Neurologische achtergrond
Waarom?
Bij patiënten met dysfagie is het onderzoeken van de orofaciale motoriek en
sensibiliteit een belangrijk onderdeel van de diagnostiek.
Kennis van de orofaciale en orofaryngeale sensomotoriek is daarom
essentieel
Het onderzoeksgebied van de logopedist beperkt zich tot de motoriek en
sensibiliteit: - gezicht: faciaal of extra oraal
- Mondholte: intra oraal
- Keelholte: orofaryngeaal
Innervatie:
Vanuit de hersenschors= centraal motorisch neuron naar het perifeer
motorisch neuron naar de spier
Van de hersenschors (corticobulbair) tot hersenstam(bulbair) naar spier
Probleem cortico: spastische verlamming
Probleem bulbair: slappe verlamming
Centaal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
Perifeer zenuwstelsel: hersenzenuwen en ruggenmerg zenuwen.
Aansturing hoofd/hals gebied: zenuwbanen kruisen op de overgang van de
hersenstam naar ruggenmerg
Aansturing rest van lichaam: zenuwbanen kruisen pas in het ruggenmerg
,Hersenzenuwen betrokken bij slikbeweging
• nervus trigeminus (N. V)
beweging onderkaak > spreken / kauwen; sensibiliteit tong
• nervus facialis (N. VII)
motoriek gelaat > kringspier oog / mond, wangspier; smaak voorste 2/3 e tong
• nervus glossopharyngeus (N. IX)
deel motoriek farynx (heffen en verwijden); sensibiliteit en smaak achterste
1/3 tong
e
• nervus vagus (N. X)
verzorgt velum, farynx, larynx, organen buik/borst > spreken, slikken,
ademhaling (motorische en sensibele functies)
• nervus accesorius (N. XI)
ondersteunt het in beweging
zetten van de halsspieren
• nervus hypoglossus (N. XII)
motoriek tong
Belangrijke aspecten van
normaal slikken volgens de
richtlijn Orofaryngeale dysfagie
• voorbereiding van de bolus
in het ‘cavum oris’ (=
mondholte) (o.a. kauwen van voeding);
• oraal bolus transport richting de farynx;
• mobiliteit van de tongbasis en farynxwanden om de bolus via de farynx naar
de oesofagus te transporteren;
• tijdig afsluiten van de luchtweg en nasofarynx;
• tijdig openen van de musculus cricofaryngeus (Murry, 2008; Logemann, 1997)
fasen slikproces:
1. orale fase: bewust en willekeurig
2. faryngeale fase: bewust en onwillekeurig
3. oesofageale fase: onbewust en onwillekeurig
, orale fase
afhappen en lipsluiting
bolusvorming, proeven en kauwen
tong houdt voeding tegen gehemelte
glossopalate afsluiting tegen verslikken
ademen is nog mogelijk
bewust en willekeurig
van mondholte naar orofarynx
achterste gehemeltebogen trekken samen
de bolus wordt in de orofarynx gedrukt
nasofarynx wordt afgesloten
de receptoren in de orofarynx (met name in de voorste gehemeltebogen)
worden door de bolus geprikkeld en zo wordt de volgende fase ingezet (=
slikinzet)
Welke hersenzenuwen doen mee in de orale fase?
afferente controle:
• sensibiliteit tong : N.V
• smaak tong (voorste 2/3 deel) : N. VII
• sensibiliteit en smaak tong : N. IX
(achterste 1/3 deel)
efferente controle:
• masticatie : N.V
• labiale sfincter : N. VII
• tong : N. XII
• velum : N. IX
afferente: van zintuigen spieren, huid naar hersenschors: sensorisch
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joym1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.