- Boek: Van der Deijl, W., & Dubbink, W. (2022). Ethisch zakendoen. Lannoo Meulenhoff-
Belgium.
- 14 hoorcolleges: maandag 14.45 uur
- Tentamen: alle stof in de hoorcolleges en de besproken hoofdstukken in het boek
- WC1: introductie en groepjes vormen
- WC2: schrijfopdracht (morele redenen)
HC 1
Normatieve en feitelijke vragen:
- Feitelijke vragen:
o Correleert werkloosheid met BBP?
o Groeien bedrijven die in R&D investeren meer dan bedrijven die dat niet doen?
- Normatieve vragen:
o Moet ik aardig zijn tegen anderen?
o Moet ik, als bedrijfsleider, meer in R&D investeren?
Twee typen normatieve claims:
- Conditionele (of instrumentele) normatieve claims: claims over wat je moet doen als je een
specifiek doel wilt behalen
o ‘’Als je een goed imago wilt behouden, moet je als bedrijf geen producten afnemen
van plekken waar producenten zich waarschijnlijk schuldig maken aan slavernij’’
- Onconditionele (of intrinsieke) normatieve claims: claims over dingen die je simpelweg moet
doen
o ‘’je moet als bedrijf geen producten afnemen van plekken waar producenten zich
waarschijnlijk schuldig maken aan slavernij’’
Fraude gepleecht: Martin Shkreli’s verdediging:
- ‘’je moet als bedrijfsleider winst maximaliseren’’
- ‘’de regels van het kapitalisme zijn zo, dat bedrijven hun winst maximaliseren’’
Twee typen claims in tekstboeken:
, - Feitelijke claims: in een efficiënte markt, gaan bedrijven die hun winst maximaliseren failliet
- Conditionele normatieve claims: als je winst wil maximaliseren, dan moet je X doen (bv. Prijs
vaststellen op punt waar vraag en aanbod snijden)
Rana plaza (2013)
- Bangladesh: pand stortte in waar heel veel bedrijfjes inzaten: ook Primark en Bennington
- Hanteerden veiligheidsnormen niet
- Verdieping op gebouw gebouwd waar nooit toestemming voor was gegeven
- Westerse bedrijven hebben dit nooit goed onderzocht
- Primark en Bennington werden bekritiseerd, maar Bennington is nooit veroordeeld
AAF fabriek (-2020)
- Medewerkers werden blootgesteld aan stoffen die niet goed waren
- Medewerkers werden groen door deze stoffen
- Ze zijn jarenlang zo doorgegaan
Klimaatverandering
- Er zijn 20 bedrijven die samen 1/3 van alle CO2 uitstoot van de wereld veroorzaken
Wat gaat hier mis?
Wat is moraliteit, wat is ethiek?
- Moraliteit/ethiek: het nadenken over deze vraag: wat is goed, en wat verkeerd gedrag?
- Bedrijfsethiek: de studie van welk gedrag goed of verkeerd is binnen de context van het
bedrijfsleven
- Vier contexten (hoofdstuk 2):
1. Rechten: mag dit wel?
2. Het goede: wat is goed om te doen?
3. Deugden (karaktereigenschappen): wie wil ik zijn?
4. Grenzen in het denken: moet je er wel zo over nadenken?
Verschil wet en moraliteit:
- Niet alles dat immoreel is is verboden
, o Vreemdgaan (mensen bedriegen)
o De prijs van een medicijn voor een zeldzame ziekte omhoog halen
o Overmatig CO2 uitstoten
o Belasting ontwijken (in tegenstelling tot belasting ontduiken)
- Niet alles dat verboden is is immoreel
o Door rood fietsen op een rustig moment
o Mensen laten onderduiken in de Tweede Wereldoorlog
Toetsbaarheid:
- Is er een empirische toets om te bepalen of iets wel of niet moreel acceptabel is?
o Nee, welke andere methodes
Hoe werkt ethiek:
- Rationele principes:
o Als we in context X, A moeten doen, waarom dan niet in context Y?
o Bijvoorbeeld: als je vrienden niet mag bedriegen voor eigen gewin, waarom zou dat
dan wel mogen met je klanten?
- Conceptuele analyse:
o Wat is eerlijk? Wat is rechtvaardig? Wat is goed? Wat is nut?
- Theorieën (hoofdstuk 6):
o Bedrijven hebben de morele verantwoordelijkheid om… [theorie]
Waarom bedrijfsethiek?
1. Is het bedrijfsleven ethisch geladen?
2. Is het bedrijfsleven een bijzonder geval?
3. Redenen voor bedrijfsethiek
o Moreel
o Strategisch
4. Kan bedrijfsethiek wel?
Is het bedrijfsleven ethisch geladen?
Impact van bedrijven
- Wat is niet door bedrijven gemaakt?
- Positieve impact:
o de welvaart is toegenomen.
o Overlevingskansen na diagnose kanker afgelopen tien jaar gestegen.
- Negatieve impact:
Is bedrijfsethiek een bijzonder geval?
Onderliggende redenering voor Gordon gekko
- De vrije markt werkt op hebzucht?!
- De vrije markt heeft goede consequenties (economische groei, banen, etc)
, - Mensen op de markt moeten alleen hebzuchtig zijn (?)
Redenen om aan bedrijfsethiek te doen
- Morele redenen (p. 143 – 144):
o Spidermanprincipe; ‘’with great power comes great responsibility’’ – hoe meer
macht je hebt over de wereld, hoe meer verantwoordelijkheid je hebt voor de
wereld
o Wederkerigheidsprincipe: omdat bedrijven profiteren van andere actoren, hebben ze
ook de verantwoordelijkheid om goed met ze om te gaan
o Negatieve externaliteiten: economische activiteit creëert vaak negatieve
consequenties voor derden (bijv. CO2 uitstoot)
- Voorbeeld
o Spiderman principe: Starbucks heeft als groot winstmakend bedrijf de mogelijkheid
om iets te doen aan slavernij op koffieplantages, dus moeten ze wat doen.
o Wederkerigheidsprincipe: Starbucks profiteert van mensen die verder in de supply-
chain koffie oogsten, dus moeten ze doen wat ze kunnen als het gaat om de
werkomstandigheden van deze mensen.
o Negatieve externaliteiten: door koffie te kopen van plantages die aan slavernij doen,
zijn er negatieve consequenties voor deze werken, die zijn niet meegenomen in de
prijs
- Strategische redenen:
o Imago: immoreel gedrag leidt tot imagoverlies
o Samenwerking: het goed behandelen van werknemers en klanten zal ook leiden tot
goed gedrag naar je bedrijf
Kan bedrijfsethiek wel?
- Probleem: als je geen winst maximaliseert, maar ook let op andere dingen, ga je dan niet
failliet?
- Tony chocolonely, patagonia, vegetarische slager
Conclusie:
1. Er zijn belangrijke ethische redenen om aan bedrijfsethiek te doen
2. Er zijn trategische redenen om aan bedrijfsethiek te doen
3. Bedrijfsethiek is wel special, omdat winst nodig si voor bedrijven om te bestaan
4. Maar bedrijfsethiek is niet onmogelijk
HC 2
Morele discussies:
- Bijvoorbeeld:
o ‘’Is het moreel acceptabel om cacao te kopen uit landen waar wel eens slavenarbeid
wordt gedetecteerd?’’
o ‘’We moeten de mensenrechten van gastarbeiders in Qatar respecteren’’
o ‘’Dit kan echt niet!’’
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper benteappleid. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.