Alle 50 de toetsdoelen uitgewerkt van de toetsmatrijs in deze samenvatting, voor de kennistoets BS5&6. De uitwerkingen komen vanuit hoorcolleges, lesstof, voorbereidingen en lesboeken. Ik heb zelf met deze samenvatting een 7.9 gehaald
Toetsmatrijs integrale kennistoets periode 4
VBS5&6 beroepssituatie 5 en 6
1. kan de anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel uitleggen
Het zenuwstelsel voert drie belangrijke functies uit:
1. het meet het interne en externe milieu
2. integreert informatie van de zintuigen
3. coördineert gewilde en ongewilde reacties van vele andere orgaanstelsels
Het zenuwstelsel kan anatomisch gezien in twee delen worden verdeeld:
1. het centrale zenuwstelsel (CZS) bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het CZS
integreert en coördineert de verwerking van sensorische informatie en het doorgeven van
impulsen naar spieren. Alle communicatie tussen het CZS en de rest van het lichaam vindt
plaats via het perifere zenuwstelsel
2. het perifere zenuwstelsel (PZS) bestaat uit al het overige zenuwweefsel.
Je kan het PZS onderverdelen in het afferente en efferente deel. Het afferente deel geleid
sensorische informatie vanuit receptoren in weefsels en organen naar het CZS toe. Receptoren zijn
sensorische structuren die veranderingen in de omgeving waarnemen. Het efferente deel geleid
motorische opdrachten vanuit het CZS naar spieren en klieren. Deze doelorganen en weefsels
reageren hierop en worden effectoren genoemd. Het efferente deel valt weer te verdelen in het
somatische zenuwstelsel (SZS) en het autonome zenuwstelsel (AZS). Het somatische zenuwstelsel
reguleert skelet spiercontracties. Dit kunnen bewuste bewegingen zijn of reflexen. Het autonome
zenuwstelsel reguleert onbewust het gladde spierweefsel, hartspierweefsel, kliersecretie en
vetweefsel. Het parasympathische gedeelte hiervan vertraagt bepaalde functies en treedt op in rust.
Het sympatische zenuwstelsel versnelt juist bepaalde lichaamsfuncties.
Het zenuwstelsel bestaat uit al het zenuwweefsel in het lichaam. Zenuwweefsel bestaat uit neuronen
en neuroglia. Neuronen zijn de basiseenheden van het zenuwstelsel. De neuroglia is het
steunweefsel van het zenuwstelsel bestaande uit een netwerk van vertakte cellen, de
neurogliacellen. Neuronen
kunnen elektrische
signalen geleiden.
Neuroglia zorgen ervoor
dat de neuronen goed hun
werk kunnen doen.
Elektrische signalen gaan
vanaf de dendriet, over het
cellichaam naar de axon en
naar de synapsknoop.
Elke levende cel in het lichaam heeft een membraanpotentiaal van -70 mV. Ook zenuwcellen hebben
een membraanpotentiaal van -70mV. De K+-concentratie is in de cel hoger dan de concentratie
buiten de cel. Ook Na+ is ongelijk verdeeld binnen en buiten de cel.
,Door deze concentratieverschillen diffunderen de Na+ en de K+ met het concentratieverschil mee. K+
zal naar buiten diffunderen en Na+ zal naar binnen diffunderen. Maar omdat het concentratieverschil
van K+ groter is dan het concentratieverschil van Na+ zal K+ sneller naar buiten diffunderen dan Na+
naar binnen. Hierdoor zal er per tijdseenheid een netto uitstroom van positief geladen K+ ionen zijn,
en zullen er relatief veel negatief geladen Cl- en negatief geladen stoffen achterblijven in het
cytoplasma. Door bovengenoemde diffusieprocessen is de binnenkant van het membraan negatief
geladen ten opzichte van de buitenkant van de membraan. Dit membraanpotentiaal bedraagt
ongeveer -70mV. De membraanpotentiaal is gebaseerd op de verschillende diffusie snelheden van
Na+ naar binnen en K+ naar buiten. Naar buiten gediffundeerde K+ ionen en naar binnen
gediffundeerde Na+ ionen worden door de natrium-kaliumpomp terug getransporteerd, zodat de
concentratieverschillen gehandhaafd blijven en de membraanpotentiaal blijft bestaan. Dit is actief
transport, omdat de ionen tegen het concentratie verval heen getransporteerd moeten worden. Als
er geen impuls over de zenuwcel gaat, zijn de natrium-kaliumpompen gesloten. De cel zorgt er dan
voor dat het rustpotentiaal (-70mV) stabiel blijft.
Een impuls is een elektrische lading die zich over de axonen en dendrieten verplaatst:
1. impuls komt binnen via het dendriet
2. dendriet geeft het impuls door aan het cellichaam
3. cellichaam beoordeeld of er een actiepotentiaal plaatsvindt
4. natrium komt binnen stromen, dit moet een drempelwaarden tussen de -50 en -60mV
bereiken
5. actiepotentiaal wordt bereikt en er vindt depolarisatie plaats, het impuls wordt doorgegeven
6. de binnenkant van de cel is positief geladen (+30mV)
7. repolarisatie, de cel gaat zich weer naar het rustpotentiaal herstellen door kalium naar
buiten te laten
Een synaps is een plaats waar een neuron met een andere cel communiceert. In het zenuwstelsel
verplaats informatie zich van de ene naar de andere in de vorm van actiepotentialen langs ionen.
