Een beknopte samenvatting van hoofdstuk 3 van KBT over beginnende geletterdheid voor het tentamen taal. Voor het tentamen moet je hoofdstuk 3, 4 en 5 kennen. Samenvattingen voor hoofdstuk 4 en 5 zijn nog in de maak:)
Hoofdstuk 3, beginnende
geletterdheid
NOG DOEN: FONOLOGIE, MORFOLOGIE, ETC.
Ontluikende geletterdheid :
- 0-4 jaar
- Leren de basisprincipes van mondelinge taalgebruik (grondslag voor schriftelijke vaardigheid:
lezen en schrijven) leraar geeft lees- en schrijftaken in betekenisvolle context zodat ze de
noodzaak ervan gaan inzien.
- Geschreven taal leren ze d.m.v. prentenboeken, voorleesverhalen, etc.
- Schriftelijk communiceren d.m.v. bijvoorbeeld tekeningen
- Boekoriëntatie: Illustraties en tekst vormen samen een verhaal. Hoe lees je een boek
(volgorde)
- Verhaalbegrip: begrijpen het verhaal, kunnen conclusies trekken en voorspellingen doen van
het voorgelezen verhaal. Een verhaal is meestal een situatieschets en een episode
(probleem).
Geschreven taal:
- Functies: communicatief doel (kaarten/verlanglijstjes). Symbolen wijzen naar taalhandelingen
(verkeersborden/picto’s). Gesproken woorden kunnen worden vastgelegd. Geschreven
woorden kunnen worden uitgesproken.
Taalbewustzijn:
- Leerlingen kunnen woorden in zinnen onderscheiden, onderscheid maken tussen vorm en
betekenis, woorden in klankgroepen verdelen.
- Weten dat woorden opgebouwd zijn uit klanken. Letters corresponderen met de klanken
(alfabetisch principe), ze leggen foneem-grafeemkoppeling (kunnen daardoor ook nieuwe
woorden schrijven).
- Auditieve vaardigheden:
Fonologisch bewustzijn: het kunnen omgaan met klanken. Kan je een goede
voorspelling maken over de toekomstige leesprestaties.
Auditieve objectiviteit: ‘paddenstoel is langer dan boom’. (kijkt naar vorm, niet
betekenis)
Fonemisch bewustzijn: besef dat woorden uit fonemen zijn opgebouwd. Herkennen
en toepassen van beginrijm en auditieve analyse (korte woorden opdelen in klanken)
en auditieve synthese (klanken samenvoegen tot woorden).
- Visuele vaardigheden:
Visuele discriminatie: het zien van verschillen en overeenkomsten tussen
afbeeldingen, grafemen of woorden.
Visuele analyse: vaardigheid om afzonderlijke grafemen in een woord te herkennen.
Visuele synthese: het samenvoegen van grafemen. (hardop letters verklanken is een
hulpmiddel)
Spatieel ordenen: ordening van de letters van links naar rechts.
Letterpositie bepalen: vaardigheid om aan te geven op welke plaats een grafeem in
het woord te vinden is.
, Elementaire leeshandeling:
- Is een leesstrategie en vormt de grondslag van de leesvaardigheid.
- Gebaseerd op het fonologisch principe van ons schriftsysteem (een foneem wordt
weergegeven door een grafeem).
- Stappen van de elementaire leeshandeling:
Geschreven woord visueel analyseren in afzonderlijke grafemen tuin = t/ui/n
Juiste fonemen koppelen aan de grafemen t is t
Volgorde van de fonemen onthouden
Auditief synthetiseren t/ui/n/ tuin
Betekenis geven aan het gesproken woord
Elementaire spellingshandeling:
- Vormt de grondslag van de spellingvaardigheid.
- Gebaseerd op het fonologisch principe van ons schriftsysteem, een foneem wordt
weergegeven door een grafeem.
- Stappen van elementaire spellingshandeling:
Gesproken woord auditief analyseren in afzonderlijke fonemen tuin = t/ui/n
Volgorde van fonemen onthouden
Juiste grafemen koppelen aan de fonemen t is t
Teksten:
- Voorgelezen teksten
Om tussendoelen te behalen
Bijvoorbeeld prentenboeken voor verhaalbegrip, functies of boekoriëntatie
- Zelf gelezen teksten
Veel boeken met elementaire leeshandeling mogelijk
Voorbeeld: ‘Botjes’ – uitgevrij Zwijsen. Taalgebruik is concreet, zinnen zijn kort,
letters groot en de woorden eenlettergrepig en klankzuiver.
In het lokaal zelf letters op objecten ( r aa m), namen op de stoel.
Pseudolezen: kleuters die prentenboeken ‘lezen’ door commentaar te geven op de
plaatjes of de tekst gememoriseerd hebben.
- Zelf geschreven teksten
Begint met krabbellijntjes, maar wel met een lay-out
Als het alfabetisch principe eigen is, gaan ze teksten schrijven. Vaak bij een
(taal)tekening
Functioneel lezen/schrijven: boodschappenlijstjes voor in de poppenhoek
Afhankelijk van individuele ontwikkeling is het logografisch, alfabetisch of een mix.
Klankzuivere woorden:
- Fonologisch principe is de basis van de Nederlandse spelling. Woorden die je precies schrijft
zoals je ze hoort noemen we klankzuiver.
- Woorden die in hun schrijfwijze afwijken van het strikt fonologisch principe, noemen we niet-
klankzuivere woorden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper renskevanschaik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
