Samenvatting van het deel micro-organismen van het 1ste jaars vak "micro-organismen en biomoleculen". De samenvatting dateert van januari 2021, maar de inhoud van het vak is nog steeds hetzelfde. Samen is een combinatie van de powerpoints, cursus en lesnotities. Alles is samengevat in 26 pagina's, ...
Prokaryoten Eukaryoten
Niet omgeven door kern(membraan) en Omgeven door kernmembraan en genetisch
genetisch materiaal in enkelvoudig circulair materiaal bestaat uit verschillende lineaire
chromosoom. Opgedeeld in 2 groepen: chromosomen. Funghi, protozoa en algen horen
bacteriën en archaea. hierbij.
Virussen in aparte groep! Bestaan uit DNA/RNA-moleculen, omgeven door eiwitmantel + hebben
gastheer nodig om te kunnen overleven.
Micro-organismen in 3 domeinen:
1. Bacteriën (bacteriën en cyanobacteriën)
2. Archaea (oerbacteriën)
3. Eukaryoten (algen, protozoa, gisten en schimmels)
Rol micro-organismen in levenskringloop
Ecosysteem
= wisselwerking tussen alle erin levende organismen en abiotische omgeving. Functioneren
gebaseerd op gesloten kringloop energie + materie van ene organisme op andere doorgegeven.
Producenten
= ‘maken het eten’. Van anorganische naar organische verbindingen zon + fotosynthese centraal.
Fotosynthese = koolstoffixatie met hulp zonne-energie, anorganische koolstof vastgelegd in
energierijke organische koolwaterstofverbindingen: de suikers.
Chemosynthese = anorganische koolstof door micro-organismen omgezet naar organische
koolwaterstofverbindingen met behulp van energie van chemische bindingen.
Autotroof = organismen die eigen voedsel produceren bv: fytoplankton.
Consumenten
= zelf geen voedsel produceren en afhankelijk van producenten planteneters. Ze zijn heterotroof =
organische bouwstenen + energie verwerven via andere organismen. Eerste orde = degene die
producenten eten (planteneters). Tweede orde = degene die eerste orde eten (vleeseters).
Reducenten/saprofieten
= afbreken van organische moleculen: ‘terugbrengen tot afzonderlijke onderdelen’. Planteneters +
vleeseters scheiden stoffen uit schimmels en bacteriën breken ze af en herbruiken deze.
,Vormen van samenleven tussen twee organismen
Symbiose = samenleven van micro-organismen op ander organismen. Er zijn 3 vormen symbiose:
Parasitisme
= Micro-organismen die leven ten koste van gastheer levert schade voor gastheer. Wanneer
parasiet een ziekte doet staan spreekt men van pathogenen. Facultatieve parasieten = zowel vrij in
natuur als in gastheer. Obligate parasieten = parasiet heeft synthesevermogen verloren en kan alleen
nog leven door metabolisme van gastheer (bv: virussen en meningokokken).
Mutualisme
= Beide organismen hebben baat aan leven in symbiose.
Commensalisme
= Beide organismen hebben voor- noch nadelen. Het samenleven tussen gastheer en commensaal is
een evenwichtstoestand (bv: bacteriën huid, luchtwegen en darm).
Bacteriën
Bouw bacteriën
Klein, eencellige autotrofe of heterotrofe micro-organismen. Het zijn prokaryotische cellen (erfelijk
materiaal is circulair en niet omgeven door kernmembraan). Ook heeft het geen afgescheiden
celorganellen. Ze vermenigvuldigen door binaire deling = ongeslachtelijk. Ze zijn veel kleiner dan
eukaryoten cellen.
Wanneer bacteriën delen blijven ze tijdelijk aan elkaar hangen:
, Spiraalvormige bacteriën hebben minstens één of twee draaiingen:
Filamenteuze/draadvormige bacteriën = cyanobacteriën, ze spelen belangrijke rol in fotosynthese.
Opbouw bacteriën
Vorm bacterie omgeven door celmembraan met daar rond nog een celwand.
Celwand kan door extra laag omgeven zijn: de glycocalyx (suikerketens)
Glycocalyx
= Substantie die prokaryote uitscheiden, ze gaan buitenste laag vormen. bestaat uit polysachariden
en/of polypeptiden. Wanneer glycocalyx gestructureerd en stevig is vormt het een kapsel. Productie
glycocalyx is afhankelijk van groeiomstandigheden.
Kapsel
= Kan celwand omgeven. Het is stevig en duidelijk begrensd, het dient als hechting aan oppervlaktes
en geeft bescherming tegen witte bloedcellen en lytische enzymen. Het kapsel bevat antigenen.
Celwand
= Zit buiten celmembraan en onder eventuele glycocalyx. Bestaat voornamelijk uit peptidoglycaan.
Het is samengesteld uit lange ketens polysachariden die met elkaar verbonden zijn door korte
peptideketens. Antibiotica vallen bacterie hier aan zo verhinderen ze dat aaneensluitende
celwand wordt gevormd.
Peptidoglycaan
= 3 dimensioneel netwerk van één gigantische molecule dat gehele cel omgeeft en zo vorm v/d cel
bepaalt. Het bestaat uit lange suikerketens, waarin afwisselend de aminosuikers ‘N-acetyl-
muraminezuur’ (NAM) en ‘N-acetyl-glucosamine’ (NAG) voorkomen. Mens bezit enzym ‘lysozyme’
dat in traanvocht/speeksel voorkomt en deze suikerketen kan verbreken. De lange suikerketens zijn
onderling verbonden door talrijke peptide dwarsverbindingen, waardoor celwand zeer stevig wordt.
Grampositief Gramnegatief
Vele lagen peptidoglycaan Enkele lagen peptidoglycaan
techoïnezuur Geen techoïnezuur
Extra celmembraan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amberrodrigo1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
