Samenvatting
Rechtsfilosofie teksten samenvatting
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Voorgeschreven teksten behandeld
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
De verhouding tussen recht en moraliteitRadbruch, Statutory Lawlessness and Supra-Statutory Law
De vooroorlogse Radbruch was van mening dat mensen het geldende recht moesten volgen,
hoe onrechtvaardig ook. Hij stelde geen eisen aan burgers wetspositivist
De naoorlogse Radbruch stelt meer eisen aan burgers, je kan namelijk niet zomaar meer het
recht volgen normatief natuurrecht
Twee varianten:
1. Het recht moet buiten toepassing worden gelaten bij ondragelijke tegenspraak
2. Er kan überhaupt niet worden gesproken van geldend recht indien gelijke
behandeling in gelijke gevallen bewust niet wordt gevolgd bewust schenden van
gelijkheid
De verhouding tussen rechtszekerheid en rechtvaardigheid
Rechtszekerheid draagt bij aan rechtvaardigheid: rechtvaardigheid vereist dat het recht
zeker is en niet dat het op de ene en de andere manier wordt toegepast. Rechtszekerheid
vereist dat recht in gelijke gevallen op dezelfde manier wordt toegepast (blz. 8)
Het positieve recht vindt zijn grondslag in drie beginselen:
1. Doelmatigheid
2. Rechtszekerheid
3. Rechtvaardigheid
In normale gevallen heeft rechtszekerheid voorrang op doelmatigheid en rechtvaardigheid,
want rechtszekerheid draagt bij aan de andere beginselen
In sommige gevallen kan rechtszekerheid in strijd komen met de eisen van rechtvaardigheid
de rechter dient de positieve wetten buiten toepassing te laten (blz. 9)
Criterium van Radbruch is indien er sprake is van “flawed law”: ondraaglijke strijdigheid
tussen wet en rechtvaardigheid, oftewel als “de mate van onrechtvaardigheid zo
onverdraaglijk is, dienen de wetten buiten toepassing te worden gelaten”
In geval van extreem wettelijk onrecht heeft rechtvaardigheid voorrang want
rechtszekerheid en doelmatigheid zijn betekenisloos zonder enige vorm van
rechtvaardigheid zoals het nazi-recht, die kan dus nooit gelden “wet is wet”
Radbruch verstaat onder rechtvaardigheid de waarde van gelijkheid. Nazi-wetten zijn zo
onrechtvaardig omdat het zich bewust richt tegen ongelijkheid, waardoor ze ieder juridisch
karakter ontberen en überhaupt niet als recht kunnen worden aangemerkt
Hart, Laws and Morals
Zou Hart het gelijkheidsbeginsel zien als een regel van het minimale natuurrecht? Nee
Hart is een rechtspositivist = het recht laat je samenvallen met het positieve recht
Een voorbehoud: in elk rechtsstelsel waar dan ook zou je de minimale regels nodig hebben
om de samenleving in stand te houden
Alle mensen streven naar overleving
Gegeven dat we allemaal willen overleven:
1. Verbod op moord
2. Bescherming van eigendom
3. Instituties om eigendom vreedzaam over te dragen
4. Sancties nodig om de slechte in het gareel te houden
Die basisregels heb je in elke samenleving
1
,Het impliceert niet gelijkheid, want het is meer een beschrijvende/sociologische theorie van
vreedzaam samenleven. In de praktijk heb je heel veel samenlevingen waar dit soort regels
er zijn, maar dat het toch ongelijk verdeeld zijn
Ongelijkheid kan toch in de samenleving voortbestaan
Dus minimale natuurrecht, maar wel ongelijkheid en onrechtvaardigheid in liberale ogen
Recht en moraal dienen gescheiden te worden. Gelding van het recht volledig gefundeerd op
formele punten descriptief rechtspositivist
Geldigheid van het nazirecht en de manier waarop naoorlogse rechters in Duitsland dit
vraagstuk hebben benaderd
Hij merkt op: het “kan verleidelijk zijn te stellen dat aan verordeningen die
onrechtvaardigheid opleggen of toestaan, geldigheid of de kwaliteit van recht ontzegt
behoort te worden” (blz. 31) “smalle conceptie van het recht”, omdat zij slechts die regels
als rechtsregels erkent, die overeenstemmen met fundamentele eisen van rechtvaardigheid
oftewel recht is rechtvaardigheid
Zet deze conceptie af tegen een “bredere conceptie van het recht”, die niet alleen
rechtvaardige, maar ook onrechtvaardige regels omvat (blz. 32) dient de voorkeur, want
niet noodzakelijk dat recht overeenstemt met rechtvaardigheid
Theoretische reden om regels die overduidelijk onrechtvaardig zijn, nazirecht, niettemin als
rechtsregels te beschouwen: onrechtvaardige rechtsregels zouden niet langer als object van
rechtswetenschap kunnen worden bestudeerd wetenschappelijk belang om functioneren
recht te herleiden tot specifiek juridische legitimiteit: het gaat om de rechtswetenschap (blz.
32)
Praktische reden 1: het maakt mensen minder weerloos voor machtsmisbruik en
onrechtvaardigheid, niet aangenomen mag worden dat dat wat het predicaat recht heeft, de
toets van rechtvaardigheid heeft doorstaan. Het maakt mensen kritischer, de regels die wij
de status recht geven moeten niet bijv. oorbaar uitgaan dat het de toets van
rechtvaardigheid heeft gepasseerd blijft een persoonlijke morele afweging of het moet
worden gevolgd (blz. 33)
Praktische reden 2: de rechter moet bewust zijn van moreel dilemma: legaliteitsbeginsel en
persoonlijke toetsing, je kan niet in een beweging aan de rechtvaardigheid voorrang geven
(blz. 34)
Morele zorg mensen/rechters wijzen op belang kritische morele evaluatie van het recht
De “minimale inhoud van het natuurrecht” regels die moord en ander geweld beperken
(blz. 17) wetspositivistische benadering
Het recht van de nationaalsocialisten is als zodanig verenigbaar met het minimale
natuurrecht
1. Natuurrecht heeft slechts descriptieve/beschrijvende/verklarende betekenis.
Minimaal natuurecht is namelijk alleen van beschrijvende waarde, bijv. het bestaan
van het geweldverbod kan worden verklaard uit het menselijk streven naar
zelfbehoud, maar dit betekent niet dat het geweldsverbod ook behoort te bestaan.
Menselijk natuur is contigent (niet noodzakelijk, het had ook anders kunnen zijn),
daarom is de inhoud van het natuurrecht eveneens contingent. Het bestaan van het
natuurrecht impliceert dan ook niet dat dit recht jegens iedereen in acht moet
worden gehouden (geweldsverbod)
2. Cruciaal voor functioneren van het recht is de waarneming of al of niet sprake is van
een stabiele rechtsorde. Voorwaarde voor een stabiele rechtsorde is vrijwillige
aanvaarding van het recht door een groot deel van de bevolking, in het bijzonder de
2
, ambtsdragers, en een algemeen verbod op moord en beperking van geweld,
bescherming van eigendom (blz. 19 en 26). Er was hiervan sprake, het feit dat een
bepaalde groep aan geweld was blootgesteld is niet cruciaal (blz. 21)
Een rechtsorde met extreem onrechtvaardige wetten kan stabiel zijn, zolang een deel
van de rechtsdeelnemers de rechtsregels vrijwillig aanvaarden als standaarden voor
hun eigen gedrag en niet vanwege de dreiging met sancties. De aanvaarding hoeft
niet op morele gronden maar kan ook op grond van eigen belang, conformisme,
gewoonte etc. (blz. 20). Het is mogelijk dat een deel de rechtsregels niet aanvaard,
aan hen worden de regels dan met dwang opgelegd
Aan de volgende vereisten moet worden voldaan om als geldend recht aan te kunnen
merken:
1. Rule of Recognition: slechts een deel van de burgers moeten de regels vrijwillig
aanvaarden. Deze regel wordt gesteund door de ultieme regel dat geldend recht
afkomstig is van een bevoegd orgaan. Mensen moeten zelf de innerlijke overtuiging
hebben dat ze het recht erkennen
2. De ambtsdragers moeten het recht in elk geval aanvaarden anders mist de
rechtsorde gezag dat noodzakelijk is voor een goed functioneren
3. Aanvaarding hoeft niet per se op morele gronden
4. Degene die de wet niet vrijwillig aanvaarden wordt de wet opgelegd door middel van
dwang
Het nazirecht is te beschouwen als geldend recht, terwijl het verbod op moord niet jegens
bepaalde groepen in acht werd genomen. Dit kon doordat het geldend recht is gefundeerd
door een formeel adequate procedure. De rechtvaardigheid is niet relevant en voor het
functioneren van het recht is het niet uitgesloten dat bepaalde groepen aan geweld
blootstaan.
Voor het functioneren van een rechtsorde is slechts noodzakelijk dat een voldoende aantal
rechtsdeelnemers het positieve recht vrijwillig aanvaarden. Het gaat erom dat zij het gezag
van de regels erkennen en dat de gezagsdragers voldoende middelen hebben om de
onderdrukte groepen te controleren sprake van een stabiele rechtsorde
Sprake van stabiele rechtsorde indien er wordt gestreefd naar zelfbehoud en meerderheid
van de bevolking het recht op vrijwillige basis aanvaard, in het bijzonder de ambtsdragers
Sluit niet uit dat een minderheid door de samenleving met geweld onderdrukt kan worden,
er kan toch worden gesproken van een stabiele rechtsorde
Fuller, The Morality of Law
De allegorie van Rex, een koning die verwoede pogingen doet het recht van zijn land te
hervormen, maar daarin op spectaculaire wijze faalt
Het lukt Rex niet om het recht van zijn land te hervormen omdat recht moet voldoen aan de
acht principes van legaliteit interne moraliteit van het recht (blz. 40)
1. Ze moeten algemeen zijn: op meerdere gevallen toepasbaar
2. Ze moeten publiek zijn: zodat ze kenbaar en berekenbaar zijn
3. Ze mogen slechts bij uitzondering met terugwerkende kracht worden toegepast:
zodat ze voorspelbaar zijn
4. Ze moeten begrijpelijk zijn
5. Ze mogen niet tegenstrijdig zijn
6. Ze mogen geen voorschriften bevatten waaraan rechtssubjecten niet kunnen voldoen
7. Ze moeten relatief duurzaam zijn: niet steeds worden veranderd
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauras2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 70055 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen