Dit zijn uitgebreide aantekeningen van de hoorcolleges van geschiedenis van opvoeding en onderwijs (PABAP043), Rijksuniversiteit Groningen. Er is ook veel mee geschreven met de informatie die gegeven werd naast de powerpoints. Ik heb zelf een 8 gehaald met deze aantekeningen!
HOORCOLLEGES
GESCHIEDENIS VAN
OPVOEDING &
ONDERWIJS
Rijksuniversiteit Groningen 2022-2023
,Inhoud
College 1 – Wij willen kip, patat en appelmoes........................................................................................................2
College 2 – Het lezende kind.....................................................................................................................................6
College 3 – Gastcollege: Wonderkind.....................................................................................................................12
College 4 – Kind van de toekomst...........................................................................................................................20
College 5 – Gastcollege: Kind voor de klas..............................................................................................................26
College 6 – Fabriekskind..........................................................................................................................................32
College 7 – Puber en pedagoog...............................................................................................................................37
College 8 – Gastcollege: Het meisje in de bamboekokers......................................................................................42
,COLLEGE 1 – WIJ WILLEN KIP, PATAT EN APPELMOES
1989: ‘Wij willen kip, patat en appelmoes!’
Er is steeds meer nadruk gekomen op het gezond eten. Dit was vroeger veel minder.
Er ontstond een enorme toename van overgewicht bij kinderen. Dit kwam doordat de levensstijl van kinderen
veranderede. Dit werd namelijk steeds meer digitaal.
Over de geschiedenis van opvoeding en onderwijs
- Aspecten in en rond de wereld van het kind
- Waarom zo? Hoe was het hiervoor? Opvattingen en praktijken
- Echte kinderen in andere tijden
- Wat heeft het verleden met ons heden te maken?
Het opvoedfeest
Kinderen die goed gedrag hebben laten zien, krijgen cadeaus. Kinderen die zich niet goed hebben gedragen
krijgen straf.
Er kwam kritiek op dit opvoedfeest omdat het katholiek was.
Tussen de 17e en 18e eeuw was het Nederlandse bestuur protestants. De ruzie ging toen dus nog niet over de
(zwarte) piet.
De helpers van Sinterklaas: 14e – 19e eeuw
Bij dit feest hoorden duivels. Deze duivels werden door ouders gebruikt als bedreiging, zodat kinderen goed
zouden luisteren. Wanneer ze niet goed luisterden, zouden ze meegenomen worden in de zak van de duivel.
Kinderen werden dus bang gemaakt bij het opvoeden.
Een nieuwe helper: de 19e eeuw
In de 19e eeuw kwam de ‘helper’ van Sinterklaas terug. Dit was nog niet in de vorm van ‘zwarte piet’, maar als
‘knecht’. De duivel werd toen gezien als niet meer goed, je zou kinderen niet bang moeten maken.
Hierdoor kwam de knecht van Sinterklaas tot stand. Dit was een zachtaardiger hulpje van Sinterklaas. Het
hulpje is zwart gemaakt omdat dit er ‘exotisch’ uitzag, dit was in Spanje populair. Deze knecht zou ook kinderen
in de zak meenemen, kinderen werden hierdoor dus bang voor een zwarte jongen of man.
Piet in de 20e eeuw: een grappenmaker die krom praat
Vanaf de 20e eeuw verwaterde het meenemen van kinderen in de zak. De knecht had nu juist cadeautjes bij zich
en werd een beetje gezien als een lollig persoon die krom praat en dom is. Sinterklaas was de slimme, goede,
witte man.
Waarom geschiedenis van opvoeding en onderwijs?
- Sociale normen
- Inclusie
- Pedagogische normen
- De wereld van het kind
Opvoeden in context!
Bronnen
Kinderboeken, plaatjes en liedjes zijn ook bronnen en worden gebruikt als data:
- Waarom werd dit geschreven?
- Waarom werd een bepaald schilderij gemaakt?
, - Wat was de achtergrond hiervan?
- Wat was de bedoeling hiervan?
Bronnen, en hoe ze te lezen
Schilderij:
- Plaatje rechtsboven: Dit was geen realistische
weergave. Dit gaf hij aan door de kinderen op de kop
te schilderen. Hiermee gaf de schilder aan dat er iets
aan de hand was.
- Plaatje linksonder: De blauwe doeken: bedrog in het
spel. De vader van het kind is niet de echte vader
etc.
Schilderijen gaan over deugden en ondeugden. Zo zie je dus wat er toen als deugd of ondeugd werd gezien. Dit
zegt ook iets over de manier waarop kinderen opgevoed werden.
Bronnen
- Teksten
o Prescriptieve teksten = schrijft voor hoe je iets zou kunnen doen of iets moet doen (advies
geven)
Bijv: opvoedboeken
o Descriptieve teksten = beschrijven een bepaalde situatie. Bijvoorbeeld een lijst met namen
van kinderen die in een weeshuis zijn opgenomen met informatie over die kinderen. Je leest
er niet in hoe dit beleefd werd door deze kinderen.
o Persoonlijke teksten/egodocumenten = hierin lees je juist wel meer over hoe iemand iets
beleeft of hoe iemand denkt.
Bijv: een dagboek, blogs, vlogs. Blogs en vlogs moet je wel anders lezen, dit is
namelijk voor publiek en een dagboek is voor jezelf. Daarin worden dus andere
dingen benoemd.
o Literaire teksten
- Afbeeldingen
o Prescriptief of descriptief
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aniquetuinstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
