardoor moleculen elkaar aantrekken
adhesiekrachten: kracht waardoor moleculen aan celwanden plakken
deze 2 krachten zijn samen groter dat zwaartekracht = omhoog getransporteerd
3. Verdamping van water: door huidmondjes: openingen in epidermis blad/stengel =
verdampte water wordt aangevuld = water wordt aangezogen uit houtvaten
planten kunnen water behoefte regelen dmv openen/sluiten huidmondjes > nacht of
overdag droog = huidmondjes gesloten
Transport in houtvaten veroorzaakt door verdamping in blad en capillaire werking
Transport in bastvaten:
- Bastvaten transporteren producten van fotosynthese vanuit balderen door hele plant
- geproduceerde sap in bastvaten = 30% suiker + mineralen, aminozuren, hormonen
- Sapstroom: suikerbron (bladeren, stengels: afbraak/ fotosynthese) > plek waar
suiker nodig is / opslag
(bas1): verschillende circulatiesystemen herkennen en functies van bloedsomloop benoemen
Bij planten vindt transport plaats in 2 richtingen, bij dieren circulair: vloeistof met daarin
opgeloste stoffen stroomt rond dmv een pomp: hart
Transport is nodig om elke cel van zuurstof te voorzien en afvalstoffen af te voeren
Eencellige dieren/enkele cellaag: transport door diffusie
Grotere dieren: transport van stoffen dmv vatenstelsel met circulatiesysteem, door kracht
van het hart die het bloed door bloedvaten pompt
Geleedpotige open circulatiesysteem: buisvormig hart dat lichaamsvloeistof rond organen laat bewegen
Gewervelde gesloten circulatiesystem = bloedsomloop: bloed gescheiden van lichaamsstoffen
sommige diersoorten hebben meerdere harten.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed 1 keer door het hart
Van mens Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed 2 keer door het hart
Kleine bloedsomloop: rechterharthelft pompt bloed naar beide longen > vanuit longen
stroomt bloed naar linkerharthelft = bloed neemt O2 op en geeft CO2 af
Grote bloedsomloop: linkerharthelft pompt bloed door hele lichaam > bloed stroomt door
alle organen > bloed stroomt terug naar rechterharthelft = O2 + voedingstoffen afgegeven
aan cellen en CO2 + afvalstoffen uit cellen opgenomen in bloed
blauw = zuurstofarm, rood = zuurstofrijk
Bloedsomloop zorgt voor homogeen intern milieu door:
1. Transport van stoffen tussen intern en extern milieu
2. Transport van signaalstoffen tussen delen van organisme
3. Verdeling van vrijgekomen warmte bij dissimilatie over hele lichaam
4. Transport bestanddelen van afweersysteem tegen ziekteverwekkers
(bas2): delen van hart noemen met hun functies en kenmerken
Het hart: dubbele pomp en holle spier die energie verbruikt, en waarover bloedvaten lopen:
kransslagaders = vertakkingen van aorta: voorzien hartspier van O2 en voeding
kransaders: voeren CO2 en afvalstoffen af en monden uit in rechterboezem.
Harttussenwand: scheidt linker- en rechterharthelft
beide harthelften bestaan uit een boezem (zakje op kamer) en een kamer
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noemidemooij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen