Samenvatting van de artikelen en hoorcolleges van het vak Daders (). Dit vak is onderdeel van de bachelor Criminologie, of kan gevolgd worden in de Minor Criminologie.
Bespreken van de theorieën doen we aan de hand van mensbeelden. We gaan op twee mensbeelden
focussen:
1. De rationele dader: homo economicus > maakt kosten-baten afweging
2. Handelt vanuit invloeden vanuit de sociale omgeving: homo sociologicus
Homo economicus: gelegenheid theorieën.
- Waarom plegen mensen criminaliteit?
o Gelegenheid maakt dader.
Gelegenheidstheorieën (RAT) komt voort uit de routines die we hebben in ons dagelijks handelen. Dit
zorgt ervoor dat bepaalde elementen bij elkaar komen en er gelegenheid ontstaat om criminaliteit te
plegen. Er is kans op crimineel gedrag als deze drie aanwezig zijn:
- Gemotiveerde dader
- Aantrekkelijk doelwit
- Afwezigheid van toezicht.
Andere manier om deze theorie weer te geven: Eck’s crime triangle.
- Handler (een persoon of aspect dat controle uit kan
oefenen op de dader): dader
- Manager: locatie
- Guardian: doelwit
De gemotiveerde dader:
- Maakt snelle beslissing op basis van de informatie
die diegene op die moment heeft.
- Snel plezier (baten), geen pijn (kosten). Hier heeft
de dader geen volledige informatie over, dus die
moet het doen met (de beperkte informatie) wat
diegene op dat moment ziet in zijn omgeving (=
bounded rationality).
De rol van gelegenheid:
- Signalen (cues) uit de directe omgeving over doelwit en toezicht
- Gelegenheid bepaalt de afweging en keuze
Hot products (bijvoorbeeld fietsen in een studentenstad) & hot spots (waar veel criminaliteit
plaatsvindt).
De rationele dader (homo economicus) voorbereidde dader! Vaak is dit type dader erg impulsief.
Ook zinloos geweld kan hiermee verklaard worden.
Homo sociologicus: theorieën.
Levensloop theorieën
,Sampson & Laub:
Typologie van daders en criminele carrières:
- Persisters (veelplegers)
- Desisters (first offenders, die wel eens iets hebben gedaan maar niet verder zijn gegaan)
- Intermittent offenders (zig zag, doen iets en dan weer niet en dan weer wel etc.)
Keerpunt (turning point) = een gebeurtenis in het leven van een dader die leidt tot een verandering in
levensomstandigheden.
Voorbeelden (Leon en Boston Billy):
- Huwelijk
- Militaire dienst
- Tuchtschool
- Werk
Verklaart het verschil in criminele carrières.
Niet elk huwelijk leidt bijvoorbeeld tot een keerpunt. Wanneer leidt een gebeurtenis tot een
verandering in levensomstandigheden?
Voorwaarden voor desistance:
(1) Afsnijden van verleden
(2) Positief effect van sociaal netwerk: toezicht en steun
(3) Verandering van en structuur in routine activiteiten
(4) Verandering van identiteit
Pas achteraf kan je vaak het keerpunt herkennen.
Culturele criminologie
Centrale vraag: wat proberen mensen te doen wanneer zij crimineel gedrag plegen en hoe beleven zij
dit?
Katz’ kritiek op criminologen:
- Focus op ‘achtergrond’ (SES, psychische problemen etc.). Het gaat om wat er op de
voorgrond gebeurt (hoe beleven mensen de criminele actie op dat moment)
- Normovertreding als instrumenteel/doelgericht of pathologisch handelen (psychopaten), niet
altijd gepland of gewild. Andere theorieën negeren dit.
Hoe ervaren daders normovertreding? (voorgrond)
- De drijfveer = morele emoties (komen voort uit je eigen moraal)
o Vernedering, rechtvaardigheid, arrogantie, spot, cynisme, wraak, eer
- Aantrekkingskracht van normovertreding:
o Kick, sensatie, trots, eerherstel, zelfbevestiging e.d.
Verwarrende naam:
- ‘Cultuur’: lees als normen en waarden
- Iemand krijgt een kick van het overtreden van normen en afhankelijk van je omgeving
(cultuur, land etc.) zijn die normen en waarden verschillend (dus of iets grensoverschrijdend
is of niet verschilt ook).
,3 verschillende theorieën behandelt. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten?
Persoon van de dader: verschillen en overeenkomsten in
- Mensbeeld
- Gewoon of bijzonder
- Eigen keuze
Welk mensbeeld is nu waarheid?
Het ligt aan de situatie, omstandigheden en personen welk mensbeeld erbij past.
1. Mensbeelden:
, 2. Daders: gewoon of bijzonder?
Gelegenheidstheorieën:
- alledaagse routines
- criminaliteit is niets bijzonders
- daders zijn normale mensen
Levensloopcriminologie:
- chaotisch en disfunctioneel leven
- marginale positie in samenleving
- afwijkend van de norm
Culturele criminologie:
- sensatiezucht zit in de menselijke aard
- dus daders zijn niet per se bijzonder
- maar: criminele daden zijn geen ‘routineuze’ handelingen
Voorspellende waarde: potentiele dader
Culturele criminologie: gaat om voorgrond, daar kan je niet beleid op inspelen. Minder geschikt om te
vertalen naar beleid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentekoopmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,39. Je zit daarna nergens aan vast.