Deze elektrische signalen worden impulsen genoemd. Aan het einde van een axon leidt zo’n
actiepotentiaal tot de overdracht van informatie naar een ander neuron of een effector.
Informatieoverdracht vindt plaats doordat de synapsknop neurotransmitters afgeeft. Tussen het
axon-uiteinde van de ene cel en de dendriet van de andere cel bevindt zich de synapsspleet. Het
axon geeft neurotransmitters af in de synapsspleet, deze binden zich vervolgens aan receptoren van
het dendriet van het volgende neuron. Er zijn twee soorten neurotransmitters:
- stimulerend: acetylcholine, norepinefrine
- remmend: dopamine, serotonine en GABA
Het hersenvlies bestaat uit
verschillende lagen. De buitenste laag
van het hersenvlies is de duramater,
deze zit aan de bovenkant vergroeid
aan het bot. Tussen het dura mater
van het ruggenmerg en de wanden
van het wervelkanaal ligt de epidurale
ruimte. De epidurale ruimte bevat
weefselvloeistof en bloedvaten.
,Onder de dura mater ligt de arachnoidea (spinnenwebvlies). Dit is een web van collagene en
elastische vezels. Tussen de arachnoidea en het dura mater ligt de subdurale ruimte. In de subdurale
ruimte bevindt zich lymfevocht waardoor wrijving tussen beide lagen wordt verminderd. Onder het
spinnenwebvlies bevindt zich de subarachnoïdale ruimte. Hierin bevindt zich het cerebrospinale
vloeistof. Dit werkt als schokbreker en bevat opgeloste gassen, voedingsstoffen, chemische
signaalstoffen en afvalstoffen. Het pia mater is het zachte hersenvlies, dit zit direct op je hersenen.
Bloedvaten die de hersenen en ruggenmerg van zuurstof voorzien lopen langs de oppervlakte van de
pia mater in de subarachnoïdale ruimte. De pia mater is sterk doorbloed. De grote bloedvaten lopen
verdeeld over de oppervlakte om de hersenschors van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien.
Hersenventrikels zijn interne holtes gevuld met cerebrospinale vloeistof, ook wel liquor of
hersenvocht genoemd. Hersenvocht voert afvalstoffen af en zorgt ervoor dat hormonen op de juiste
plek komen. De ventrikels moeten dus met elkaar in verbinding zijn. Dit doen de aquaductus cerebri
en het centrale kanaal.
De functies van het cerebrospinale vloeistof zijn:
schokbreker, ondersteunt het gewicht van de hersenen
en ondersteunt de circulatie van voedingsstoffen,
hormonen en afvalstoffen. Het liquor wordt
aangemaakt in plexus choreoïdeus in het vierde
hersenventrikel. Een netwerk van doorlaatbare
haarvaten en ependymcellen produceren en geven het
liqour af. Per 24 uur wordt er ongeveer 500 ml liquor
geproduceerd. Ongeveer 150 ml liquour is continue
aanwezig in de subarachnoïdale ruimte. Het
cerebrospinale vloeistof wordt via het granulationes
arachnoideales afgevoerd. Hier worden afvalstoffen
afgegeven in de bloedcirculatie en zo opgeruimd.
Hersenzenuwen worden direct aangestuurd door de
hersenen en zijn onderdeel van het centrale
zenuwstelsel.
Je hebt 31 paar
ruggenmergzenuwen. Ze
worden ingedeeld aan de
hand waar ze liggen in de
wervelkolom:
- craniaal (C1-8)
- thoracaal (T1-12)
- lumbaal (L1-5)
- sacraal (S1-5)
- coccygaal (Co1)
, Elk paar zenuwen is verbonden met een specifiek
gebied en vormen zo een netwerk van zenuwen. Een
dermatoom is zo’n specifiek gebied dat hoofdzakelijk
wordt voorzien door één ruggenmergzenuw.
Zenuwplexussen functioneren als een elektrische
schakelkast, ze geven de impulsen door die vanuit het
ruggenmerg komen. Het zijn zenuwvezels die van het
ruggenmerg zijn uitgesplitst en samengevoegd worden.
Alle vezels gaan gecombineerd naar een bepaald
gebied.
Je hersenen hebben veel bloed nodig. Als de
bloedtoevoer voor een paar seconden verbroken
wordt, kunnen we het bewustzijn verliezen. Na 4
minuten kan er zelfs blijvende schade optreden. De
hersenen worden voorzien door de arteria carotis
communis. Het bloed wordt afgevoerd vanuit de
hersenen door de cirkel van willis. De bloedvaten die
tot de cirkel van Willis behoren zijn: Arteria cerebri
posterior (ACP) of achterste hersenslagader. Arteria
cerebri anterior (ACA) of voorste hersenslagader.
Arteria cerebri media (ACM) of middelste
hersenslagader.
De bloed-hersenbarrière functioneert als een soort
poortwachter en laat alleen selectieve stoffen door. Dit
om de hersenen te beschermen tegen gevaarlijke
stoffen. In vet oplosbare stoffen worden meestal doorgelaten, zoals zuurstof. Voor stoffen zoals
glucose zijn transportmechanismen nodig om door de bloed-hersenbarrière te komen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurheems. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,48. Je zit daarna nergens aan vast.
