Titelbeschrijving
Arthur Japin, Een schitterend gebrek. De Arbeiderspers. Amsterdam 2003.
Titelverklaring
De titel van deze roman, Een schitterend gebrek, kan veel verschillende dingen betekenen die
allemaal betrekking hebben op het verhaal. Zo wordt de term genoemd aan het begin van
het verhaal in een dialoog tussen Giacomo, Lucia’s liefde, en zijn broer. Giacomo vertelt hem
dat Lucia één ernstige tekortkoming heeft, namelijk dat ze te jong is, waarop zijn broer
lachend antwoordt: ‘Wat een schitterend gebrek!’1 De titel zou ook symbool kunnen staan
voor het grootste gebrek waar Lucia, het hoofdpersonage, aan lijdt, en wat toch ook iets
schitterends bevat: Haar door de pokken verminkte gezicht. Hierdoor walgden mensen van
haar, schrokken mensen van haar, en werd ze veroordeeld en vernederd. Het woord
‘gebrek’ wordt dus gebruikt om te verwijzen naar haar verminking wat ook gebeurt in het
verhaal: ‘Mijn gebrek vergat ik,’ 2 en ‘Mijn gebrek zagen ze niet.’3
Het schitterende dat zich verschuilt in Lucia’s gebrek is de kennis die ze heeft opgedaan door
de jaren heen. Zo concludeert ze later in het verhaal: ‘Om gered te worden moeten wij iets
eenvoudigs doen dat ons desalniettemin het zwaarst van alles valt: wegschenken waarnaar
wij juist het meest verlangen. Niet hebben, maar geven. Zo zegepralen wij alsnog. Dit heeft
mij mijn gebrek geleerd.’4 Een andere verklaring voor de titel kan zijn dat haar liefde,
Giacomo, schitterend is maar toch ook een gebrek, omdat hij niet met haar samen is.
Motto en verklaring
Het motto van deze roman is: ‘Veel wat aanvankelijk alleen in de verbeelding bestaat, wordt
werkelijkheid.’ Dit motto komt oorspronkelijk uit het autobiografische boek van Giacomo
Casanova: Histoire de ma vie. De boodschap hiervan is dat je moet blijven dromen als je iets
heel graag wilt. Ik denk dat de motto betrekking heeft op hoe Lucia door het boek heen veel
terugdenkt aan Giacomo, terwijl hij weg is uit haar leven. Echter ontmoet Lucia Giacomo
opnieuw aan het eind van het verhaal waardoor haar verbeelding werkelijkheid wordt.
(De rest van het bestand is te zien op de volgende pagina)
1
Arthur Japin, Een schitterend gebrek, 2003
2
Arthur Japin, Een schitterend gebrek, 2003
3
Arthur Japin, Een schitterend gebrek, 2003
4
Arthur Japin, Een schitterend gebrek, 2003
, Samenvatting
De hoofdpersonage en ik-verteller van dit verhaal is de Italiaanse Lucia. Ze is geboren in
1728 en kende een eenvoudige en onbezorgde jeugd. In 1742 ontmoet ze bij een bruiloft
een 17-jarige jongen genaamd Giacomo uit Venetië, die tegenwoordig bekend staat als de
welbekende avonturier en vrouwenversierder Giacomo Casanova. Tussen de twee bloeit een
liefde op. Helaas moet Giacomo na een paar dagen terugkeren naar Venetië, daarom
besluiten ze om zich over een halfjaar te verloven en een paar maanden daarna te trouwen.
Wanneer Giacomo in Venetië is krijgt Lucia een huisonderwijzer uit Frankrijk zodat ze kan
worden bijgeschoold en zich kan voorbereiden op hoe ze zich in hogere kringen moet
gedragen. De gravin waarbij Lucia’s vader in dienst zit waarschuwde haar dat alles in de
‘beau monde’ van Venetië draait om het uiterlijk. Net voordat Giacomo Lucia opnieuw zou
bezoeken vindt er een tragedie plaats. Haar huisonderwijzer krijgt de pokken waaraan hij
sterft. Lucia verzorgde hem voor zijn dood waardoor zij ook besmet raakte. Ze besluit zich
aan haar armen en benen vast te laten binden aan een bed zodat ze zichzelf niet kan
krabben. Tijdens de ondragelijke jeuk schuurt ze haar gezicht echter radeloos langs haar
kussen. Lucia geneest van de pokken, maar haar gezicht is nu geschonden. Wetende dat als
ze met Giacomo gaat trouwen ze zijn carrière zou verwoesten, omdat uiterlijk erg belangrijk
is in hogere kringen, besluit ze om te doen alsof ze er vandoor is gegaan met een van de
knechten.
Lucia gaat op een zwerftocht en besluit zich Galathée de Pompignac te noemen. Uiteindelijk
vindt ze werk bij een onbevooroordeelde familie. De Franse gravin van deze familie bepleit
het vertrouwen op de intuïtie en vertegenwoordigt de opkomende Romantiek. Met deze
gravin trekt Lucia verder naar het kasteel in Vincennes waar ze een aantal jaren bij haar
woont en werkt als haar secretaris, totdat de gravin ziek wordt en sterft. Lucia besluit
vervolgens om naar Amsterdam af te reizen, omdat ze veel heeft gehoord over de tolerantie
en vrijheid in die stad.
Helaas is de realiteit ontnuchterend. Het lukt haar niet om een baan te vinden door de
economische achteruitgang en door haar geschonden uiterlijk. Ze belandt in de prostitutie
waar ze minimale tarieven verdient vanwege haar gezicht. Ze komt op het idee om haar
werk gesluierd te doen waardoor ze mysterieus overkomt. Als resultaat steeg haar klandizie
en werd ze veel meer betaald.
Een van haar vaste klanten stelt haar op een avond voor aan Giacomo die nu onder de naam
le Chevalier de Seingalt gaat. Lucia herkent haar verloren liefde direct. Giacomo herkent haar
echter niet doordat ze gesluierd is, een lagere stem heeft en andere lichaamsvormen heeft.
Na deze ontmoeting brengen ze veel tijd met elkaar door, ze voeren veel intrigerende
gesprekken over bijvoorbeeld de trouw en ontrouw van mannen en vrouwen, en het verhaal
van Giacomo’s eerste liefde komt uiteindelijk ook aan bod. Zo ontsteekt de vlam die jaren
geleden was uitgedoofd tussen Lucia en Giacomo opnieuw, alhoewel Giacomo niet weet dat
hij al deze tijd met Lucia is omdat ze gesluierd blijft.
