Burgerlijk recht
Deel 1: algemeen recht
H1: algemene inleiding
1. Wat is recht?
4 elementen:
1. Recht omvat een geheel van gedragsregels en normen
Verbodsbepalingen = waarbij het wordt verboden bepaalde handelingen te stellen,
bv. diefstal plegen
gebodsbepalingen = waarbij de verplichting wordt opgelegd bepaalde handelingen te
stellen, bv. verplichting voor erfgenamen om fiscaal aangifte van de nalatenschap te
doen.
Dwingend recht / openbare orde of goede zeden = regels waar niet zomaar van
afgeweken kan worden
Regels waar van afgeweken kan worden gelden als partijen niets anders
overeenkwamen
Regels die voorwaarden vastleggen vr handelingen (schenking…)
2. Gedragsregels & normen hebben tt doel maatschappelijke leven te ordenen
3. De regels worden opgelegd door de overheid
Op verschillende niveaus (gemeente, gewest, gemeenschap..)
Niet dr overheid uitzonderingen: ovk tss huurder & verhuurder
4. De regels zijn afdwingbaar (sancties opleggen)
Afdwingbaar= we kunnen beroep doen op het overheidsapparaat om ervoor te
zorgen dat de regels gerespecteerd worden (bv de politie)
Voorwaarden om te spreken van een recht
Recht= het gaat over de regels die het gedrag proberen te sturen, die het gedrag van mensen
proberen te bepalen
Rechtsregel= voldoet aan de 4 voorwaarden hierboven
Fatsoenregel= niet opgenomen dr overheid & evenmin afdwingbaar (bv de omschreven reden dat
men moet proberen op tijd te zijn voor een afspraak)
1
, 2. Indelingen van het recht
Privaat recht (verhouding tss private personen)
= regelt de verhouding tussen de burgers (privaatpersonen) onderling
- Burgerlijk recht
Regels tussen burgers onderling
- Gerechtelijk privaatrecht
Welke wijze procedures voor rechtbank gevoerd moeten worden
- Internationaal recht =IPR (internationaal privaat recht)
Geeft aan welke rechter bevoegd is en welke rechtsregels toegepast moeten worden
als er een grensoverschrijdend probleem is
Verwijst eerder naar welk recht je moet toepassen
Private verhouding tss bv handelaars, burgers, onderling… met internationale aspect
Bv Je bent een Belg en gaat gaan wonen met een Amerikaanse man in Brazilië. Welke regels zijn
er daar van toepassing om daar te wonen? Als je wilt trouwen: moet je dat doen volgens het
Belgische, Amerikaanse of Braziliaanse recht? Welke nationaliteit zal jouw kind hebben? …
Publiek recht (verhouding publieke personen)
= regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting , de werking en de onderlinge
verhoudingen van de overheidsorganen en op de verhouding van de overheid tt de burgers
- Staatsrecht
Geheel vn regels die betrekking hebben op inrichting en werking vd staat &
onderlinge verhoudingen – hoe overheid zich verhoudt tegenover elkaar
Bv bevoegdheidsverdeling federale overheid & gemeenschappen/gewesten
- Administratief recht
Administratie uitvoerende macht, werking uitvoerende macht & hoe men zich als
burger tot overheid (uitvoerende macht) kan wenden
=bestuursrecht ; werking overheidsinstanties
- Strafrecht
Misdrijven- welke gedragingen strafbaar en welke sancties
= geeft aan welke gedragingen strafbaar zijn en welke sancties er tegenover staan
Misdrijven & straffen
- Strafprocesrecht
Strafvordering (procedure)- op welke wijze misdrijven worden vastgesteld &
opgespoord
- Fiscaal recht
Belastingen
Rechtstakken die moeilijk te plaatsen zijn
- Ondernemingsrecht
- Financieel recht
- Sociaal recht
- Internationaal recht
- Bv gezondheidsrecht: als je naar de dokter gaat om je te laten onderzoeken is het privaatrecht want
dat is een verhouding tussen 2 private personen. Maar de rechten omtrent abortus: als je alle
volwaarden volgt van de wet, maak je geen fout en dat heeft dus de maken met de overheid en dus
met het publiekrecht.
2
, 2.2 enkele andere indelingen
- objectieve & subjectieve recht
1. objectieve= geheel vn normen die menselijke activiteiten, onderlinge verhouding tss
mensen en verhouding tt gemeenschap regelen => rechtsregels op zich (zoals in
wetgeving)
2. subjectieve= aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden, gebaseerd op
objectieve recht (toepassen vn wetgeving)
- materieel en formeel
1. materieel= regels die rechten toekennen en plichten opleggen (regels op zich)
2. formele recht= hoe de naleving vn materiële recht verzekerd kan worden (procedure)
3. bronnen van het recht
3.1 wetgeving sensu lato
1. Wetgeving
- Belangrijkste bron in Belgisch systeem
2. Rechtspraak
- Rechterlijke macht, rechters doen uitspraak bij conflict => vonnis ( rechtbank) of arrest (hof)
3. Rechtsleer
- Rechtsgeleerden die zich uitspreken over bepaalde takken van het recht
4. Gewoonte-billijkheid
- Gewoonte => rechtsregel waarvan men denkt dat het recht is maar niet neergeschreven is
- Billijkheid => compassie (redelijkheid)
3.1.1 internationale verdragen en beslissingen van supranationale
organisaties (1)
- EU => 3 beleidsinstrumenten
1. Richtlijnen
regels die dr nationale overheid vn lidstaten verplicht moet worden opgenomen &
verwerkt in eigen wetgeving – wetgeving binnen lidstaten
Bv gelijke verloning tss mannen & vrouwen vr hetzelfde werk
2. Verordeningen
algemene en volledige reglementering die rechtstreeks vn toepassing is in alle
lidstaten
afspraken in lidstaten worden op elkaar afgestemd
3. Besluiten
regels vn toepassing op de daarin aangeduide bestemming ( staat, bedrijf, persoon)
- Bilaterale verdragen =Internationale verdragen tss 2 staten
- Multilaterale verdragen= tussen meerdere staten
Er bestaan bv. verdragen met de VS over de belastingen. Stel je bent een Belg en je gaat voor een Belgisch
bedrijf in de VS gaan werken, dan worden de belastingen afgesproken in verdragen
3
, - 2 soorten internationale bronnen
1. Intern instellingen
België geeft deel vn eigen bevoegdheid af aan internationale organisaties (EU)
Eu heeft 3 soorten beslissingen
richtlijnen
verordeningen (onmiddellijk vn toepassing) (hoe wetgeving vn verschillende
lidstaten binnen EU op elkaar afstemmen)
besluiten (individuele beslissing vr bep lidstaat
2. Verdragen = afspraken tss staten
(sommige internationale rechtsbronnen hebben voorrang op eigen Belgische regels)
3.1.2 Grondwet(2)
- = meest fundamentele wet
- = Regelt inrichting vd machten binnen de staat + waarborgt fundamentele rechten &
vrijheden vd burgers
- Ligt vast => aan wie wetgevende , uitvoerende, rechterlijke macht toekomt
- Eerst in het Frans later in Nederlands
- België 1830: onafhankelijk 1831 grondwet
- 1994: gecoördineerde grondwet= een nieuwe grondwet waarin dat er wetten weggelaten
werden, gewijzigd, nieuw opgenomen
- Waarborgt rechten en vrijheden
- Inrichting vn staat
- Wijzigen grondwet procedure
1. Opmaken lijst met te wijzigen grondwetsartikelen (herzienningsverklaring)
2. Wetgevende kamers ontbinden
3. Verkiezingen gehouden
(constituante= parlement zal grondwet herzien)
4. Min 2/3e leden vn elke kamer moet aanwezig zijn & kamer + senaat moet meerderheid
vn 2/3e ja stemmen
Parlement= kamer + senaat
3.1.3 wet sensu stricto (3)
- wet in strikte zin vh woord => wet dr Kamer vn volksvertegenwoordigers tt stand komen
wet is gemaakt dr federaal parlement : federale wetgevende macht= Koning- kamer-
senaat
- goedgekeurde wet -> 10 dagen na publicatie in BS treedt wet in werking
- wetgevende macht
- procedure
Vroeger Bicamerale procedure: dr kamer vn volksvertegenwoordigers + senaat
goedkeuren vn wet
o Lange procedure vanwege goedkeuring dr 2 kamers daarom heeft men
bevoegdheden senaat verminderd
Vandaag Monocamerale procedure : kamer vn volksvertegenwoordigers die akkoord
gaat met wet
o Senaat: enkel reflecteren, debatteren MAAR niets beslissen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Julie2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,79. Je zit daarna nergens aan vast.