Samenvatting Kennistoets 5: IV medicatie, maagsonde en
sondevoeding, verpleegtechnische vaardigheden, EHBO
Inhoudsopgave
Samenvatting Kennistoets 5: IV medicatie, maagsonde en sondevoeding, verpleegtechnische
vaardigheden, EHBO ................................................................................................................................ 1
Korte inleiding ...................................................................................................................................... 1
IV medicatie.......................................................................................................................................... 1
Toetsen Skillsonline .......................................................................................................................... 8
Maagsonde en sondevoeding ............................................................................................................ 14
Algemene informatie ..................................................................................................................... 43
EHBO .................................................................................................................................................. 49
Korte inleiding
In deze samenvatting vind je stof over verpleegtechnische vaardigheden (IV medicatie, maagsonde
en sondevoeding). Deze onderwerpen moet je kennen voor Kennistoets 5 in het tweede jaar HBO
Verpleegkunde op de Hogeschool Utrecht, schooljaar 2016-2017.
Toch liever de volledige samenvatting van Kennistoets 5 waarin (vrijwel) alle onderwerpen aan bod
komen? Deze is ook beschikbaar.
IV medicatie
Literatuur:
Richtlijn Hygiënemaatregelen bij toediening van medicatie en vloeistoffen via injectie.
Skillsonline.nl: thema medicijnen
Wet BIG
Skillsonline: IV medicatie
Smith en Duell 2011
Leerdoelen:
1. De student kan aan de hand van het observatieformulier 'Het toedienen van intraveneuze
medicatie d.m.v. een perfusorpomp op correcte wijze uitvoeren.
Medicatie via de zijkant van het kraantje, NaCl 0,9% via de onderkant (wijst richting de vingers)
Check ook op SkillsOnline en dan Inhoudelijke Analyses bij toedienen intraveneus. Daar staan heel
veel aandachtspunten bij!
Observatielijst:
De student neemt regels ten aanzien van hygiëne in acht:
Wast/desinfecteert de handen
Haren uit het gezicht en korte nagels
Geen sieraden om handen/armen
Maakt werkblad schoon met alcohol 70%
1
,De student controleert medicijn en oplosvloeistof
Controleert medicijn
Controleert dosering en sterkte
Controleert toedieningsvorm
Controleert tijdstip van toediening
Controleert juiste zorgvrager
Controleert of alle benodigdheden intact zijn
Controleert vervaldatum van alle benodigdheden
Controleert helderheid vloeistoffen
De student maakt medicatie gereed voor toediening (VTGM) op:
Zuigt juiste hoeveelheid medicatie op uit de flacon
Laat dosering en sterkte controleren door collega
Desinfecteert insteekopening/spike infuuszak
Zuigt juiste hoeveelheid NaCl 0,9% op uit infuuszak
Laat hoeveelheid NaCl 0,9% controleren door collega
Vult de medicijnsticker compleet in zodat een collega het kan controleren
Vraagt naam en dubbelparaaf collega
Voegt medicijn bij NaCl 0,9%
Mengt de vloeistoffen op rustige wijze
Ontlucht spuit
Plakt de sticker op de spuit zodanig dat de sticker en schaalverdeling van de spuit goed
zichtbaar is
Sluit perfusorlijn aan op de spuit
Vult de perfusorlijn met zo min mogelijk verspilling van medicatie
Controleert hardop of er geen luchtbellen in de perfusorlijn en de spuit aanwezig zijn
Sluit de spuit met perfusorlijn aan op de spuitenpomp
De student sluit de perfusorlijn aan op de driewegkraan van het infuus:
Controleert de regel van 5, inclusief geboortedatum van de cliënt
Zorgt dat de driewegkraan, bij het gekozen aansluitpunt van het infuus, dicht staat
Desinfecteert het gekozen aansluitpunt van de driewegkraan en laat deze 30 seconden
drogen
Sluit de perfusorlijn aan op de driewegkraan van het infuus
Stelt de voorgeschreven toedieningssnelheid in
Laat pompstand controleren door collega
Controleert zichtbaar en hardop of het infuus goed loopt
De student werkt gedurende de hele handeling op een aseptische wijze
Het bed is laag of de bedhekken zijn omhoog bij het verlaten van bed
2. De student kan 'Het vullen en aansluiten van een infuussysteem' op correcte wijze
uitvoeren aan de hand van het observatieformulier.
Observatielijst
De student neemt de regels ten aanzien van hygiëne in acht:
Wast/desinfecteert de handen
Haren uit het gezicht en korte nagels
Geen sieraden om handen/armen
2
,De student vult het infuussysteem:
Controleert of benodigdheden intact zijn
Controleert benodigdheden op houdbaarheid
Hangt infuuszak klaar voor aansluiting op het toedieningssysteem
Desinfecteert de insteekopening van infuuszak
Controleert het toedieningssysteem op defecten
Zet de klem(men) dicht
Steekt de spike met een licht duwende en draaiende beweging door het aanprikpunt
Vult druppelkamer d.m.v. hevelen of knijpen tot net boven het filter
Vult het toedieningssysteem, zorgt dat er geen lucht in zit en benoemt dit hardop
De student sluit het infuussysteem aan:
Zorgt dat de driewegkraan van het infuus dicht staat
Desinfecteert het gekozen aansluitpunt van de driewegkraan en laat deze 30 seconden
