Dit is een samenvatting van het onderwijs vak geschiedenis dat wordt gegeven in het 1ste jaar - 2de semester (na paasvakantie). Het bevat alle informatie van de syllabus.
DE EERTSE MIDDELEEUWEN
H2: DE LANGE WEG VAN DE OUDHEID NAAR DE MIDDELEEUWEN (3 D E – 8 S T E EEUW)
2.1 DE CRISIS VAN HET ROMEINSE RIJK (3 D E – 5 D E EEUW)
Val West-Romeinse rijk: scheidslijn tussen de oudheid en de middeleeuwen.
Romeinse rijk: stabiel rijk, bestuurd door krachtdadige keizers, verdedigd door een groot leger.
Vroege middeleeuwen: ontstaan uit chaos van de Germaanse invallen die barbaren in de stad brachten
2.1.1 HET ROMEINSE RIJK IN DE BLOEIPERIODE
Bloeiperiode: tussen 500 en 50 v.C. is Rome van een kleine stadstaat uitgegroeid tot een groot imperium.
Pax Romana: Binnen de grenzen van Rome was er een periode van stabiliteit. Dit zorgde niet enkel voor de
welvaart in het Romeinse kernland.
De romanisering was vooral sterk
In bepaalde buurten bleven oud-soldaten als kolonisten wonen.
Buiten de kernen van doorgedreven romanisering bleef het platteland sterk verankerd.
Het traditioneel beeld van de Romeinse staatsorganisatie was perspectiefvervalsend.
De Romeinse overheid deed beroep op de lokale elite om steden en oude stamgebieden te
besturen.
2.1.2 DE CRISIS VAN HET ROMEINSE RIJK
=> Aan het einde van de 2de eeuw begon voor het Romeinse Rijk een eerst lange periode van crisis.
In een halve eeuw tijd volgden 25 keizers elkaar op.
Slechts één daarvan stierf aan een natuurlijke dood.
Elke keer opnieuw waren er legioenen die hun generaal als kandidaat voor het keizerschap naar
voor schoven en met elkaar in de clinch gingen.
In de 3de eeuw wordt dit de tijd van de soldatenkeizers genoemd.
Door de toenemende inflatie, gekoppeld aan een steeds inefficiëntere belastinginnig, daalden de
overheidsinkomsten.
Keizer Diocletianus
Probeerde het tij te keren door een grondige hervorming.
Herstelde de orde aan de grenzen door meer legioenen te installeren.
De administratieve organisatie in heel het rijk werd daartoe grondig herkend in 12 diocesen en een
honderdtal provincies.
Onder het dominaat was de keizer de definitieve alleenheerser.
Een autocraat die zich als een god liet vereren.
1
, Zijn opvolger Constantijn de Grote zette al meerder teneur door zijn medekeizer militair te verslaan en
opnieuw alleenheerser te worden.
Constantijn koos een nieuwe keizerlijke residentie
o Hij vestigde zijn hof in de voormalige Griekse polis Byzantion en noemde de stad voortaan
Constantinopel.
De Romeinse keizers verloren in de 4de en 5de eeuw steeds meer de grip op het gebeuren.
Er was behoefte aan een sterk leger om de toenemende druk te kunnen blijven organiseren.
De binnenlandse onzekerheid had ook de economie nog meer ontregeld.
De handel verkeerde in crisis, het werd heel moeilijk om de grote steden van bevoorraad te krijgen.
Beroep op grootgrondbezitters
Ze verleende hen op hun private domeinen ook publieke rechten.
Rechtspreken over de boeren die op hun domein woonden en voor hen werkten.
Voor de continuïteit werden boeren verplicht om op hun toegewezen grond te blijven wonen.
Zo ontstonden de laten.
Ze hadden een beperkte vrijheid maar werden gebonden aan hun grootgrondbezitters.
