Samenvatting kinderwens 1, gebaseerd op lessen van AP Hogeschool. Hierin staan alle lessen van het olod Kinderwens en is heel nauwkeurig uitgewerkt, met duidelijke hoofdstukken en onderverdelingen in zo'n hoofdstuk.
VROUW ALS VROUW 1
1 Spijsverteringsstelsel
1.1 Inleiding
• = Gastro-intestinaal kanaal
o Gastro = maag
o Intestinaal = darmen
• Medisch discipline: gastro-enterologie
• Voedingstoffen opnemen:
o Anabolisme: synthese v belangrijke verbindingen, alle reacties die leiden tot de
opbouw (bv. spieren) v eenvoudig tot complex, consumeert energie
o Katabolisme: afbraak (vb v voeding) om energie te leveren die cellen nodig hebben
om te kunnen functioneren, produceert energie
o Grote moleculen KATABOLISME kleine moleculen
ANABOLISME
• Belangrijkste spijsverteringsklieren: lever en pancreas
• Aanvoer v grote complexe organische moleculen
o => Vertering = afbraak in kleinere fragmenten
§ => Opname door epitheel spijsverteringskanaal
- => Afvoer organische afvalstoffen
1.2 Functie svs & accessoire organen
• Leveren brandstof voor:
o Functioneren v lichaamscellen
o Celgroei- en herstel
• Spijsverteringsstelsel bestaat uit:
o Mond, gebit en tong
o Speekselklieren of glandulae salivariae
o Keelholte of pharynx
o Slokdarm of oesophagus
o Maag of gaster
o Lever of hepar
o Galblaas of vesica biliaris (ook soms vesica fellea)
o Alvleesklier of pancreas
o Dunne darm:
§ Twaalfvingerige darm of duodenum
§ Nuchtere darm of jejunum
§ Kronkeldarm of ileum
o Dikke darm:
§ Blindedarm of caecum met appendix vermiformis (wormvormig aanhangsel)
§ Karteldarm of colon
- Colon ascendens
- Colon transversum
- Colon descendens
- Colon sigmoïdeum
§ Endeldarm of rectum
o Anus
1
,1.3 6 processen van het spijsverteringskanaal (SVK)
1.3.1 Ingestie
• Voedsel komt via de mond binnen in het SVK
1.3.2 Mechanische verwerking
• Bewerking door tong en gebit + knedende en mengende bewegingen v SVK
o à Gemakkelijker transport voedsel + oppervlakte vergroot: gemakkelijker
afgebroken door enzymen
1.3.3 Vertering
• Chemische afbraak: tot kleine organische bouwstoffen die kunnen worden
opgenomen door SVK
1.3.4 Secretie
• Afgifte water, zuren, enzymen en buffers
1.3.5 Opname
• Kleine organische moleculen, elektrolyten, vitaminen en water
1.3.6 Uitscheiding
• Verwijdering afvalstoffen uit lichaamsvloeistoffen
o à In SVK worden deze afvalstoffen ingedikt in de vorm v ontlasting (feces)
1.4 Histologische organisatie van het spijsverteringskanaal
• Mucosa heeft darmplooien om meer contactoppervlak te hebben
• Plexus = netwerk v zenuwen
• Serosa = vlies dat rond de organen zit (visceraal
peritoneum)
• Darmplooien of “plica circulares”
o (Transversale plooien)
o DOEL:
§ Groter oppervlak voor opname
voedingsstoffen
§ Darm kan uitzetten na (grote)
maaltijd
• à Darmvlokken of “Villi” (vingervormige
uitsteeksels)
o Thv dunne darm
o DOEL:
§ Oppervlak voor opname voedingsstoffen nog
vergroten
§ à Bevat een netwerk v capillairen (opname
voedingstoffen) en chylusvat (= lymfecapillair):
vervoeren grotere moleculen (vetzuren) die
niet kunnen diffunderen in bloed
• SVK bestaat uit 4 grote lagen; zie volgende puntjes
2
, 1.4.1 Mucosa (bekleding)
