Deze samenvatting bevat de E-learnings van het vak Endocrinologie, van het tweede en derde jaar van de opleiding Gezondheid & Leven aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De samenvatting van de hoorcolleges, met en zonder E-learnings komt ook nog online, na het laatste hoorcollege.
Endocrinologie E-learnings
Gonadale endocrinologie, Diabetes en Bot
Inhoud
E-learnings week 1: gonadale endocrinologie.................................................................................................................2
Hypothalamus en hypofyse fysiologie.........................................................................................................................2
Embryologie endocrien systeem geen tentamenvragen hierover................................................................................4
Ziekteleer gonaden................................................................................................................................................12
Hormonen en receptoren fysiologie......................................................................................................................14
E-learnings week 2: diabetes.........................................................................................................................................16
Fysiologie diabetes....................................................................................................................................................16
Ziekteleer diabetes....................................................................................................................................................17
Fysiologie vet.............................................................................................................................................................18
Ziekteleer vet.............................................................................................................................................................18
E-learnings week 3: bot.................................................................................................................................................19
Fysiologie calcium en bot..........................................................................................................................................19
Ziekteleer calcium, bot en bijschildklieren.................................................................................................................20
,E-learnings week 1: gonadale endocrinologie
Hypothalamus en hypofyse fysiologie
De hypothalamus vormt een onderdeel van het limbische systeem en speelt een belangrijke rol bij de overleving en
bij de temperatuurregulatie. Hiervoor controleert de hypothalamus het autonome zenuwstelsel en het endocriene
systeem. De hypothalamus bestaat uit: mediaal, lateraal en periventriculair.
Temperatuur regulatie en de hypothalamus
Thermoreceptoren in het ruggenmerg, de diepe
abdominale en thoracale weefsels en de huid
leveren informatie. De thermoregulatie reageert
op kleine veranderingen, al bij verschillen van 0.2
graden. De hypothalamus richt op een setpoint,
wat altijd getarged wordt door gerichte afkoeling
of verwarming wanneer nodig. De
lichaamstemperatuur kan verschillen door eten,
inspanning, ovulatie en slaap-waakritme, hierbij
verandert het setpoint niet. Het setpoint
veranderd wel door infectie/koorts,
cortisolspiegels, farmaca, extreme inspanning.
Hieraan wordt aangepast door veranderde
schildklieractiviteit.
Opwarmen:
Door vasoconstrictie van de vaten in de huid, pilo-erectie (kippenvel) en gedrag warmt iemand op. Extra warmte kan
geproduceerd worden door verhoging van het metabolisme (chemische thermogenese/inspanning), rillen en
thyroxinesecretie. Chemische thermogenese wordt geregeld door noradrenaline door:
- Toenemen basale metabolisme en cellulaire activiteit: doormiddel van stimulatie glycogenolyse (= omzetting
glycogeen naar glucose) in spieren en de lever en gluconeogenese (= aanmaak van glucose) in het vet en de
lever.
- Non-shivering thermogenesis: Warmteproductie doormiddel van het stimuleren van bruin vet. Hierdoor
wordt de oxidatieve fosforylering in de mitochondria ontkoppeld, waardoor er minder ATP maar meer
warmte gecreëerd wordt.
Endocriene controle
De hypothalamus bestaat uit verschillende kernen.
De nucleus supraopticus en nucleus paraventricularis bestaan uit grote cellen met axonen, die doorlopen tot in de
neurohypofyse. In deze axonen liggen blaasjes, dit zijn de lichaampjes van Herring, met daarin oxytocine of ADH.
Deze hormonen worden in het cellichaam van de hypothalamus geproduceerd en via axonen naar de hypofyse
vervoerd, waar ze worden opgeslagen/afgegeven.