2.2 DE GERMANISERING VAN HET VOORMALIGE WEST-ROMEINSE RIJK.
=> De Grieken en de Romeinen staan in de vroege geschiedenis van Europa heel centraal. In de laatste
decennia hebben de Kelten eindelijk ook hun weg gevonden naar de handboeken in het secundair
onderwijs. De Germanen verschijnen pas op de ondergang van het Romeinse imperium.
2.2.1 GERMANEN
Germanen: verzamelnaam voor een grote groep van stammen die ze grosso modo ten noorden van het
Romeinse Rijk situeerden.
De meeste Latijnse auteurs bestempelden de Germanen dan ook graag als woeste barbaren, zonder
vorm van beschaving. Het beeld van de Germanen is dus zeer stereotyperend en veralgemeend.
In werkelijkheid waren de Germanen waartegen de Romeinen aan de grenzen vochten geen
ongecultiveerde wezens.
Er waren economische uitwisselingen.
Steeds meer Germanen deden dienst in het Romeinse leger en keerden na 10-talle jaren dienst als
half-Romeinen naar huis terug.
Germaanse cultuur
De cultuur verspreide zich over grote delen van het huidige Duitsland.
In de volgende decennia hebben de stammen zich verder verspreid tot tegen de grenzen van het
Romeinse Rijk.
Er was weinig geweten over de traditionele religie.
Thor was de Noord-Germaanse god van de donder en de dood.
o Was de zoon van Odin/Wodan.
2
, 2.2.2 DE GERMANEN IN DEZE STREKEN
=> Door de Germaanse mengcultuur verspreide de christelijke jaartelling in de streken.
Franken doken aan het eind van de 3de eeuw op het hele regio tussen de Rijn en de Scheldmonding.
In de 4de eeuw werden deze Salische Franken door de Romeinze keizer ingezet als foederati
o Door hen verantwoordelijk te stellen voor de verdediging van de grens, hoopten de
Romeinen Germaanse nieuwkomers af te houden.
Nieuwe Frankische migranten vestigden zich in deze streken.
Rond 430 vestigde een Frankisch stamhoofd zich in Doornik.
Deze voormalige Romeinse stad werden 2 generaties later onder Clovis de uitvalbasis voor de
Frankische veroveringen van bijna heel Gallië.
De koloniserende Germanen hebben in de plaatsnamen die ze aan hun nieuwe ontginningen gaven.
Tweede type Germaanse nederzettingen
Dat op -zele
Dit suffix verwijst naar de zaalvormige woning die de Germaanse kolonisatoren bouwden.
Dit is vandaag nog te herkennen in plaatsnamen die eindigen op -ville.
Herrnisiedlung: Een verovering door krijgers, die trokken erop uit zonder grote achterban en vestigden zich
als nieuwe toplaag in een bestaande samenleving.
2.2.3 DE GERMANEN ELDERS IN EUROPA
=> De Franken die zich in deze streken vestigden, passen in een veel ruimere beweging van Germaanse
migraties die vloeibaar was in heel Europa.
Oorzaken migraties
Verslechtering van het klimaat
o Voor de veetelers en boeren in Scandinavië en Noord-Duitsland.
o Ze vetrokken naar het zuiden.
Onrust door de Hunnen
o Grote groepen van verschillende volkeren die vanuit Azië richting Europa
trokken.
o Kwamen in conflict met de migrerende Germanen.
De Germaanse Goten zijn gemakkelijk te volgen op hun tocht. Ze waren afkomstig
van Gotland en Zuid-Zweden. De groep raakte daar opgedeeld in 2 grote stammen.
1. De visigoten
o In de 4de eeuw in contact met christendom
o Bekeerde zich tot de Ariaanse variant
o De Oost-Romeinse keizer stuurde ze naar het westen.
o Bedreigde Rome onder leiding van Alarik
o Zomer 410 plunderde ze Rome voor 3 dagen lang.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HelenaEggers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,89. Je zit daarna nergens aan vast.
