Samenvatting
Samenvatting Medical Neuropsychology
Samenvatting (in het Nederlands) van de hoofdstukken uit het boek: Handbook of Medical Neuropsychology voor het vak Capita Selecta: Medical Neuropsychology.
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 56 pagina's
Voorbeeld 5 van de 56 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
5 beoordelingen
Door: daanhoukes • 6 jaar geleden
Door: VeraLinde1 • 6 jaar geleden
Door: Irini94 • 7 jaar geleden
Door: judithhengeveld • 7 jaar geleden
Door: RianneJL • 7 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 3.· Neuropsychologie in het veld van oncologie – neuro-oncologie.
o Hersentumoren die ontstaan uit neuronen en ander hersenweefsel, hersenzenuwen, leptomeninges,
neuroendocriene klieren, schedel en bloedvaten.
o Treatment effecten
· Tumoren en kanker dat metastaseert in de hersenen laat kankercellen doordringen in gezond hersenweefsel
en het kan zijn dat in deze gebieden het hersenweefsel nog kan functioneren. Ook op hersenscans kunnen
tumoren niet altijd goed gevisualiseerd worden.
· Risico voor het ontwikkelen van een hersentumor
· Vaak worden tumoren ontdekt wanneer iemand valt of een ongeluk heeft.
· De rol die de tumor heeft gespeelt voor de diagnose is gemaakt is moeilijk om te achterhalen, omdat de
onset van de tumor vaak niet geschat kan worden.
· Risicofactoren zijn niet volledig bekend, maar:
o Serious head injury voor de diagnose is gesteld (meningoma)
o Eerdere blootstelling aan radiatie
o Onderdrukking van het immuunsysteem dat leidt tot lymphomas
o Genetische ziekten
o Environmental carcinogens (kankerverwekkende stoffen)
o Virus
Tumor grading
· Een 4-level systeem
· Geeft de kwaadaardigheid van de tumor aan + classificeert de cellen op basis van abnormale
karakteristieken. Dit geeft meer informatie over de prognose en de behandelopties.
· Hersentumoren zijn gesorteerd op hoe abnormaal de kankercel en het milieu lijkt + en door directe
observaties van mitose of genetische markers (dit geeft aan hoe groot de kans is dat de tumor zal groeien
en/of verspreiden.
1. Goed gedifferentieerd en low-grade:
De tumorcellen blijven goed gedifferentieerd en zonder andere signalen van abnormaliteit in de
celkernen of andere weefselstructuren.
De tumorcellen groeien traag, groeien vrijwel nooit in het omliggende weefsel en kan meestal in zijn
geheel verwijderd worden.
2. Gemiddeld gedifferentieerd en tussenliggend:
Wordt beschouwd als gemiddeld gedifferentieerd maar nog steeds goedaardig.
Deze tumoren hebben een grotere kans to de-differentiate en te transformeren in een meer
kwaadaardige tumor. Deze kunnen in omliggend weefsel verspreiden.
, 3. Slecht gedifferentieerd en high-grade:
Anaplastic.
De tumor heeft een grote kans om zich te verspreiden in omliggend weefsel en de tumor is
kwaadaardig.
4. Ongedifferentieerd en high-grade:
Erg kwaadaardig en agressief
Glioblastoma
Neuropsychologische mechanismen
· De tumorlocatie en histologie hebben geen invloed op de ernst en het type disfuncties. De tumor graad
heeft wel invloed op de ernst.
· High-grade tumoren zijn gevaarlijker, omdat deze meer agressief en sneller groeien, groter zijn, de
contralaterale hemisfeer kunnen binnendringen en dus meer verstorend zijn voor neuronaal hersenweefsel.
· Zelfs kleine, minde invasieve en low-grade tumoren kunnen neuronale connectiviteit verstoren.
· Meeste problemen worden gezien in: werkgeheugen, geheugen encoding en retrieval, aandachtregulatie,
een langzamere informatieverwerking, en stoornissen als: afasie, amnesia, apraxia, en problemen in EF.
Pleomorphism = verandering in de structuur van de neurale cellen
Nuclear atypia = abnormaliteiten in de kernen van de cellen
Endothelial proliferation = bloedvaten met verschillende endothelial lagen en ongeorganiseerde vaatwanden.