De hypothalamus produceert en scheidt diverse andere hormonen uit:
Naam Functie
TRH Stimuleert TSH en prolactine afgifte
GnRH Stimuleert LH en FSH-afgifte
Dopamine Remt prolactine, LH, FSH en TSH-afgifte
CRH Stimuleert ACTH-afgifte
GHRH Stimuleert groeihormoon afgifte
Somatostatin Remt groeihormoon, TSH en insuline afgifte
Hypofyse
Dit is een kleine klier in de hersenen, die veel hormonen afscheidt. De hypofyse is
met de hypothalamus verbonden via de eminentia mediana en het infundibulum
(= hypofysesteel). Er stroomt geen cerebrospinale vloeistof om de hypofyse. Op de
hypofyse liggen kleine eilandjes van hormoonproducerende cellen, die elk een
ander hormoon produceren of aansturen. De hypofyse bestaat uit twee delen: de
neurohypofyse en de adenohypofyse.
, Neurohypofyse: bestaat uit een achterkwab en het infundibulum. De achterkwab staat in directe verbinding met de
hypothalamus. De neurohypofyse is een opslagplaats voor twee van de door de hypothalamus geproduceerde
hormonen:
ADH: stimuleert het vasthouden van vocht, zorgt voor een stijgende bloeddruk
Oxytocine: bevordert contractie van epitheel, klierweefsel van de borst en gladde spiercellen van de
uterus.
Adenohypofyse: bestaat uit een voorkwab en het pars tuberalis (= dunne
laag cellen rondom het infundibulum). De voorkwab neemt 80% van het
totale volume van de hypofyse in beslag. De voorkwab is via een
poortaderstelsel verbonden met de hypothalamus. De cellen in de
adenohypofyse liggen gerangschikt in rijen en velden met daartussen
capillairen van het poortaderstelsel. Er zijn twee typen cellen:
Chromofobe cellen: met geen of weinig granula.
Chromofiele cellen: met veel granula, met daarin hormonen
opgeslagen.
Acidofiele: zuurhoudende cellen. Dit zijn de mammotrope
cellen die zorgen voor het produceren van prolactine.
Basofiele: base lievende cellen
o Gonadotrope cellen: produceren meerdere androgene hormonen zoals FSH en LH.
o Thyreotrope cellen: onder invloed van TRH (TRF) produceren deze cellen het TSH-hormoon wat de
schildklier als target heeft.
o Corticotrope cellen: vormen een grote groep die ook wel POMC-cellen worden genoemd: ze bestaan
uit pro-opiomelano-cortine. Ze kunnen bij afsplitsing, onder invloed van releasing factors van de
hypothalamus ACTH afsplitsen.
De adenohypofyse produceert verschillende hormonen:
Naam Functie
GH: groeihormoon Regelt de groei van lange pijpbeenderen en van spierweefsel. Daarnaast stimuleert
het IGF-productie door de lever en verhoogt het de insulineresistentie.
TSH: thyreoïd-stimulerend Zet de schildklier aan tot productie van T4, T3 en calcitonine. Calcitonine verlaagt
hormoon het calciumgehalte in het bloed, door calcium in botten op te slaan en resorptie
van calcium in de nieren en darmen te remmen.
ACTH: adrenocorticotroop Zet de bijnier aan tot productie en secretie van glucocorticoöiden/cortisol
hormoon
FSH: follikelstimulerend Stimuleert de groei en rijping van follikels in de ovaria bij de vrouw en
hormoon spermatogenese in de testes bij de man. Ook stimuleert het de hormoonproductie
van de gonaden.
LH: luteïniserend hormoon Stimuleert de afgifte van oestrogeen en progesteron bij vrouwen. Bij mannen
stimuleert het de afgifte van testosteron.
prolactine Stimuleert melkproductie tijdens de zwangerschap
MSH: melanocyt-stimulerend Stimuleert de productie en afgifte van melanine door melanocyten in de huid
hormoon
endorfinen Geven een gevoel van geluk of euforie en werken pijn onderdrukkend
Hypothalamus en hypofyse
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElinevanVrouwerf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
