Samenvatting

Samenvatting E-module Zuid Amerika

4 keer verkocht

Vak
Zuid-Amerika (GEO23062E)

Instelling
Universiteit Utrecht (UU)

Dit is een samenvatting van de E-Module Zuid-Amerika. Het bestand bestaat uit de verschillende thema's: (Let op: soms een beetje in het engels geschreven) Thema 1: Afbakening, beeldvorming en geschiedenis Thema 2: Geologie, Klimaat en natuurlijke landschappen Thema 3: Natuurlijke hulpbronnen ...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 62 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 6 juni 2023
Aantal pagina's 62
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

Volgen

sophievdgraaf Lid sinds 3 jaar 20 documenten verkocht

€11,84

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Thema 1 Een introductie van Zuid-Amerika

Powerpoint: Zuid-Amerika: De koloniale erfenis

De regio Zuid-Amerika → wanneer zuid, wanneer Latijns-Amerika?
Latijns-Amerika bij (spaans/portugese taal) dus ook Midden Amerika + Zuid-Amerika

Zuid-Amerika voor 1492:
- Pre-colombiaanse tijd: contact Azie
- Beschavingen: Inca’s (Denk Cuzco)

Koloniaal Zuid-Amerika:
- Handelskapitalisme
- Geografische en economische invloed:
o Columbian exchange: mijnbouw en suiker/koffie
- Demografische invloed
- Koloniale erfenis

Spaanse en Portugese overheersing:
- Het verdrag van Tordesillas (1494)

Fase 1 en 2: 1850 – 1930

- → Onafhankelijkheid
- Exporteconomieën: handel met
Europa en de VS

Fase 3: 1930 – 1960
- → Development inwards
- Import substitutie, industralisatie
(ISI), ‘sterke’ overheid

Import Substitutie Industrialisatie
- Achtergrond: gevolgen grote
depressie 1929
- Belangrijkste kenmerken:
o Industrialisatie (4 fasen)
o Toenemende directe
betrokkenheid van de overheid (sterke
overheid, staatsbedrijven, regionale
ontwikkelingscorporaties,
overheidsinstellingen)
- Ruimtelijke differentiatie

Fase 4: 1960 – 1980
- Gemengde resultaten ISI:
o Economische groei, maar niet in alle
landen.
- Beperkingen van ISI: niet compleet, beperkte
vraag, technologisch intensief, relatief duur
- 70’s: oliecrisis, schuldencrisis, toenemende inflatie
- 80’s: ‘verloren decennium’

Platteland:
- Haciendas, plantages, landhervormingen, minifundias
- Zelfvoorzienende landbouw, mono-culturen, nieuwe producten, alternatieve inkomensbronnen

, - Urban bias

Fase 5: 1980 – 2000 en verder…
- Structurele Aanpassingsprogramma’s (SAPs), neoliberale hervormingen (Washington
Consensus/Bretton Woods instituties):
➢Drie ingrediënten:
- Terugtrekkende overheid,
- Handelsliberalisering,
- Financiële hervormingen
➢Impact:
- economisch herstel, met drastische gevolgen voor de bevolking

Latijns-Amerika, een regio in beweging
Klaufus & Van Lindert, 2016

H1 Inleiding
Algemene introductie op Zuid-Amerika + boek opbouw
Spaans- en Portugeestalige deel van Amerika → Ibero-Amerika

Latijns-Amerika, een regio in beweging
Klaufus & Van Lindert, 2016

Hoofdstuk 4: De politiek van Latijns-Amerika

Latijns-Amerika is een regio van politiek centralisme en autoritaire leiders. Het politieke systeem geeft
veel macht aan presidenten. → Weinig tegenspraak → deze macht heeft een ruimtelijk element → de
nadrukt ligt op de hoofdsteden.

‘Centralistische traditie’ → dominantie van de stad in de sociale en vooral politieke geschiedenis en de
neiging tot centralistisch en autoritair leiderschap in de regio.

Roots hiervan: de zogenaamde ‘reformas borbónicas’ (18e eeuw)
→Eerst koloniale verleden
- Onderkoningen en beleid vanuit Spanje → gevolg: opmerkelijk gedecentraliseerde uitvoering van
het beleid.

De hervormers van het Huis Bourbon vervingen de Audiencias door Intendencias om efficiënter te
kunnen besturen en de economische belangen van het moederland te versterken.

→ Koloniaal Amerika werd juridisch ingedeeld in twee standen met zelfbestuur en
eigen juridisch en fiscaal charter, de república de indios en de república de españoles.

Indiaanse bevolking ingedeeld onder leiding van Indiaanse vorsten. → Later hervormd, gebieden met
Indiaans zelfbestuur.

De Latijns-Amerikaanse naties werden in het begin van de 19e eeuw (1808-1825) onafhankelijk.

§4.1 Het verlangen naar vooruitgang in de lange 19e eeuw

Vooruitgang. = ‘El progreso’ (net zoals ‘oude’ Europa) → economische ontwikkeling versnel en verdiept.
→ Gebruik maken van comparatieve voordelen, voor door middel van ongebruikte landbouwgrond.
→ Grote agrarische bedrijven, vaak gefinancierd met buitenlands kapitaal

Latijns-Amerika werd een frontier economie, waarbij in snel tempo nieuwe gebieden in bezit werden
genomen.
o Bananenrepublieken → alleenheerschappij: eigen wetten en onafhankelijke politiemacht -
-- zelfde geldt voor suiker

, o Koffieindustrie (lokale ondernemers)

Al deze activiteiten zorgden voor een stormachtige economische groei in veel Latijns-Amerikaanse landen
tussen 1880 en 1920.
- Echter, de risico’s van dit ontwikkelingsmodel kwamen tot realisatie.