Focal or superpalisading necrosis = een afsluitend patroon van necrose in het weefsel om de abnormale
kankercellen heen.
Effecten van tumoren op cognitie
· Hersentumoren zijn geassocieerd met een mindere functionele beschadiging dan andere snel veroorzaakte
hersen injuries.
· Tumoren kunnen zich verschuilen achter symptomen van dementie en psychiatrische symptomen.
· Hersentumoren beschadigen normaal weefsel door compressie en filtratie.
o Gerelateerde biomechanische oorzaken zijn bijvoorbeeld: Zwelling, obstructie, seizure,
interventriculair CSF (waterhoofd).
· Tumoren kunnen weefsel binnendringen zonder het te beschadigen (klachten kunnen veel minder zijn dan
eigenlijk zou moeten gezien de tumorgrootte).
· Defecten van een tumor hangt ook af van de linker of rechter hemisfeer. Mensen met een tumor kunnen
vaak compenseren met een langzamere reactietijd.
· Voor aandacht en geheugen zijn er geen hemisfeer effecten gevonden. Mensen met een tumor rechts
waren even accuraat in het herkennen van woorden als mensen met een tumor links. Mensen met een
linker tumor hadden wel een langere reactietijd.
, · Metingen van reactietijd zijn meestal meer sensitief voor de effecten van een tumor dan metingen van
accuraatheid.
· Langzaam groeiende tumoren kunnen weinig invloed hebben op het cognitief functioneren, wanneer deze
verwijderd wordt kan dit er voor zorgen dat het cognitief functioneren minder wordt.
Veel patienten rapporteren cognitieve achteruitgang, maar meestal met een verbeteren 1-2 jaar.
· Beste voorspelling van de terugkeer van een tumor waren 2 indexen van verbaal geheugen: recall en
recognition van een woordenlijst.
· Een patient-specific model is beter dan een meer algemeen model om de tumorgroei te voorspellen voor
MRI scans.
· Tumor effecten op sensatie, motorisch functioneren en cognitie kunnen verergeren na chirurgische
verwijdering van de tumor, nieuwe impairments kunnen onstaan.
· Wanneer er een resectie plaatsvindt hebben mensen vaak sudden-onset disrupties in spraak, motorisch
functioneren, cognitie en komen meestal meteen na de operatie voor.
· Soms zorgt resectie voor een verbetering in cognitie, persoonlijke mood, dit hangt af van de locatie.
· Cognitief functioneren duurt minstens 2 jaar om te herstellen.
Neuro-psychiatrische verstoringen
· Depressie en fatigue
· Komt 2 keer zo vaak voor in kankerpatiënten als in alle andere medische inpatients.
· Hersentumoren veroorzaken wel minder stress dan andere kankervormen omdat de
behandelperiode korter is.
· Depressie levels zijn het laagste op het moment wanneer de symptomen ontstaan en de diagnose
gesteld word, maar deze levels verergeren door angst, langdurige side-effects van behandeling,
verlies van werk en social support.
· Klinische voorspellers voor een slechte kwaliteit van leven zijn:
Vrouw zijn, gescheiden zijn, bilaterale tumor, het hebben gehad van chemotherapie, en het
hebben van een slechte performance status.
Financial risks, huwelijksproblemen, verlies van activiteit zorgt ook voor depressie.
· Tumoren in de frontale kwab zijn het meest geassocieerd met depressie.
· Medicatie: SSRIs hebben de voorkeur.
Methylphenidate wordt vaak gebruikt in volwassenen met depressie en cognitieve problemen en in
kinderen met leerproblemen.
Modafinil wordt vaak gebruikt voor het behandelen van fatigue en cognitieve problemen.
· Stevens-johnsen syndrome kan ontstaan door deze medicatie (levensbedreigend).
· Mensen hebben medical monitoring nodig.
,· Angst
· 40% van patiënten met CNS tumoren hebben emotionele en gedragsproblemen.
· Meeste focus op PTSD.
· 32% heeft angst.
· MRI laat zien dat alle mensen die angst rapporteren met een tumor een tumor hadden in de: rechter
cortex, temporale kwab of in de linker cerebellar hemisfeer.
· Asperger
· Kinderen met hersentumoren hebben soms een pre-existing diagnose van ASD, vooral Asperger.
