Dit document bevat een uitgebreide samenvatting van de les 'Hermeneutiek' binnen het van Taal en betekenis. Zeer uitgebreide notities: ideaal voor het open-boek examen!
Hermeneutiek
BA1 Filosofie – maart & april 2021
Sonja Lavaert
Dia 2
Martin Heidegger (1889-1976)
Sein und Zeit, 1927: Dasein / er-zijn / zijn in de tijd / bestaan van de mens /
existentie – existentiële fenomenologie – existentialisme
• lid NSDAP, 1933 rector Universiteit Freiburg – verbood toegang universiteit
aan de joodse Husserl, zijn leraar
• complexe verhaal van Heidegger en het nazisme: Victor Farias, Heidegger et le
nazisme 1987
• antisemitische ideeën/Protocollen van de wijzen van Sion – Schwarze Hefte
2014): Peter Trawny, Heidegger und der jüdischen Weltverschwörung 2014
Martin Heidegger: zijn hoofdwerk is Sein und Zeit. Hij was in zijn werk opgericht om een
nieuwe taal op te richten, hij heeft heel vaak nieuwe concepten uitgevoerd en nieuwe
woorden uitgevonden.
Hij was een leerling van Husserl en hij droeg Sein und Zeit op aan Husserl. In de
fenomenologie wordt gefocust op een oud probleem dat steeds werd gesteld in de Klassieke
Filosofie, Aristoteles, namelijk op het zijn. In de filosofie van Aristoteles is de meest
algemene filosofie datgene dat alles overkoepelt of aan de basis legt van alles, een reflectie
over het abstracte begrip 'zijn'. Sinds Aristoteles wordt er een onderscheidt gemaakt tussen
het begrip, zijn: het meest algemene kenmerk van alles wat bestaat vd werkelijkheid is het
feit dat het 'is'. Het is dit zijn.
, Daar tegenover staat er de concrete manier waarop de dingen zijn in de werkelijkheid; de
zijnden. Op dit onderscheid gaat Heidegger zoals de fenomenologie in het algemeen door
maar dan op de volgende manier: in de fenomenologie wordt er gefocust op de fenomenen,
op de dingen zoals ze aan ons mensen verschijnen: de zijnden. De vraag naar het zijn is niet
echt een thema. Ondanks de titel Sein und Zeit; gaat het in het werk van Heidegger
nauwelijks over het zijn zelf. Het zijnde waarop de menselijke existentie betrekking heeft,
noemt Heidegger Dasein. Dat is het zijnde dat wezelf zijn en dat in de wereld is. De meest
eigenlijke toestand van Dasein is in beslag genomen worden of zijn door vertrouwde
praktische handelingen. Sein und Zeit is gewijd aan de analyse van de structuren die het
menselijk bestaan kenmerken en die toelaten dat mensen zich verhouden tegenover de
dingen in de wereld, tegenover de andere mensen, tegenover de andere mensen om hem
heen en tegenover zichzelf.
Dia 3
Invloed Husserl
• Tijd wetenschappelijk begrepen = fictieve constructie – tijdservaring duur
• Fenomenen immanent beschrijven – thema wordt het menselijk bestaan
• Theoretisch perspectief op werkelijkheid = vooroordeel, geen goede toegang
tot werkelijkheid
• Afstand nemen van vooroordeel door terug te keren naar gewone leven
Heidegger gaat verder dan Husserl
• Gewone leven: praktische verhouding tegenover werkelijkheid
• Griekse filosofie (van het zijn) versus moderne filosofie (zijn vergeten –
techniek)
• Kunst (Der Ursprung des Kunstwerkes) – poëzie (Hölderlin) – taal (“die Sprache
ist das Haus des Seins”)
De invloed van Husserl laat zich zien in Heidegger zijn reflecties over de tijd. De tijd die
wetenschappelijk wordt begrepen is een fictieve constructie volgens hem, want de ervaring
van tijd voor de mensen is de ervaring van duur. De immanente beschrijving van fenomenen
zien we de invloed van Husserl en dit wordt door Heidegger uitgewerkt met betrekking tot
het thema van het menselijke bestaan. Mensen zijn voor ingenomen door het theoretisch
perspectief op de werkelijkheid. Maar volgens hem is theorie niet een goede toegang tot de
werkelijkheid. We moeten afstand nemen van die vooringenomenheid; de fenomenologische
reductie van Husserl en we moeten dat doen door het terugkeren naar het gewone leven.
Heidegger gaat verder over Husserl. Bij Husserl is er een nadruk bij het zicht en perspectief.
Bij Heidegger wordt dat de hele waarneming. Bij gevolg komt er bij Heidegger een nadruk te
leggen op het praktische domein, op het doen, op het handelen, de acties, het werk etc. Hij
gaat daarop door in verband met het gewone leven waarover hij het heeft over de praktische
verhouding tegenover de werkelijkheid. Hij gaat daar ook op door zijn confrontatie van de
Griekse filosofie die volgens hem focust op het zijn versus de moderne filosofie die hij
bekritiseert op het punt van het 'zijnsvergetenheid'. Het heeft te maken met dat reflectie en
filosofie is gereduceerd tot techniek en de manier waarop de mensen in de wereld staan is
gereduceerd tot techniek. Hij gaat ook op door in zijn reflecties over Kunst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper filosofevub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
