Dit is een samenvatting over het vak intellectuele rechten gegeven door professor Janssens in het schooljaar 2022-23. De samenvatting is gebaseerd op het boek en aangevuld met de slides en mijn lesnotities.
H1. Inleiding
§1 Wat zijn intellectuele rechten
Het gaat om subjectieve rechten die door objectieve recht aan rechtssubjecten
(natuurlijke of rechtspersonen) w toegekend
- Binnen groep private subjectieve rechten onderscheid maken tss
o Persoonlijkheidsrechten (extra-patrimoniale rechten)
Niet verhandelbare subjectieve rechten
Men kan er geen rechtsgeldige afstand van doen
o Vermogensrechten (patrimoniale rechten)
Verhandelbare subjectieve rechten
Verder onderverdeeld in vorderingsrechten, zakelijke rechten en
intellectuele rechten
Intellectuele rechten zijn zakelijke rechten van bijzondere aard
- Ze slaan op immaterieel goed
- Synoniemen: Intellectuele eigendom, intellectuele-eigendomsrechten
§2 Plaats van intellectuele rechten binnen het economische recht
a) Het principe vd vrijheid van ondernemen (art II.3-II.4 WER)
Grondslag vrijheid van handel en nijverheid: decreet D’Allarde
- Dit beginsel w opgenomen in art II.3-II.4 WER
- Iedereen is vrij om enige economische activiteit uit te oefenen
b) Het principe vd vrije mededinging mits inachtneming vd eerlijke gebruiken
Uit vrijheid ondernemen vloeit vrijheid van mededinging voort
- = recht voor ieder individu om nr goeddunken elke handel te drijven Verschillende
personen kunnen eenzelfde soort handel te drijven
- Dit beginsel kan schade veroorzaken
o Bv: schade aanrichten om concurrent uit markt te verdringen
- Je hebt het recht voorbeelden v andere na te volgen
o = vrijheid van kopie
Grenzen: concurrentiestrijd kan geen onbeperkte strijd zijn
- Uitwerking stelsel v mededingingsrecht als beperking op algemene vrijheid van
mededinging
- Boek VI WER is correctiemechanisme
Optreden tegen mensen die vrijheid v mededinging gebruiken op wijze dat ingaat
tegen eerlijke gebruiken
c) Intellectuele rechten als uitzondering op de vrijheid van mededinging en kopie
Intellectuele rechten zijn uitzondering op vrijheid v mededinging
, Waarom?
- Achterliggende (traditionele) ratio
o Auteursrecht: stimuleren culturele en sociale vooruitgang
o Octrooirecht: stimuleren innovatie - technologische vooruitgang
o (Merkenrecht): eerlijke concurrentie/consumentenbescherming
- Concreet
o Het is een exclusief recht
= ander mag geen gebruik maken v creatie zonder toestemming vd
houder vh recht
o Tijdelijk karakter
§3 De sector vd intellectuele rechten
a) Overzicht
Binnen categorie intellectuele rechten onderscheidt maken tss 2 subcategorieën:
- Industriële rechten
o Octrooirecht (bv: tandenborstel)
o Merkenrecht (bv: Duvel)
o Modellenrecht (bv: Iphone)
o Kwekersrecht
o Topografieën
o Geografische benamingen van oorsprong
- Auteursrechten
o Auteursrecht s.s.
o Naburige rechten
o Computer programmas
o Databanken
Twee subcategorieën zijn ontstaan uit 2 internationale verdragen: Bern en Parijs
In praktijk synthetische benadering: cumuleren één of meerdere rechten tav eenzelfde
product
b) Gelijkenissen
Alle intellectuele rechten w beschermd als grondrechten
Alle IR hebben immaterieel voorwerp
Vereisten van nieuwigheid/ originaliteit
Exclusiviteitsrechten (+ bijhorende verbodsrechten)
- = bepaalde handeling v exploitatie zijn voorbehouden aan houder
- Deze rechten zijn erga omnes
Intellectuele rechten hebben tijdsgebonden karakter (uitz. Merkenrecht)
Alle intellectuele rechten hebben een economische waarde
Inbreuk (= namaking) = niet respecteren van exclusiviteit
- Bevelen vd stopzetting vd inbreuk of beschrijvend beslag
Territorialiteitsbeginsel je hebt enkel het intellectueel recht waar je dit recht hebt
aangevraagd en verkregen
, Unieke Internationale organisatie (WIPO)
- World intellectual property organisation
- Samenwerkingsovereenkomst met WTO
c) Verschillen
Finaliteit van het systeem
- Auteursrecht: toekenning exclusieve rechten w verantwoord vanuit culturele finaliteit
- Industriële rechten economische finaliteit
Wijze waarop recht ontstaat
- Auteursrecht = rechtsfeit
o Je krijgt dit automatisch
o Feit = de loutere creatie van iets origineels
- Industriële rechten = rechtshandeling
o Rechtshandeling = het registreren van het model, octrooi …
o PS uitz = niet-geregistreerd communautair model
(Geen) persoonsgebonden rechten
- Auteursrechten hebben persoonsgebonden rechten
- Bij industriële rechten is er geen persoonsgebonden karakter
d) Economisch belang
Nationaal Federale bevoegdheid – FOD Economie
Regionaal EU zet in op doorgedreven harmonisatie
Internationaal minimale drempels (WIPO & WHO (wereldhandelsorganisatie))
IR w in grote maten door Europese wetgeving geregeld
Take away
Intellectuele rechten zijn een uitzondering op het basisbeginsel van de vrijheid van
mededinging om culturele/economische/technologische vooruitgang van de
maatschappij te stimuleren
Gesloten systeem
Voor een sterke positie op de markt volgt men best een ‘combinatorial approach’
Regelgeving over IR is geen nationale aangelegenheid, maar is sterk afhankelijk
van international verdragen en vooral EU instrumenten
H2. Auteursrecht en naburige rechten
Afdeling 1. Wetgevend kader
§1 Nationale wetgeving: boek XI WER
Wetboek economisch recht
§2 Europese regelgeving
Europese commissie probeert via step-by-step approach het auteursrecht te
harmoniseren
- Via 10+ richtlijnen
§3 Internationale bescherming
, WIPO
- Bern (1886) & WIPO Copyright Treaty (1996)
- Rome (1961) & WPPT (1996)
WTO: TRIPs (1994)
- TRIPs is voor alle IP en niet alleen voor auteursrecht
- TRIPs is voortzetting van Berner conventie
- Als je lid wil worden van WTO, dan moet je TRIPs er ook bijnemen
Afdeling 2. Auteursrecht (sensu stricto)
§1 Toepassingsdomein
Art XI 165 WER (cf art 2 Berner Conventie)
- Een werk van letterkunde en kunst
o i.e. alle voortbrengselen op het gebied van letterkunde, wetenschap en kunst,
welke ook de wijze of de vorm van uitdrukking zij,
- Zoals:
o boeken, brochures en andere geschriften; voordrachten, toespraken, preken
en andere werken van dien aard; toneelwerken of dramatisch-muzikale
werken; choreografische werken en pantomimes; muzikale composities met of
zonder woorden; cinematografische werken, waarmee volgens een
soortgelijke werkwijze uitgedrukte werken worden gelijkgesteld; werken van
teken-, schilder-, bouw-, beeldhouw-, lithografeerkunst; fotografische werken,
waarmee volgens een soortgelijke werkwijze uitgedrukte werken worden
gelijkgesteld; werken van toegepaste kunst; illustraties en aardrijkskundige
kaarten; tekeningen, schetsen en plastische werken, betrekking hebbende op
de aardrijkskunde, de topografie, de bouwkunde of de wetenschappen
- Open benadering – niet exhaustieve voorbeelden
Aantal categorieën van werken waarbinnen verschillende creaties ondergebracht kunnen
worden
- Werken van letterkunde
- Werken van beeldende kunst
- Geluidswerken
- Audiovisuele werken
- Databanken
- Computerprogramma’s
Uitzondering voor officiële akten vd overheid geen auteursrecht
- Wetteksten
- Uitspraken van rechtbanken
- Redevoeringen in parlement, rechtbank, politieke bijeenkomsten
o Maar niet ‘uitgeven’
§2 Beschermingsvereisten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marie1103. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