· Weinig kinderen voldoen aan de volledige criteria van Asperger
· Vaak leasies in de cerebellar hemisferen en de temporale kwabben.
· Cognitive Affective Syndrome
· Significante defecten in executieve functies, spatial cognition, taal, abstract redeneren,
aandachtregulatie, geheugen en persoonlijkheid (disinhibitie van emotionele labiliteit).
· Bilaterale of unilaterale leasies in de posterior cerebellar lobes, vermis en in pan cerebraller
disoders.
· Deze problemen komen voor door een verstoring van de cerebello-thalamus-cortical en cortical-
pontine-cerebellar paden die het cerebellum verbinden met de frontale, parietale, temporele en
limbische hersengebieden.
· Geen bekende medicatie.
· Gedragstechnieken kunnen helpen, constructie van routines en slaap gewoonten.
· OCD
· Hogere ratings van obsessionality 3 maanden na de operatie in frontale gebieden in vrouwen.
· Tumoren die effect hebben op de frontale gebieden vertonen atypische karakteristieken, dit kan het
moeilijk maken om het te behandelen.
· Behandeling is afhankelijk van de oorzaak van de angsten die leiden tot obsessive gedrag. Wanneer
deze bekend zijn kan er gebruik gemaakt worden van gedrags- en psychofarmacologische
behandelingen.
· Hypothamalic syndromes
· Tumoren in de hypothalamus zijn vaak geassocieerd met eetstoornissen, zoals hyperphagia
(verhoogde voedselinname), anorexia of cachexia.
· Het kan zorgen voor symptomen van hyperactiviteit, irritatie, angstaanvallen.
· Seizure disorders zijn ook geassocieerd.
· Meest voorkomend: agressie, ODD, ADHD, leerstroonissen.
, Radiatie therapie
· Verschillende typen radiatie
o Stereotactic radiotherapy
· Meerdere kleine facties van radiatie gegeven over tijd aan een highly focal gebied.
· Om kleine targets te behandelen
o Stereotactic radiosurgery
· Een enkele (of 2) hoge dosis om tumor weefsel te vernietigen
· Om kleine targets te behandelen
o Conformal radiotherapy
· Gebruikt kleine fracties van high energy photon/proton radiatie die gericht zijn op 3 spatiele
gebieden die berekend zijn met een computer om meer precies de tumor te kunnen
aanvallen.
o Intensity modulated radiotherapy
· Richt hoog energetische deeltjes van verschillende intensiteiten op kleine gebieden weefsel
met het doel om de dose op de tumor te maximaliseren en de dose op omliggend weefsel te
minimaliseren. Radiatie wordt geleverd vanuit verschillende hoeken door een draaiende
collimator op het hoofd.
· Deze methode is de standaard voor niet verspreide hersentumoren.
o Proton beam therapy
· Gebruikt subanatomische deeltjes in plaats van protonen/photonen.
· Dit zorgt voor een erg gelokaliseerde radiatie van de energie in het Bragg peak.
· Protonen verschillen van photonen want deze hebben de eigenschap dat zij de dose zeer
geleidelijk kunnen verhogen wanneer zij dieper gaan en vervolgens stijgt de dose tot een
piek aan het einde van de gamma (Bragg peak).
· Hierdoor is er minder radiatie voor de tumor en minder radiatie achter de tumor.
o Brachytherapy
· Internal type van radiatie
· Radiatie dosis wordt geimplanteerd aan de kant van de tumor door middel van draden,
catheters, ribbons, capsules of seeds.
· Cognitieve impairments zijn gerelateerd met de radiatiedose, en dit wordt als eerst gezien in early-delayed
fase in geheugen. Geheugen onstaan enkele jaren na de radiatie en kunnen progressief en onomkeerbaar
zijn.
· Enkele variabelen zijn hierbij betrokken: de dose van de radiatie, de hersenvolume dat getarget is,
leeftijdseffecten, combinatie met andere medicatie etc.
· Whole brain radiatie – meestal gebruikt wanneer tumor cellen zich geplaatst hebben via het bloed of door
cerebrospinal weefsel. Wordt ook profylactisch gebruikt (beschermend tegen ziekte of infecties). Echte
brengt whole brain radiatie grote risico’s met zich mee. De predominante risicovariabele: Dose!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukvereggen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen