Interventies voor verschillende complexe problematiek behandeld aan de hand van 5 kernvragen. Samenvatting is gebaseerd op hoorcolleges, aantekeningen en literatuur.
Schema Focused Therapie (SFT) Met name voor Borderline Persoonlijkheidsstoornis
Schema: Je opvattingen, emoties en houdingen over jezelf en de wereld eromheen. Om gebeurtenissen
te interpreteren en er betekenis aan te geven.
1. Wat houdt deze behandeling in?
Schematherapie is een vorm van psychotherapie die je helpt de oorsprong van gedragspatronen te
begrijpen en deze te veranderen. De invloed van ervaringen uit je kindertijd op je gedragspatronen
en je dagelijkse leven. Je leert jezelf te veranderen zodat je je beter voelt en beter voor jezelf kunt
zorgen en voor jezelf kunt opkomen. Je leert om te voelen wat je behoeftes zijn en je leert om voor
ze op te komen op een gezondere manier. Dit verandert niet alleen je gedrag, maar ook je gedachten en
gevoelens.
Integratieve psychotherapie die verschillende theorieën en technieken combineert.
Schematherapie focust op:
❖ Early maladaptive schema (EMA): Breed, doordringend patroon van herinneringen,
emoties, cognities en fysieke gewaarwordingen, ontwikkeld tijdens de kindertijd
❖ Copingstijlen: Iemands gedragsreacties op schema’s
❖ Modus (stemming/humeur): Geestesstaten die schema’s en copingstijlen clusteren tot een
tijdelijke ‘manier van zijn’
Doelen:
❖ Schema’s herkennen en deze patronen van denken, voelen en doen doorbreken
❖ Versterk de modus van de blije volwassene en het blije kind
De behandeling is voor mensen met een persoonlijkheidsstoornis (en met een diagnose uit de DSM-5).
De klachten en symptomen bestaan langer en zijn eerder al (onsuccesvol) behandeld. Daarnaast wordt
het klinsiche sydroom eerst behandeld (of stoort niet tijdens de SFT).
Patiënten moeten enig inzicht hebben in het ontstaan van hun negatieve gedragspatronen en problemen
en ze moeten voldoende inzicht hebben in de eigen emoties en het vermogen tot mentaliseren.
Mentaliseren: Het gedrag van jezelf en anderen begrijpen door ze te koppelen aan mentale
toestanden.
Voor de behandeling zijn er vijf basisbehoeften:
1. Veiligheid en verbondenheid
2. Uiting van emoties
3. Autonomie
4. Realistische grenzen
5. Spontaniteit en spel
,Er zijn 18 schema’s die verdeeld zijn over 5 schemadomeinen.
Dit hoort bij het bio-psycho-social model:
Ontwikkeling van schema’s en symptomen of klachten. Als hier ergens in dit model iets misgaat kan
er een schema ontstaan (een uit de afbeelding hierboven). De vorm van coping bepaalt of je klachten
zult ontwikkelen of niet
, Coping
❖Fight, flight or freeze
❖Overcompensatie, vermijding, overgave
Mensen vergeten vaak de fysieke klachten.
2. Waarom zou je deze behandeling gebruiken?
Er is veel bewijs dat deze behandeling goed is in het helpen verminderen van de klachten van BPD. Er
wordt veel waarde gehecht aan de relatie tussen patiënt en therapeut en ook de gevoelens van een
therapeut worden gezien als belangrijk.
SFT focust zich op diepgaande persoonlijkheidsproblematiek, daarnaast is het een goedkopere manier
van behandelen, zeker voor patiënten met een ernstigere psychopathologie.
Schematherapie is een veelbelovende behandeling voor angst, OCD en PTSS. Er is echter nog weinig
kwalitatief goed onderzoek naar de therapie gedaan.
Bij schematherapie is de therapeut-clientrelatie gebaseerd op vertrouwen, empathie en samenwerking,
buiten de therapiesessies is er geen nadruk op directe coaching (dit is bij DBT wel het geval).
Schematherapie kan in een groep of individueel worden aangeboden, in tegenstelling tot DBT waar
groepstherapie verplicht is.
3. Wat is het werkingsmechanisme?
Als kind heb je 5 basisbehoefte, als hier niet aan wordt voldaan ontwikkel je ongezonde manieren om
hier mee om te gaan (coping). Een copingstijl beïnvloed hoe je denkt en je voelt, dit heet ook wel een
schema.
Schema’s zorgen ervoor dat je onrealistische dingen denkt en voelt (‘iedereen haat mij’), in combinatie
met je copingstijl krijg je een mode. Schematherapie zorgt ervoor dat je deze mode en schema’s gaat
herkennen zodat je dingen anders kunt gaan aanpakken.
, Schema modes
Child modes:
Blij, boos, kwetsbaar en
impulsief/ongedisciplineerd
kind.
Dysfunctionele ouder mode:
Bestraffende en veeleisende
ouder.
Dysfunctionele coping modes:
Vrijstaande beschermer
(freeze), volgzame overgave
(vermijden) en
overcompensator (fight).
De gezonde volwassene kan zien wat er mis is en hier rustig mee omgaan.
Mensen met een verslaving gaan vaak in detached protector mode, om niet te hoeven omgaan met het
probleem.
Je vult een mode en een schema formulier in, dan krijg je te zien wat je coping is wat je dysfunctionele
ouder mode en maladaptive child mode is.
Mode model:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessykraayeveld. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,40. Je zit daarna nergens aan vast.
