Samenvatting
Samenvatting Fundamentele Rechten
Samenvatting Fundamentele Rechten
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Fundamentele rechtenWeek 1
H1 Inleiding
Grondrechten – fundamentele rechtsnormen die de strekking hebben het individu persoonlijke
vrijheid en een menswaardig bestaan te verzekeren en die de handelingsvrijheid van met name de
overhead beperken
- In de relatie tussen burger en overheid
Klassieke vrijheidsrechten – individuele vrijheidsrechten of waarborgnormen; zij garanderen de
burger een staatsvrije sfeer en impliceren voor de staat een onthoudingsplicht; veelal zijn ze via de
rechter afdwingbaar
Sociale grondrechten – rechten die de overheid (wetgever/bestuur) bepaalde, nader in te vullen,
zorgplichten opleggen; omdat voor de realisering van deze rechten in het algemeen een nadere
invulling door de wetgever/bestuur noodzakelijk is, zijn zij in mindere mate voor de rechter
afdwingbaar
Rechtstaat
-> Gestoeld op viertal pijlers:
1. Legaliteitsbeginsel; ingrijpen van de overheid mag slechts geschieden op grond van
algemene regels
2. De scheiding der machten; een verdeling van de overheidsmacht over verschillende organen
3. De mogelijkheid van rechtsbescherming door de onafhankelijke rechter
4. Het bestaan van grondrechten
Rechtsbronnen: waar zijn de grondrechten te vinden?
1. Internationale verdragen
2. Jurisprudentie van internationaalrechtelijke organen
3. De nationale Grondwet
4. Uitwerking van bepaalde grondrechten in de nationale wetgeving
5. Jurisprudentie van de nationale rechter
Grondrechten nemen in het Nederlandse recht een steeds belangrijker positie in.
-> Oorzaken:
- De werkingssfeer van de grondrechten neemt toe, omdat de grondrechten in aantal groeien
en de reikwijdte van al langer bestaande grondrechten wordt opgerekt
- Er bestaat een tendens om aan beperkingen steeds hogere eisen te stellen
- Aan de grondrechten wordt steeds vaker een zekere werking toegekend in de relatie tussen
burgers onderling
- Klassieke grondrechten worden niet meer louter gezien als onthoudingsplichten van de
overheid
- Het internationale stelsel van grondrechtsbescherming doet meer en meer haar invloed
gelden binnen de nationale rechtsorde
1
, H2 Geschiedenis en achtergronden
Periode
- Athene en de Griekse staatsleer 5e en 4e eeuw v.C.
De idee van grondrechten is echter vreemd aan de inrichting van de stadstaat, ook omdat
het individu zijn waarde in belangrijke mate ontleent aan het gemeenschapsleven
Plato 427-347 v.C. – de ideale staat dient bestuurd te worden door filosoof-koningen, die
kennis van de deugd bezitten, de staat heeft bij uitstek een opvoedende rol en de controle
van de overheid strekt zich in de ideale staat uit over vrijwel alle aspecten van het
individuele en maatschappelijke leven
Aristoteles 384-322 v.C. – verdedigt perfectionistische staatsleer; de politieke gemeenschap
moet de mens houvast bieden om zijn natuurlijke aanleg te verwezenlijken
Epicurus 340-270 v.C. – bestemming van de mens zoekt buiten het publieke leven; de privé
sfeer biedt het individu de meest aangename situatie, de staat is voornamelijk te
beschouwen als een instituut dat de veiligheid dient te waarborgen
de Stoïcijnen – de morele gelijkheid van ieder individu; de gehele menselijke gemeenschap
neemt deel aan de morele orde, die de basis vormt van een universeel natuurrecht
- Christendom en Middeleeuwen
De christelijke leer – enerzijds gaat zij ervan uit dal alle mensen geschapen zijn naar het
evenbeeld van God en in dat opzicht gelijkwaardig zijn, anderzijds wordt het gezag van de
overheid als van God gegeven beschouwd, zodat gehoorzaamheid voor de onderdaan een
eerste plicht vormt (staatsgodsdienst)
Tussen de 13e en 19e eeuw voltrekt zich in Europa een proces waarin de christelijk-middeleeuwse
ordening geleidelijk teloor gaat.
-> oorzaken:
1. De Renaissance 15e-16e eeuw – herontdekt de klassieke geschriften en daarmee ook het
stoïcijnse, niet-christelijke natuurrecht (opkomst humanisme)
2. De Hervorming 16e eeuw
3. De Verlichting 17e-18e eeuw – door succes in de wetenschap; de mens kan zich aan zijn
onmondigheid ontworstelen door gebruik te maken van zijn verstandelijke en intellectuele
vermogens
4. De centralisering van het gezag binnen de natiestaat 14 e-19e eeuw
5. De maatschappelijke en politieke opkomst van de burgerij 13 e-19e eeuw
Contractstheorieën – het contract speelt een centrale rol
- Hobbes: in een natuurtoestand (staat zonder overheid) kan het niet anders dat ieders
streven naar bezit de aanleiding is voor talloze conflicten, alleen de staat kan voor
‘veiligheid’ zorgen, dat is een fundamenteel belang
- Locke: in een natuurtoestand heeft het individu een aantal onvervreemdbare natuurlijke
rechten, eigendomsrechten
Drie argumenten voor tolerantie:
1. Het zielenheil van een individu is zijn eigen zaak
2. Tolerantie is noodzakelijk voor vreedzaam leven
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauras2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52355 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen