Psychologie: inleiding
1Inleiding
1.1 Wat is psychologie
Psychologie als wetenschap onderscheidt zich van de “huis-tuin- en keuken psychologie” die
we doorgaans vinden in populaire magazines
Een psycholoog is geen ziener of visionair
Psychologie houdt zich niet enkel bezig met het begrijpen van psychische problemen of
“abnormale processen”
Psychologie is de empirische wetenschap van gedrag en mentale processen
Een defenitie: Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale
activiteiten van het individu.
Wetenschap en intuïtie
Psychologie betwijfelt ongefundeerde beweringen van pseudowetenschappen
(bv. astrologie, toekomstvoorspellingen, handlezen, theorieën uit de middeleeuwen,…)
Pseudowetenschappen:
Elke benadering om fenomenen uit de werkelijkheid te verklaren die geen beroep doet op
de wetenschappelijke methode. Bv handlezen
Psychologie is niet:
- Pure speculatie over de menselijke natuur
- Een verzameling van volkswijsheden waarvan “iedereen toch weet” dat ze waar zijn
(=“common sense”)
Twee verschillen van wetenschap en intuitie
▪ Op vlak van verzamelen van gegevens (veel t.o.v. weinig)
▪ Op vlak van verwerken van gegevens (snelle verbanden t.o.v. systematisch)
Een wetenschappelijke aanpak kenmerkt zich door een empirische manier van werken!
1
, 1.2 De geschiedenis van de psychologie
De verre voorgeschiedenis
Socrates (waarom)
• Stelde heel veel waarom vragen
Plato
• Vragen stellen over wat is de realiteit?
Aristoteles
• Niet gefocust op vragen stellen maar wel op
Empirische werkelijkheid, gebaseerd op ervaring, of
op bewijs uit de praktijk
Galenus
Probeerde mense te begrijpen aan de hand van de
samenstelling van hun lichaamssappen, deze waren
gelinkt aan de persoonlijkheid van een persoon.
Ernst Kretschmer (1888-1964) was een Duitse psychiater (samenstellingen niet kennen)
> Geloofde in de theorie van de lichaamssappen
Frenologie
Franz Joseph Gall 1758 –1828)
Duits hersenonderzoeker en arts. Hij was een pionier in de studie
van het lokaliseren van psychische functies in het brein en een
grondlegger van de frenologie (=leer van de geest).
Aanleg en karakter worden door de groei van bepaalde
hersendelen bepaald.
Het karakter afleiden uit de vorm van de schedel. (ingedeukt =
minder van topassing op een persoon, een bult = van toepassing
op een persoon)
2
,19de eeuw: Structuralisme
Wilhelm Wundt
• Eerste ‘psycholoog’ (hij noemde zicht een psycholoog, hiervoor werd niemand zo
benoemd)
• 1879: eerste psychologisch wetenschappelijk lab in Leipzig
• Psychologie als nieuwe experimentele wetenschap
• Elementen van de bewuste waarneming
• Doel = structuur van de geest analyseren
• Methode = introspectie (= naar jezelf kijken)
Vb. Uit welke aparte indrukken bestaat pijngewaarwording?
Proefpersoon kreeg zachte speldenprik in de huid toegediend. Vervolgens moest die
persoon bij zichzelf nauwkeurig proberen observeren wat er in zijn geest omging. Uit de
beschrijvingen van de proefpersoon probeerde de onderzoeker dan af te leiden uit welke
elementaire deeltjes de pijngewaarwording was opgebouwd, en hoe dit overeen kwam met
andere gewaarwordingen (bvb. koude/jeuk)
19de eeuw: Functionalisme
William James (1842-1910)
• Amerikaanse tegenreactie op structuralisme
• Focus op functie en doelen van gedrag (↔ structuur): hoe lossen mensen problemen
op?
▪ Introspectie.
• Vb. proefpersoon moet puzzel oplossen en zijn strategieën uitleggen
▪ Externe observatie
• Vb. onderzoeker observeert tijdens puzzel welke fouten pp maakt
▪ Eerste dierproeven
• Vb. Hoe zoekt rat zijn weg in een doolhof, en hoe is dit vergelijkbaar met
hoe de mens dit doet?
20ste eeuw: opkomst behaviorisme
Studie van enkel uitwendig waarneembaar gedrag
Klassieke conditionering (KC) pionier: Ivan Pavlov
3
, John Watson (1878 – 1958)
= grondlegger behaviorisme
→ Verder onderzoek naar KC
→ Radicaal: enkel studie van uiterlijk waarneembare
→ Innerlijke buiten beschouwing
→ Elk gedrag: S-R verbinding (elk gedrag is aangerleerd)
→ Geest = onbereikbare ‘black box’ (het is er wel maar we kunnen er niks over zeggen)
Gestaltpsychologie
Reactie op structuralisme Wundt
▪ ‘het geheel is meer dan de delen’ bij perceptie
▪ Menselijke waarneming gericht op gehelen = GESTALT
Reactie op strikt behaviorisme
▪ Leren niet enkel door trial and error, ook inzichtelijk (AHA-erlebnis)
▪ Leren ook mogelijk zonder dat effect zichtbaar is in gedrag
is gericht op het geheel niet op afzonderlijke
Neobehaviorisme/ cognitieve psychologie
• Opkomst rond 1930
• Zelfde basisassumptie als behavioristische stroming
• Maar: herontdekking van het innerlijke (black box) = innerlijke bestaat
• S-O-R opvatting van het gedrag
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EstelleDS. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.