Week 7, artrose, reumatoide
artritis en osteoporose
Litratuur
Artrose:
Wat is het?
Het kenmerkt zich door gewrichtspijn, stijfheid en een beperking van bewegingsuitslagen (Range of
motion). Dit kan leiden tot contracturen en vergroeiingen.
Bij artrose wordt kraakbeen dunner, zachter en brokkeliger, waardoor bewegingen minder soepel
gaan. Er treed vaak een ontsteking op in het gewrichtskapsel (doordat daarin afbraakproducten uit
kraakbeen en loslatende kraakbeenpartikeltjes terechtkomen) en dan vooral van het synovium = het
slijmvlieslaag die aan de binnenkant van het kapsel zit en zogenaamd synoviaal vocht
(gewrichtsvocht) produceert. Dit werkt als smeermiddel).
Ontsteking van het synovium zorgt voor de slechtere kwaliteit van het synoviaal vocht, hierdoor
wordt de smering minder en dus de bewegingen minder soepel verlopen.
Synovium zorgt ook voor voedingsstoffen voor onderhoud van het kraakbeen, zorgt het er ook voor
dat dit kan leiden tot mindere kwaliteit van het kraakbeen.
Ander kenmerk= Bot onder het kraakbeen (subchondraal bot) wordt compacter en breder wordt
(ontstaat osteofyten = botwoekeringen) Dit laatste is een reactie van het lichaam om de krachten
over een groter oppervlak te verdelen. (het wordt platter en breder dus een groter oppervlak.) ROM
wordt beperkt.
Kraakbeen heeft geen zenuwvezels maar de
voornaamste klacht is pijn bij artrose. Dit kan komen
door de ontsteking van het synovium, maar ook
doordat de artrotisch gewricht anders beweegt
een gewrichtskop met een beschadigd
kraakbeenoppervlak zal meer over de kom rollen dan
schuiven, waardoor de eind ROM al bereikt wordt
hoewel de persoon nog niet eens aan het eind van de
gewenste beweging is. De weefsels die om het
gewricht heen liggen (kapsel en ligamenten)
overmatig belast.
Ook hogere druk op het subchondraal bot heeft risico
op beschadiging.
Kapsels, ligamenten en bot hebben wel zenuwuiteinden waardoor schade, ontsteking en disfunctie
wordt vertaald naar pijn.
Verandering in het gewricht en de pijn bij artrose kunnen ook invloed hebben op de coördinatie van
bewegen en de stabiliteit van een gewricht.
Het kan direct impact hebben op de bewegingsverloop door veranderde mechanische
eigenschappen, maar ook indirect door verminderde of veranderde proprioceptieve input.
(gewrichtssensoren beschadigd of kunnen overprikkeld zijn.) Ook kan pijn zorgen dat de spieren
minder kracht kunnen leveren in poging om het gewricht te beschermen.
, De eigenschappen van gewrichtskraakbeen, het onderhoud, de smering en de effecten van
wisselende belasting op gewrichtskraakbeen worden verder besproken omdat dit van belang is bij
artrose.
Eigenschappen van gewrichtskraakbeen =
Glad, weerkrachtig en vorm herstellend weefsel dat grote compressiekrachten kan weerstaan.
Heeft (afhankelijk van het gewricht) een dikte van 1 tot 5 millimeter. Verminderd wrijving tussen 2
botdelen die van zichzelf al een grof oppervlak hebben. Het werkt als een soort schokdemper (het
verdeeld de krachten over een groot oppervlak, waardoor puntbelastingen op het onderliggend bot
verminderd worden.)
Het heeft deze eigenschappen doordat het o.a. bestaat uit een matrix van type 2 collageenweefsel =
elastisch en tegelijkertijd ook sterk materiaal en zogenaamde grondsubstantie = wordt ook wel gel
genoemd, omdat het daadwerkelijk lijkt op een stroperige gel. Dit omvat op zijn beurt weer
proteoglycaanaggregaten = Dit zijn grote complexe moleculen die eruitzien als een soort ‘slinger’ en
bestaan uit zogenaamde:
- hyaluronzuurketen = die fungeert als soort ruggengraat waaraan zich honderden
- proteoglycaanmoleculen (soort borsteltjes) kunnen binden. Deze bestaan weer uit:
- een centrale eiwitketen van het proteoglycaan met daaraan
- glycosaminoglycanen
Proteoglycaanaggregaten (slingers) hebben een enorme wateropslagcapaciteit, gezond kraakbeen
bestaat dan ook voor ongeveer 80% uit water. Samen met de collagene vezels lijkt het op een
waterbed met tussenschotjes (gevormd
door het collageenweefsel). Het kan dus
vervormen, maar dat het tegelijkertijd
daartegen ook veel weerstand biedt. Het
is dus niet zoals bij een waterballon: als
die samengeknepen wordt zal dat
meteen daar waar deze wordt
samengeknepen dunner worden en bij
de zijkanten opbollen. Bij korte
belastingen leidt het voornamelijk
elastische voervorming waarbij
nauwelijks waterverplaatsing optreedt,
terwijl door aanhoudende druk het
water wel degelijk naar de zijkanten en
deels uit het kraakbeen geperst wordt.
Dat leidt tot het lokaal vervormen en
dunner worden van het kraakbeen
(kruip of in het Engels creep) veert na
ontlasting niet meteen terug. een vergelijkbaar mechanisme al betreft het daar vezelig kraakbeen
met iets andere eigenschappen. (zie je ook bij tussenwervelschijven na lang zitten in een gebogen
houding. Als je langer dan 30min met een bolle onderrug hebt gezeten kan het soms wel 5min duren
totdat de tussenwervelschijf zijn originele vorm (en daarmee ook stabiliteit) terug heeft.
Het waterbed met tussenschotjes is niet de einige eigenschap die kraakbeen helpt om vervorming
tegen te gaan. De proteoglycaanmoleculen zijn namelijk negatief geladen hierdoor bindt water zich
hieraan. Hoe meer water uit het kraakbeen wordt geperst, hoe negatiever geladen de
proteoglycaanmoleculen worden en hoe dichter deze bij elkaar komen te liggen. Hierdoor gaan ze
elkaar meer afstoten (zoals magneten met dezelfde pool) en hoe sterker ze water aan zich willen
binden. Hierdoor wordt vervorming ook tegen gegaan. Een verglijkbaar proces vindt plaats tussen de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fennevanderavoird. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.