drogen
Sluit toedieningssysteem aan op de driewegkraan
Controleert en kan uitleggen wanneer het infuus goed loopt
Stelt de juiste druppelsnelheid in en kan uitleggen hoe dit moet
Er wordt gedurende de hele handeling aseptisch gewerkt
Het bed is laag / de bedhekken zijn omhoog bij verlaten van bed
3. De student kan een berekening maken voor het klaarmaken van intraveneuze medicatie.
Uit boek: rekenen in de gezondheidszorg aantal handige tips
Voorbeeld 1 klaarmaken spuit met medicijn en pompstand
Een patiënt moet 10 mg dexamethason in 24 uur krijgen via een continu infuus. Je hebt een ampul
van 20mg/ml. Maak op basis van deze gegevens een spuit klaar (48ml) en maak deze klaar voor IV
toediening. Stel ook de pompstand in.
De patiënt moet 10 mg in 24 uur krijgen. Er is een ampul van 20mg/ml. Je moet dus 0,5 ml uit dat
ampul opzuigen in de spuit. Dat moet je aanvullen met 47,5 ml NaCl 0,9%. Je hebt dan een spuit van
48 ml. Deze 48 ml moet in 24 uur inlopen. De pompstand is 2 (2ml/uur).
Voorbeeld 2 klaarmaken spuit met medicijn en pompstand
Een patiënt krijgt 2,5mg/uur dormicum toegediend. De grootst beschikbare flacon is 2mg/ml in een
flacon van 50ml. Je maakt de spuit klaar en maakt gebruik van de grootst beschikbare flacon. Je
voegt de inhoud van de hele flacon toe aan de spuit. Je vult deze verder niet aan met NaCl. Maak
klaar voor IV toediening. Stel ook pompstand in.
De patiënt krijgt de complete inhoud van de flacon. Deze is 50 ml. Er is 2mg/ml. Dat is dus in totaal
100 mg in de flacon. 2,5 mg/uur dormicum betekent 60 mg in 24 uur. In de fles zit 2mg/1ml. Je wil
2,5 mg per uur. Dan moet de pompstand 1,25ml/uur zijn. (2,5mg / 2mg = 1,25 ml) OF (100 mg = 50
ml. 60 mg = 30 ml. 30 ml in 24 uur. 30/24 = 1,25 = pompstand). Na 24 uur heb je dus 30 ml / 60 mg
toegediend. Je hebt een spuit van 50 ml, dus je kan 40 uur met de spuit in totaal doen.
Berekenen druppelsnelheid
3
, Je maakt een hoofdlijn klaar. Je gaat 0,5 liter / 24 uur NaCl 0,9% toedienen via de hoofdlijn. Wat moet
dan de druppelsnelheid zijn?
20 druppels = 1 mL
Bereken de te geven hoeveelheid in druppels 0,5 liter = 500 ml. Je moet dus 500 ml
Bereken de inlooptijd in minuten laten inlopen. 500ml x 20 = 10.000
Deel het aantal druppels door het aantal minuten druppels moeten er in totaal inlopen in
druppelsnelheid in druppels per minuut 24 uur. 24 uur = (24x60=) 1440 minuten.
10. = ongeveer 7 druppels per
minuut.
4. De student kan de voorgeschreven medicatie volgens de berekening klaarmaken en
aansluiten op het infuus.
Zie leerdoel 1 en 3.
5. De student kan een infuussysteem vullen en aansluiten op het infuus.
Zie leerdoel 2.
6. De student kan complicaties signaleren bij een patiënt die een indicatie heeft voor
intraveneuze medicatie.
Complicaties
http://www.careforlevel-opleidingscentrum.nl/hoofdstukken/ll-perifere-infusie-perifere-canule/
Complicaties van infusietherapie
o Subcutaan inlopen van de vloeistof
Als canule vaatwand geperforeerd heeft of als de canule uit de vene is
geschoten vochtophoping onder de huid, zwelling (kan pijn veroorzaken)
Verpleegkundige observaties:
Te trage inloopsnelheid infuus
Niet meer terugstromen van bloed bij stoppen van infusie infuus
verwijderen!
o Tromboflebitis
Wand bloedvat voortdurend geïrriteerd ontstoken vaatwand (flebitis)
Vene waar infuus in zit voelt hard aan: gebied is rood, dik en pijnlijk.
Bij vorming van stolsels tromboflebitis.
o Bloedvat nauwer infuus loopt niet goed meer door
o Sepsis
Hoge koorts, koude rillingen, sterke vermoeidheid, anorexie, bloedingen en
hoofdpijn. Levensbedreigend! Kan komen door niet aseptisch werken
o Overvulling van de circulatie
Hart niet in staat extra vocht snel weg pompen (bij patiënten met matige
hart- of nierfunctie)
Druk in de venen neemt toe, er kan zich vocht ophopen in de longen
kortademigheid
Bloeddruk kan veranderen, hartslag en ritme ook.
Ernstig: cyanose, ophoesten roze schuimend sputum.
Voorkomen: regelmatig druppelsnelheid controleren en vochtbalans
bijhouden.
o Luchtembolie
Lucht in het infuus komt in het bloedvat grote luchtbel in longcirculatie
afsluiten capillairen kortademigheid.
4
