Huisvestings-management
Hoofdstuk 9
Het in kaart brengen van Eisen, wensen en randvoorwaarden (de vraag specificatie)
wordt in het bouwproces programmeren genoemd. Internationale termen hiervoor
zijn: briefing en architectural programming. Het document waarin de eisen en
wensen worden vastgelegd, is het programma van eisen (PVE).
9.1
Een programma van eisen geeft aan wat er in een gebouw moet kunnen en wat het
gebouw moet kunnen. In een PVE worden de behoeften, eisen, wensen en
verwachtingen van de opdrachtgever en huidige toekomstige gebruikers vastgelegd,
op basis van heldere uitgangspunten en rekening houdend met relevante
randvoorwaarden.
Functies van PVE:
Dwingt de opdrachtgever tot reflectie op de huisvestingsopgave
Belangrijke bron voor het overdragen van info tussen alle betrokkenen
Maakt mogelijk om te kijken of de opgave haalbaar is en of het past bij het
budget
Door middel van PVE checken op bouw en oplevering aan eisen voldoet
Is basis voor contractvorming
9.2
Het programmeren van eisen is een opsomming van kwantitatieve en kwalitatieve
eisen en randvoorwaarden waaraan een huisvestingoplossing moet voldoen.
Onderscheiden van randvoorwaarden en wensen die minder hard zijn is belangrijk
in het PVE.
Volgens NEN 2658 Programma’s van eisen voor gebouwen en bijbehorende
projectprocedure dient een PVE te bestaan uit drie onderdelen:
1. Randvoorwaarden, met name van toepassing zijnde wet- en regelgeving,
technische aspecten en financiële aspecten.
2. Karakteristieken van de te huisvesten doelgroepen. Dit deel moet inzicht
geven in de doelstellingen van de organisatie, de gebruikers en hun activiteiten en
de verwachtingen voor de toekomst.
3. Eisen aan het object, onderscheiden aan eisen aan de locatie, het bouw als
geheel, gebouwdelen, ruimten en plekken, en voorzieningen op het terrein.
Het NPR 3401 bevat een lange nalooplijst
van onderwerpen waarover het PVE
helderheid moet verschaffen. Deze
checklist oogt wat willekeurig. Om hier
meer structuur aan te brengen kan NEN
8021, waardering gebruiksprestatie van
Utiliteitsgebouwen uitkomst bieden.
, In SBR 258 Programma van eisen: Instrument voor kwaliteitsbeheersing wordt voor
het PVE een indeling in vijf blokken voorgesteld:
A. Gebruikseisen, beeld van de te huisvesten organisatie. Aard, omvang,
organisatie structuur, activiteiten.
B. Functies en prestaties, vertaling in ruimtelijk-bouwkundige eisen en wensen
m.b.t. locatie, omgeving en functionele aspecten zoals ruimtebehoefte (in m2),
bouwfysische condities (temperatuur, licht, vocht, geluid), veiligheid,
duurzaamheid.
C. Beeldverwachtingen, luxe, sober, traditioneel, innovatief.
D. Interne voorwaarden, financieel-economisch.
E. Externe eisen en voorwaarden, wet- en regelgeving
Proces van opstellen PVE
In het proces van opstellen PVE wordt de layout van een gebouw ontwikkeld.
Van abstract naar concreet:
A. Relatiediagram, organisatie-onderdelen worden met elkaar gelinkt
B. Vlekkenplan, vaststellen ruimte behoefte van de afdelingen
C. Wandenplan, vaststellen ruimte behoefte van de afdelingen
D. Inrichtingsplan, meubileringsplan op basis van inventarisatie
E. Meubileringsplan, meubileringsplan uitwerken
In SBR 421.04 Bouwstenen: Gids bij het maken van een programma van eisen,
worden zes bouwstenen voor het PVE onderscheiden:
A. Projectdefinitie: algemene beschrijving van de huisvestingsopgave die een
indruk geeft van de aard van de opgave, de ambities en betrokkenen.
B. Gebruiksfuncties: functies waarin de locatie moet voorzien en waaraan het
gebouw onderdak moet bieden.
C. Waarden die de organisatie uit het oogpunt van de gebruiksmogelijkheden aan
de gebruiksfuncties toekent. Onderwerpen zijn de capaciteit, bruikbaarheid,
beleving, gezondheid, veiligheid en flexibiliteit.
D. Beeldvorming c.q. de ruimtelijke en technische consequenties van de
gebruiksfuncties met daaraan toegekende waarden.
E. Budgetten voor de investering en de exploitatie van het gebouw.
F. Normen: een technische vertaling van de in ‘gebruikerstaal’ verwoorde waarden.
Deze dienen aan maatstaven waarmee het ontwerp voor het gebouw kan worden
getoetst.