Deze samenvatting bevat alle leerstof voor de kennistoets psychologie van kwartiel 4, leerjaar 1.
Stof gebaseerd op de toet matrijs (Saxion Hogeschool)
Alle leerdoelen zijn uitgebreid uitgeschreven en voldoende voor de toets.
HC 1: STRESS, OORZAAK EN GEVOLGEN
Wat is stress?
Stress is:
A) Een stressor (=stimulus) > een fysiek of mentaal uitdagende situatie.
B) Een strain > de fysiologische of psychologische reactie op een uitdagende situatie.
Stressoren die langere tijd aanwezig blijven, kunnen leiden tot ernstige klachten (strains),
zoals depressies en (psycho)somatische klachten.
Definitie stress:
De toestand die ontstaat wanneer en transacties tussen persoon en omgeving (=interactie persoon &
omgeving) ertoe leiden dat een persoon een verschil/discrepantie ervaart tussen de fysieke en
psychologische belasting/demands van een situatie en de capaciteiten van zijn/haar biologische,
psychologische en sociale hulpbronnen.
Belasting/demands, discrepanties en hulpbronnen:
Er is sprake van stress wanneer iemand niet kan voldoen of denkt te kunnen voldoen aan de gestelde
eisen van de situatie. Bij stress is er sprake van een verstoorde relatie tussen het individu en zijn/haar
omgeving.
Wat gebeurt er bij stress? (primaire en secundaire appraisal)
Cognitieve appraisal: 2 stappen
Stap 1. Primary appraisal: wat betekend de situatie voor mijn psychologische/fysieke welzijn?
Is het:
- Irrelevant
- Goed/positieve inschatting
- OF geeft het stress? >>>>
Primary appraisal: je gaat de stressvolle situatie verder beoordelen op 3 punten:
- Is er sprake van een verlieservaring/schade? (arbeidsongeschikt geraakt?)
- Is er sprake van dreiging voor de toekomst? (rekeningen af betalen)
- Is er sprake van een uitdaging? (veeleisende baan)
Stap 2. Secondary appraisal: beoordelen of eigen hulpbronnen voldoende zijn om met de situatie om
te kunnen gaan (coping = de manier waarop je omgaat met stresserende situaties)
, Hoe kun je omgaan met stress (coping stijlen)
Coping = de manier waarop het individu met stresserende situaties omgaat.
Mensen nemen een verschil waar (=reëel/niet reëel) tussen de hulpbronnen die ze hebben en de
eisen van de situatie en proberen die d.m.v. coping te verminderen.
Dimensies van coping:
o Probleemgeoriënteerde coping (P-coping):
Gedrag gericht op het zoeken van oplossingen (handelen)
>als de situatie te veranderen lijkt, informatie opzoeken/workshop volgen.
o Emotieregeoriënteerde/regulerende coping (E-coping):
Gedrag gericht op het anders aankijken tegen situaties (interpretatie)
>nuttig als de situatie NIET lijkt te veranderen, support zoeken: ‘iedereen had een onvoldoende’.
o Actieve stijl:
- Informatie/steun zoeken
- Instelling veranderen
o Passieve stijl:
- Lijdzaam ondergaan
o Vermijdende stijl:
- Kop in het zand steken
Acute stress reactie:
Een fysiologische reactie (reacitivty).
>versnelde hartslag, snellere ademhaling, zweten, bloeddruk omhoog, spieren spannen zich aan.
Reactieve respons van het autonome zenuwstelsel (sympathisch = actie) en het endocriene systeem.
Wat is een acute stress reactie?
Gedragsmatige reacties:
o Fight (vechten)
= controle behoud
o Flight (vluchten):
= verminderen controle verlies
o Freeze (shock):
= noodsituatie
General adaptation syndrome (GAS)
1. Alarmreactie
2. Weerstandsfase
3. Fase van uitputting
, Psychologische impact van stress:
o Denkvermogen en stress:
- Geheugen en aandacht (black-out)
- Andersom > onze gedachten hebben invloed op de mate van ervaren stress (piekeren).
o Emoties en stress:
- Boosheid
- Vrees: angst/fobie
- Depressieve gevoelens
o Sociaal gedrag en stress:
- Negatief sociaal gedrag (iemand gedraagt zich agressief)
Bronnen van stress:
o Persoonsgebonden:
- Ziekte
- Innerlijke conflicten (keuze studie)
o Maatschappelijke factoren:
- Zware baan/pensioen/studie/thuis
- Omgevingsfactoren (geweld/vervuiling/discriminatie)
o Dagelijkse stressoren (daily hassles):
- Kan voor stress zorgen maar ook voor prettige ervaringen zoals het afwerken van een to do-
list.
2 type stress:
Impact
- Eustress= gezonde stress
OF
- Disstress= ongezonde stress
Duur
- Acute stress= tijdelijk patroon van arousal veroorzaakt door stressor met duidelijk begin en
eind (levensbedreigende stressoren)
- Chronische stress= toestand van stressvolle arousal die langere tijd aanhoudt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnneLoo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