• Slijmvlies v SVK: dekweefsel dat wordt bevochtigd door klierproducten (v klieren in
lamina propria, submucosa en accessoire klieren): functie = bescherming,
uitscheiding en absorptie
o Lamina propria: laag v los bindweefsel + klieren
o Muscularis mucosa: gladde spieren; vormen de in- en uitstulpingen vd
darmwand
1.4.2 Submucosa
• Bevat bloedvaten, lymfeklieren en zenuwvezels
o à Meissnerplexus: reguleren en coördineren samentrekken v glad
spierweefsel + reguleren klierproductie vd spijsverteringsklieren
• Spieren gereguleerd door plexus myentericus of plexus v Auerbach (tssn 2 lagen)
o à Parasympathische prikkeling: tonus en activiteit verhoogd
o à Sympathische prikkeling: ontspannen
1.4.4 Serosa of adventitia = buitenlaag
• (= Visceraal peritoneum)
• Sereus membraan
• Bedekt muscularis externa
• UITGEZONDERD thv mondholte, pharynx, oesophagus en endeldarm à “adventitia”
(netwerk v collagene weefsels voor bevestiging aan omliggende structuren)
1.5 Spierlagen
• Functies: zie volgende puntjes
1.5.1 Peristaltiek
• Verplaatsen voeding; “golven v spiercontracties”
o => 1st kringspieren achter voeding
o => Lengtespieren voor voeding: verkorten
o => Kringspieren in golf: duwen voeding naar
juiste richting
1.5.2 Segmentatiebewegingen
• Mechanisch mengen v voeding:
o Kneden en verkleinen
o Mengen met darmsappen
• Thv dunne darm
1.6 Peritoneum & mesenterium
1.6.1 Peritoneum
• = “buikvlies”
• Loopt v onderste oppervlakte diafragma tot bovenste rand bekken
o Bevat lever, maag, milt, “staart” vd pancreas, dunne darm, colon
transversum, colon sigmoideum = “Intraperitoneaal”
3
, • Bestaat uit:
o Visceraal peritoneum (rond de organen)
o Pariëtaal peritoneum (binnenste oppervlakte lichaamswand)
1.6.2 Mesenterium
• Dubbele laag peritoneum waar achterwand buikholte zich verbindt met jejunum en
ileum
• Bevat bloedvaten, zenuwen en lymfevaten
• Functie: aangehechte organen op hun plaats houden en voorkomen dat darmen
bewegen tijdens spijsvertering of verandering v lichaamspositie
1.7 Mond
• Functies:
o “Onderzoek” voedsel voor inslikken
o Mechanische bewerking (tanden, tong, ...)
o Bevochtiging: slijm en klierproducten mengen
o Begin vertering koolhydraten en vetten door enzymen in speeksel
1.8 Speekselklieren
• 3 paar speekselklieren
o Oorspeekselklieren of glandulae parotideae
§ Rijk aan speekselamylase (= enzym dat
zetmeel/koolhydraten afbreekt)
o Ondertongspeekselklieren of glandulae
sublinguales
o Onderkaakspeekselklieren of glandulae
submandibulares
• Functies speeksel
o Bevochtigen voedsel
o Oplossen chemische stoffen die smaakknopjes stimuleren
o Omgeven voedsel met glad slijm: wrijving vermindert à doorslikken vergemakkelijkt
o Mond spoelen: speekselklieren zijn voortdurend actief
§ Reinigen mond door antistoffen in speeksel
§ Beperkt groei bacteriën
§ CAVE: minder speekselproductie: meer bacteriën à infecties + erosie gebit
en tandvlees
• Glandulae sublingualis en submandibularis: geven minder enzymen af, maar meer buffers en
slijm
• Tijdens eten verhoogt de afgifte in de speekselklieren (pH v speeksel stijgt 6,7 à 7,5)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ambervandeh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
