Samenvatting Bijzondere overeenkomsten
College 1 – Introductie en de consumentenkoopovereenkomst
Boek 6 algemene gedeelte van verbintenissenrecht
Boek 7 bijzondere overeenkomsten
Doelstellingen van Boek 7 BW (aanvullend Boek voor de overeenkomsten)
Uitgangspunt contractenrecht: contractsvrijheid, open systeem van verbintenissen (HR
Quint/Te Poel, NJ 1959, 548)
o Vormvrij
Ook wettelijke grenzen in Boek 3 en 6 BW. Welke?
o Handelingsbekwaamheid (Onder curatele, minderjarig, etc.)
o Aangaan van rechtshandeling waarbij een vormvoorschrift niet in acht wordt
genomen (3:39)
o In strijd met goede zeden of openbare orde (3:40 lid 1)
o Regeling algemene voorwaarden (6:246)
Algemene voorwaarden = zelfregulering
o Regeling wijzigen van gevolgen van ovk dan wel geheel of gedeeltelijk ontbinden van
ovk op grond van onvoorziene omstandigheden (6:258 jo 6:250)
o Inhoud in strijd met wetgeving van bijzondere aard (3:40 lid 2 en 3)
Specifieke voorschriften in Boek 7 BW
o Ter aanvulling op individuele partij-afspraken
o Voor bijzondere contracten
o Met het oog op een evenwichtige, objectieve toedeling van rechten en plichten
o Indachtig Europese ontwikkelingen
Let op de gelaagde structuur van het BW
o Bijzondere bepalingen --> boek 7
o Algemene bepalingen --> boek 3, 5, 6
o Let op de gedaagde structuur van het BW! Als je bijvoorbeeld een fout in een
koopovereenkomst moet beoordelen, kijk je naar de speciale regels van Boek 7 BW,
maar ook zeker naar Boek 3 en 6 BW.
Welke bijzondere overeenkomsten?
Verzekeringsovereenkomst
Huurkoopovereenkomst
Koop op afstand
Huurcontract
Ontwerpovereenkomst (die wordt afgesloten met een architect), valt onder de
overeenkomst van opdracht
Reisovereenkomst
Consumentenkrediet overeenkomst
Titels in Boek 7 BW
Koop en ruil (waaronder consumentenkoop)
Financiële zekerheidsovereenkomst (waaronder consumentenkrediet)
Schenking
Huur
Pacht
Opdracht (waaronder aparte titel voor reisovereenkomst)
Bewaarneming
, Arbeidsovereenkomst
Aanneming van werk
Borgtocht
Vaststellingsovereenkomst
Verzekering
Lijfrente
Drie categorieën:
1. Blauw:
a. Bijzondere overeenkomsten die ten doel hebben om goederen of geld over te
dragen
2. Groen:
a. Het verschaffen van genot, gebruik van een bepaald goed.
3. Rood:
a. Dienstverleningsovereenkomsten
Met een groot deel van deze overeenkomsten heb je heel veel mee te maken, maar bijvoorbeeld
pacht, borgtocht, lijfrente en bewaarneming is een type overeenkomst dat minder wordt gebruikt.
Welke niet benoemde overeenkomsten?
Lease-overeenkomst
o Een zeer belangrijke overeenkomst maar staat niet in Boek 7. Het is een
onbenoemde bijzondere overeenkomst. We hebben er nog geen specifieke regels
voor.
Franchise-overeenkomst
Energieleverings-overeenkomst
Distributieovereenkomst
Destijds niet nodig om wetten over vast te leggen. Deze overeenkomsten worden gereguleerd d.m.v.
boek 3 en 6, jurisprudentie. Zelfregulering komt ook te pas. Zelfregulering komt ook veel in het
bouwrecht voor, onder andere in zelf opgestelde algemene voorwaarden. Dit is ook recht.
Focus op 4 bijzondere overeenkomsten
- (Consumenten)koopovereenkomst, Titel 1
o Digitale inhoud
- Overeenkomsten van opdracht, Titel 7
o Algemeen (afdeling 1)
o Adviesovereenkomst met advocaat en architect
o Geneeskundige behandelingsovereenkomst (afdeling 5)
- Aanneming van werken (afdeling 12)
Beschermingsgedachte Boek 7 BW
- Wie?
o ‘Zwakkere’ partijen, maar waarom zwakker en wie zijn dat? Vooral
consumentenbescherming
Verhuurder bijv. Sterke partij, huurder de zwakke partij.
Patiënt zwakkere partij t.o.v. arts.
- Hoe?
o Meer specifieke rechten en plichten
o Dwingendrechtelijke bepalingen (bijv. art. 7:6 lid 1 BW -> niet afwijken ten nadele
van een consument). Terwijl het een aanvullend karakter heeft. Dit kan dus een
beetje gek lijken. Je mag vaak niet ten nadele van de consument afwijken, dus er is
relatief veel dwingend recht.
, o Vormvoorschriften voor bepaalde contracten (zoals schriftelijkheidsvereisten, bijv.
7:2 lid 1 bij koopwoning)
o Procedurele bepalingen (m.b.t. bewijslast of toelaatbaarheid bewijs, bijv. Art. 7:202
bij huur)
‘Het consumentenrecht’, wat is dat?
‘Het geheel van normen, regels en instrumenten dat de verwezenlijking op juridisch niveau vormt
van verschillende initiatieven die betrekking hebben op het waarborgen of vermeerderen van de
bescherming van de consumenten op de economische markt.’ (Rinkes 2009)
- Consumentenrecht is ‘de harde kern van het privaatrecht’, omdat het zoveel dwingend recht
bevat en je er zo moeilijk van af kunt wijken. Consumentenrecht is veel meer dan wat in de
wet staat. Denk ook aan gedragscodes, algemene voorwaarden et cetera.
o Een ‘lawyer’s paradise’?
Eigenlijk voor advocaten is het met Boek 7 BW een hele interessante
speeltuin geworden met al die regels van Boek 7 BW. Is dat niet te ver
doorgeslagen? Altijd haakje vinden om consument te beschermen of zaak te
beginnen.
- Wie is de consument eigenlijk?
o Objectieve criteria?
Deze gelden niet. Het is niet zo dat in de wet staat beschreven wie dat
precies is. Het is iemand die niet handelt in de uitoefening van bedrijf of
beroep. Natuurlijk persoon. Maar de ene consument heeft veel meer
juridische kennis dan de andere consument. Het begrip consument is in de
praktijk voor vele interpretaties vatbaar.
o Of steeds individuele belangenafweging of iemand in een zwakkere positie
verkeerde?
Maximizer: alles regelen, etiketten leest en zich informeert
Sastificer: zien het wel, uitgaan van richtlijnen en voorschriften.
B2C contracten: wat is het probleem?
Consument versus professionele wederpartij (aanbieden van zaken en diensten)
o Slechtere onderhandelingspositie
o Geen of weinig invloed op het aanbod van producten of diensten
o Inhoud van de overeenkomst staat vaak al vast
Weinig invloed op inhoud als consument
o Vooral wanneer de aanbieder een monopoliepositie heeft
(http://radar.avrotros.nl/nieuws/detail/gastransporteur-rekent-meer-kosten-dan-
nodig/)
o Beïnvloeding door marketing, reclame en verkooptechnieken
o Geen eigen denkvermogen.... ‘satisficer’
o Specifiekere juridische regels om de consument een meer evenwichtige positie te
geven (denk aan Richtlijn oneerlijke bedingen) en consument beter te informeren
Bijzondere soorten koop
1. Consumentenkoop (7:5)
2. Koop van onroerende zaak (7:2 jo 7:3)
3. Koop op afbetaling en huurkoop
4. Koop van vermogensrechten
, Begrip consumentenkoop
Titel 7.1 BW (koop en ruil) is gericht op de gemiddelde consument
- Standaard om de redelijke verwachtingen van consumenten te meten
- EU richtlijn: ‘someone who is reasonably well-informed and reasonably observant and
circumspect.’ (Vgl. de oratie van Mak)
- Oftewel: de etikettenlezer. De regels zijn gericht op de etikettenlezer. Dus degene die in de
supermarkt bij wijze van spreken voordat die het product koopt, eerst het etiket gaat lezen,
je goed informeert en dan de aankoop doet. Dat doet natuurlijk niemand. Je kunt je
afvragen of die consument inderdaad zo’n etikettenlezer is.
Art. 7:5 BW consumentenkoop:
- Koopovereenkomst m.b.t. roerende zaken
o Koop van een huis en vermogensrechten vallen dus niet onder de bescherming van
dit artikel (huis is geen roerende zaak)
- De koper is een natuurlijk person
- De verkoper handelt ter uitoefening van een beroep of bedrijf
- Let op bij de koop op afstand (via internet of telefoon) -> moet gaan om een
consumentenkoop, anders geen koop op afstand (art. 6:230m BW). Dus de regeling van de
consumentenkoop sluit aan op de regeling van artikel 6:230m BW.
*Hier zie je nogmaals de gelaagde structuur.
Soms onderscheid maken. Thuiswerken en nieuwe computer kopen om te werken. Vraag is dan in
welke hoedanigheid je het koopt
*Energie kopen is ook een consumentenkoop.
Glazenwasser: geen consumentenkoop, maar aanneming van werk. Art. 7:570 BW. -->
dienstverrichting
Maatpak afmeten: zowel consumentenkoop als overeenkomst van opdracht. -->
dienstverrichting en koop omdat je het goed koopt
Keuken installeren: zowel consumentenkoop als overeenkomst van opdracht. -->
dienstverrichting en koop omdat je het goed koopt
Maatpak en keuken zijn gemengde overeenkomsten. Dan komen twee verschillende
overeenkomsten samen. In dat geval is titel 1 van toepassing, maar ook titel 12 van Boek 7. Dat kan
voor strijd zorgen. Bijvoorbeeld dat er een andere termijn voor verjaring geldt voor aannneming van
werk en koopovk.
- Art. 7:5 BW:
o Regels consumentenkoop prevaleren boven opdracht wanneer er sprake is van strijd
(art. 7:5 lid 4 BW)
Koop-aanneemovereenkomst: art. 7:8 BW. Schakelbepaling.
Titel 7.1 BW, belangrijkste regels
- Uitgangspunt Titel 1 (koop en ruil): aanvullend recht
- Behalve mbt de consumentenkoop, zie art. 7:6 lid 1
- Niet ten nadele van consument afwijken van art. 1 t/m 38 --> dwingend recht
- Specifieke regels voor totstandkoming, bijv. art. 7:2
- Conformiteitstoets, art. 7:17 jo 7:18 lid 2 (vlg. HvJ Froukje Faber)
