Oncologie, Biologie en Therapie
Joanthan Knikman
Celdeling
G1 fase
o Groeifase
S fase
o DNA-replicatie
G2 fase
o Voorbereiding mitose
Celdeling fase
Celdeling wordt geactiveerd door binding van groeifactor aan groeifactor receptor. Deze
activeert een cascade en transcriptiefactoren en dit leidt tot celdeling. Cellen zijn aanwezig
in G0 fase (slaapfase). Celdeling moet dus vanaf buitenaf geactiveerd worden.
Bij tumorceldeling is de deling ongelimiteerd. Dit kan komen door verschillende defecten in
de cel (ongevoeligheid voor apoptose).
Celdeling is ongeremd waardoor tumoren kunnen ontstaan. Een oorzaak hiervan kan zijn
een mutatie in het DNA. Er zijn 6 biologische principes die ten grondslag liggen aan kanker.
Zelf voorzien van groeisignalen
o Groeifactor bindt aan receptor, cascade wordt in gang gezet, celcyclus wordt
in gang gezet en de cel kan delen.
o Cellen kunnen zelf groeifactoren produceren, ze kunnen andere cellen
activeren tot productie van groeifactor, ze kunnen gevoeligere of meer
receptoren tot expressie brengen of de receptoren kunnen aangepast worden
waardoor deze een minder sterk signaal nodig hebben. Dit leidt tot autonome
tumorgroei.
Ongevoeligheid voor anti-groeisignalen
o Wanneer deze binden, wordt de cascade geremd of gestopt, waardoor er
geen groei kan plaatsvinden. Het werkt hetzelfde als de groeifactor maar dan
het tegenovergestelde. De antigroeifactor brengt de cel weer terug naar de
G0 fase, een soort coma waar de cel niet meer uit kan komen en dus nooit
meer kan delen.
, o Contact-inhibitie, als cellen gaan groeien, rangschikken deze naast elkaar en
groeien niet ongeremd, dit komt door cadherines, sturen een signaal naar de
cel en die zeggen dat de celgroei moet stoppen waardoor er geen delingen
meer plaatsvinden. Kankercellen groeien niet netjes naast elkaar en kunnen
deze cadherines niet binden en de signalen worden niet gestuurd.
o
Ontwijken van apoptose
o Wanneer apoptose ontweken kan worden, kan de cel blijven leven en dus
blijven delen.
o Extrinsiek, signalen van buiten de cel worden de cel in gebracht, afbraak van
eiwitten, doden de cel.
o Intrinsiek, factoren kunnen ook leiden tot apoptose, bijvoorbeeld DNA-
schade.
o P53 (=eiwit), gatekeeper eiwit, kijkt of wel alles klopt in een cel (DNA-schade,
O2 gehalte) en kan apoptose induceren. Mutatie van dit eiwit (P53) kan
ervoor zorgen dat gemuteerde cellen door de selectie heen glippen en er dus
kanker kan ontstaan. Overgang van G1 naar S-fase en van G2 naar mitose
fase.
o
o BCl, Bax, Bim, Puma, IGF1
Ongeremd kunnen blijven delen
o De telomeren zijn hierbij van belang. Normale chromosomen hebben
telomeren die bij elke celdeling korter worden. Na 60 celdelingen zijn de
telomeren zo kort. Kankercellen kunnen telomeren terugzetten met behulp
van telomerase. Hierdoor kunnen ze blijven delen.
o
Angiogenese (aanmaak bloedvaten)
o Een natuurlijk proces, komt voor bij veel processen in het lichaam zoals
embryonale groei, de heling van wonden, de productie van spieren etc.
Joanthan Knikman
Celdeling
G1 fase
o Groeifase
S fase
o DNA-replicatie
G2 fase
o Voorbereiding mitose
Celdeling fase
Celdeling wordt geactiveerd door binding van groeifactor aan groeifactor receptor. Deze
activeert een cascade en transcriptiefactoren en dit leidt tot celdeling. Cellen zijn aanwezig
in G0 fase (slaapfase). Celdeling moet dus vanaf buitenaf geactiveerd worden.
Bij tumorceldeling is de deling ongelimiteerd. Dit kan komen door verschillende defecten in
de cel (ongevoeligheid voor apoptose).
Celdeling is ongeremd waardoor tumoren kunnen ontstaan. Een oorzaak hiervan kan zijn
een mutatie in het DNA. Er zijn 6 biologische principes die ten grondslag liggen aan kanker.
Zelf voorzien van groeisignalen
o Groeifactor bindt aan receptor, cascade wordt in gang gezet, celcyclus wordt
in gang gezet en de cel kan delen.
o Cellen kunnen zelf groeifactoren produceren, ze kunnen andere cellen
activeren tot productie van groeifactor, ze kunnen gevoeligere of meer
receptoren tot expressie brengen of de receptoren kunnen aangepast worden
waardoor deze een minder sterk signaal nodig hebben. Dit leidt tot autonome
tumorgroei.
Ongevoeligheid voor anti-groeisignalen
o Wanneer deze binden, wordt de cascade geremd of gestopt, waardoor er
geen groei kan plaatsvinden. Het werkt hetzelfde als de groeifactor maar dan
het tegenovergestelde. De antigroeifactor brengt de cel weer terug naar de
G0 fase, een soort coma waar de cel niet meer uit kan komen en dus nooit
meer kan delen.
, o Contact-inhibitie, als cellen gaan groeien, rangschikken deze naast elkaar en
groeien niet ongeremd, dit komt door cadherines, sturen een signaal naar de
cel en die zeggen dat de celgroei moet stoppen waardoor er geen delingen
meer plaatsvinden. Kankercellen groeien niet netjes naast elkaar en kunnen
deze cadherines niet binden en de signalen worden niet gestuurd.
o
Ontwijken van apoptose
o Wanneer apoptose ontweken kan worden, kan de cel blijven leven en dus
blijven delen.
o Extrinsiek, signalen van buiten de cel worden de cel in gebracht, afbraak van
eiwitten, doden de cel.
o Intrinsiek, factoren kunnen ook leiden tot apoptose, bijvoorbeeld DNA-
schade.
o P53 (=eiwit), gatekeeper eiwit, kijkt of wel alles klopt in een cel (DNA-schade,
O2 gehalte) en kan apoptose induceren. Mutatie van dit eiwit (P53) kan
ervoor zorgen dat gemuteerde cellen door de selectie heen glippen en er dus
kanker kan ontstaan. Overgang van G1 naar S-fase en van G2 naar mitose
fase.
o
o BCl, Bax, Bim, Puma, IGF1
Ongeremd kunnen blijven delen
o De telomeren zijn hierbij van belang. Normale chromosomen hebben
telomeren die bij elke celdeling korter worden. Na 60 celdelingen zijn de
telomeren zo kort. Kankercellen kunnen telomeren terugzetten met behulp
van telomerase. Hierdoor kunnen ze blijven delen.
o
Angiogenese (aanmaak bloedvaten)
o Een natuurlijk proces, komt voor bij veel processen in het lichaam zoals
embryonale groei, de heling van wonden, de productie van spieren etc.