De productiegroei was nauwelijks het resultaat van technologische vernieuwing → arbeidswerkers.

Het opschuiven van de agrarische frontier en de noodzaak voor arbeid zorgden voor een grote migratie
naar de nieuwe productiegebieden. → Migratie naar steden

Overal in Latijns-Amerika probeerden de stedelijke arbeiders middels vakbondsactiviteiten hun
levensomstandigheden te verbeteren.

→ Tegelijkertijd werd de elite ook geconfronteerd met de internationale context die een risico vormde
voor dit eenzijdige, op de export gerichte, ontwikkelingsmodel.

§H4.2 Importsubstitutie en populisme

Crisis van 1929 → heroriëntatie van de politiek.

Reactie: sterk economisch nationalisme

In deze periode ontstond er een voorzichtige, door de overheid gestimuleerde industrialisatie die bedoeld
was om de import te vervangen (Importvervangende industrialisatie = ISI)

→ ‘Groeien naar binnen’, waarin nationale economische ontwikkeling centraal kwam te staan

Gevolgen: versnelde verstedelijking en opkomst nieuwe politieke actoren.

→ Populisme

Argentinië: Peronisme (Populistische leider die industrie stimuleerde en stedelijke armen situ te
verbeteren) → elite zag peronisme als machtspositie bedreiging.

Het peronisme was een personalistisch systeem waarin de overheid een grote economische rol ging spelen
en de ongelijkheid in Argentinië probeerde te verbeteren, maar dat weinig ruimte gaf aan de formele
democratie.

(Peron werd afgezet, nieuwe populistische politiek had weinig effect) → economen: afhankelijkheid van
de Latijns-Amerikaanse economieën is het centrale probleem.

De structurele uitbuiting van Latijns-Amerika op wereldschaal de oorzaak van de onderontwikkeling van
de regio.

→ Zo ontstonden de zogenaamde dependencia-theorieën die het mondiale denken over ontwikkeling en
onderontwikkeling diepgaand hebben veranderd.

§H4.3 Revolutie en Reactie

De voortgaande ongelijkheid in de regio en de toegenomen invloed van socialistische en communistische
ideeën leidden tot pogingen om door middel van merendeels vreedzame revoluties de maatschappelijke
verhoudingen om te vormen

, → Landhervormingen en moderniseringen van de agrarische sector (1952 – Bolivia)

Echter → Rijke boeren uit het zuiden profiteerden alleen.

Interventies van de VS, sociale bewegingen probeerden de beloftes van de revolutie te implementeren.

De Cubaanse Revolutie: verschillende regionale gevolgen: (KOUDE OORLOG)

- Enerzijds, Het succes van de Cubaanse revolutionairen versterkte de groepen en politieke partijen
die protesteerden tegen de ongelijkheid en armoede in Latijns-Amerika.
- Anderzijds bracht het succes van de Cubaanse Revolutie de Koude Oorlog naar de regio.

Tijd waarin autoritaire regimes geholpen door de VS sociale protestbewegingen met grof
geweld en systematische repressie in de kiem smoorden.

In de jaren 70 en 80 ontstonden verschillende militaire dictaturen.

De verontwaardiging over de militaire repressie was zo groot, binnen en buiten de regio, dat de legitimiteit
van de militaire regimes snel afkalfde.

→ Democratische transitie (in de jaren 80 voltooid): Zij heeft enerzijds de sociale bewegingen in die
landen een grote legitimiteit verschaft, maar tegelijkertijd ook gezorgd voor een diepgaande
maatschappelijke polarisatie.

De democratisering leidde in alle Latijns-Amerikaanse landen tot een snelle groei van maatschappelijk
politieke actie en sociale bewegingen.

- Meest opvallend was de indiaanse beweging.
o Discriminatie maakte plaats voor emancipatie en politieke machtsvorming.

De politieke rol van sociale bewegingen kreeg een extra dimensie door de neoliberale hervormingen die
tijdens de democratische transitie werden doorgevoerd.

→ Liberalisatie van de markten. Staatsbedrijven en sociale programma’s beperkt.

In Latijns-Amerika leidde dat tot de zogenaamde participación popular, waarin politieke besluitvorming
naar het lokale niveau werd gedelegeerd.

Sociale bewegingen wezen erop dat de ongelijkheid in Latijns-Amerika niet alleen gebaseerd was op
verschil van inkomen, maar ook sterk was verbonden met etnische en culturele discriminatie.

§H4.4 Economische groei en armoedebestrijding

Na 2000 brak een periode aan van grote veranderingen in de internationale context en een consolidering
van de democratie.

→ 9/11 zorgde voor vermindering Amerikaanse invloed in Zuid-Amerika. → China meer invloed.

Daarnaast was in deze periode duidelijk sprake van een consolidatie van de electorale democratie in
Latijns-Amerika. → De paradox van de democratische consolidatie was dat zij gepaard ging met het
voortbestaan van armoede, uitsluiting en ongelijkheid in Latijns-Amerika. ?

Democratische keuzes:

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophievdgraaf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,84. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Samenvatting

Samenvatting E-module Zuid Amerika

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud