H4
Pluriforme samenleving
Maatschappijleer
4.1 Wat is een pluriforme samenleving?
Waarmee hangen cultuurverschillen samen?
Pluriforme samenleving = Een samenleving waarin veel verschillen tussen mensen bestaan in
levensstijl, godsdienst en andere cultuurkenmerken
Cultuur
Cultuur -> Alle waarden, normen, gewoonten en andere cultuurkenmerken die mensen binnen
een groep of samenleving met elkaar delen en als vanzelfsprekend beschouwen.
De functies van een cultuur:
- Socialisatiefunctie -> de cultuur van de groep waar je bij hoort bepaalt een deel van je
persoonlijkheid
- Je hebt een gemeenschappelijk referentiekader met deels dezelfde normen, waarden en
gewoonten
- Cultuur geeft richting aan het denken en doen van mensen en werkt gedragsregulerend
(zorgend dat het gedrag van mensen geordend en voorspelbaar verloopt)
Dominante culturen en subculturen:
- Dominante cultuur = Geheel van waarden, normen en kenmerken die door de meeste
mensen binnen de samenleving wordt geaccepteerd
- Subcultuur = Bepaalde normen en waarden wijken af van dominante cultuur
- Tegencultuur = Groep die zich verzetten tegen (delen van) de dominante cultuur en die
willen veranderen
In een pluriforme samenleving is veel culturele diversiteit, deze hangt samen met:
woonomgeving, generatie, maatschappelijke positie, gender, migratie achtergrond, godsdienst
etc.
,Woonomgeving
- Stadscultuur wordt gekenmerkt door minder sociale cohesie en meer anonimiteit
- Dorps- of plattelandscultuur kenmerkt zich door meer onderlinge betrokkenheid en
meer sociale cohesie
Generatie
- Cultuurverschillen tussen jong en oud kunnen blijken uit: kledingstijl, muziekvoorkeur,
omgangsnormen, vrijetijdsbesteding etc.
Maatschappelijke positie
- Wordt voor een groot deel bepaald door je opleiding, baan en inkomen
- Maatschappelijke posities kunnen tot verschil in levensstijl leiden
Gender
- Rolpatronen = algemene verwachting over hoe iemand zich moet gedragen
- Rolpatronen worden sterk bepaald door cultuur
- Vanaf jaren zestig zijn deze tussen mannen en vrouwen sterk veranderd
Migratieachtergrond
- Etnische subcultuur = groep mensen die zich onderling verbonden voelen door een
gemeenschappelijk land van herkomst en een daarbij horende cultuur
Dilemma pluriforme samenleving
- Sociale cohesie is belangrijk voor het goed functioneren van een samenleving
- Dilemma van eenheid en verscheidenheid:
o Te veel eenheid kan ten koste gaan van vrijheid om te leven naar eigen waarden
en normen
o Te veel verscheidenheid kan ten koste gaan van de sociale cohesie in de
samenleving
Sociale cohesie = mate waarin mensen zich verbonden voelen met elkaar
4.2 Cultuur en identiteit
2
, Waarin verschillen culturen van elkaar?
Hoe wordt cultuur overgedragen?
Socialisatie = het proces waarbij iemand bewust of onbewust waarden, normen en
andere cultuurkenmerken aanleert van de groep(en) waar hij bij hoort
Imitatie (= het nadoen van anderen) en informatie spelen belangrijke rol in socialisatie
Waar vindt socialisatie plaats?
- Vindt plaats binnen de gemeenschappen en groepen waar je bij hoort
- Socialiserende instituties -> groepen en organisaties die specifieke waarden, normen
en gewoonten overdragen
o Belangrijkste zijn: je gezin, school, vrienden, media, verenigingen en de
overheid
Sociale controle
- Sociale controle (= de manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich aan
de geldende normen te houden) is een onderdeel van socialisatieproces, d.m.v. sancties:
formeel en informeel & positief en negatief
Internalisatie is het beoogde doel van socialisatie
- Internalisatie = Mensen maken zich waarden, normen en gewoonten eigen en gedragen
zich automatisch zoals hun omgeving dat van hen verwacht
Identiteit
- Door socialisatie ontwikkelt elk mens zijn persoonlijke identiteit = het beeld dat
iemand van zichzelf heeft
- Dit zelfbeeld hangt voor een belangrijk deel samen met een sociale identiteit = Het deel
van het zelfbeeld dat is afgeleid van de groepen en culturen waar iemand zich mee
verbonden voelt
Waarin verschillen culturen?
- Grote vs. kleine machtsafstand (mate waarin mensen accepteren dat macht ongelijk is
verdeeld, ouders en kinderen, leraren en leerlingen etc.)
3
