Samenvatting
Samenvatting Literatuurgeschiedenis 16e en 17e eeuw (nederlands)
- Vak
- Nederlands
- Niveau
- VWO / Gymnasium
literatuurgeschiedenis
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
LiteratuurgeschiedenisHistorische achtergrond [1500-1700]
● Na de middeleeuwen verdween de feodale Europese koninkrijken om plaats te
maken voor centraal geregeerde staten
- De burgerij →steeds rijker en machtiger
- De adel en kerk →verloren een deel van hun gezag
● In de 16e eeuw viel de Kerk uiteen in katholieken en protestanten.
- Er volgde een diverse godsdienstoorlogen [Oorlog voeren voor religieuze
vrijheid, of een bepaald 'geloof' verspreiden onder onwillige volken] →gevolg
is een economische malaise [crisis of depressie in de economie]
● In sommige landen ontstond in de tweede helft van de 17e eeuw de absolute
monarchie
- Absolute monarchie: de koning bezat de volledige macht en was een soort
vertegenwoordiger van God (--> zo werden politieke en godsdienstige
gehoorzaamheid aaneen gekoppeld → zorgde voor relatieve rust en orde)
● 16e eeuw: Nederlandse gewesten onder het gezag van keizer karel V en daarna
zoon Filips II (koning Spanje).
- Deze probeerde de gewestelijke autonomie te beperken.
- trad fel op tegen "ketters" [=protestanten]
- Hij stuurde ook een Legermacht onder bevel van Alva →begin 80 jarige
oorlog (1568 - 1648)
● Binnen de Republiek der verenigde werd de dienst uitgemaakt door het rijke gewest
Holland
- landsadvocaat [raadspensionaris]: de machtigste man van Holland, een
soort voorzitter-secretaris van de Hollandse Staten [Johan van
Oldenbarnevelt 1586-1619 en Johan de Witt 1653-1674]
- Stadhouder [plaatsvervanger]: aanvoerder van leger en vloot [Willem van
Oranje 1572-1584 en Zoon Maurits 1585-1625 en Frederik Hendrik
1625-1647]
● Tussen de stadhouders en de raadpensionarissen van Holland was er een
voortdurende strijd om macht:
- De stadhouders streefden naar een centraal geregeerde staat, de
raadpensionarissen verdedigden de gewestelijke autonomie [=autonomie is het recht
op zelfbestuur van een gemeenschap binnen een groter geheel]
● In de Republiek bloeiden economie, kunsten en wetenschappen
● Terwijl het zelfstandige Noorden zijn 'Gouden eeuw" beleefde, raakten de zuidelijke
gewesten in verval.
- Ze bleven in Spaanse handen
- Het katholicisme was er de enige toegestane godsdienst.
- het Nederlands verviel tot een tweederangs taal voor bedienden en
plattelandsbewoners
● Pas in de 19e eeuw ontstaat er weer een Nederlandstalige cultuur in het zuiden
● In de zestiende eeuw wordt de West-Europese cultuur overheerst door de grote
kunst- en cultuur stroming van de Renaissance
● Twee nieuwe kunststroming: [in Italië 16e eeuw en in Europa 17e eeuw]
- Maniërisme en Barok
, De Renaissance
● de Renaissance [wedergeboorte]: ontstond in Italië in de loop van de 14e eeuw.
Een nieuwe cultuur beweging waar men terug keek maar het glorierijke verleden [de
Romeinse tijd en de Griekse cultuur]
● klassieke Oudheid; 500 voor Chr. - 500 na Chr.
● humanisten: de eerste onderzoekers van de klassieke cultuur (Erasmus 1466-1536)
- Voortbouwend op klassieke teksten ontwikkelden ze een nieuw begrip van de
rol van de mens in de wereld, dat snel door anderen werd overgenomen.
● Theocentrische opvatting [=op god gericht] veranderd in een antropocentrisch [=nu
vond men de mens en de aarde even belangrijk als het goddelijke en de hemel]
● individualisme: de mens was niet langer allereerst deel van een groter geheel [dorp,
gilde, stand, kerk], maar een unieke, individuele persoonlijkheid
- kunstenaars gingen hun schilderijen signeren en hun namen op boeken
zetten
● 'homo universalis": het hoogste ideaal, en mens die op alle gebieden van de
menselijke cultuur uitblonk (Leonardo da Vinci, 1452-1519, standaard voorbeeld)
● empirisme: zelf uit willen vinden hoe dingen werken in elkaar zitten door
experimenten doen
● Nicolaus Copernicus (1473 - 1543) toonde aan dat de aarde om de zon draaide.
● Galileo Galilei (1564-1642) onderzocht de sterrenhemel
● Isaac Newton (1642-1727) opsteller van de theorie van de zwaartekracht
● Niet alleen de fysische kennis werd groter, ook geografische, taalkunde en de
geschiedschrijving.
● Hervorming, Reformatie of Protestantisme: men ging zelf de basis van het geloof
studeren [de bijbel] en kwamen op de conclusie dat er veel wantoestanden heersten
in de kerk. Toen het niet lukte haar van binnenuit te hervormen, verlieten sommige
haar om het ware geloof buiten de kerk in ere te herstellen [Martin Luther 1483-1546
en Jean Calvin 1809 - 1504]
- In dezelfde tijd scheidde in Engeland de Anglicaanse kerk zich af van Rome.
● Het geloof aan heksen [bv. dat vaak in verband gebracht wordt met de ME] bloeide
vooral tijdens de Renaissance.
Literatuur en taal
● De literatuur van de Oudheid was in de Renaissance de maatstaf voor de eigen
literatuur
- Translatio: het maken van vertalingen uit het Grieks en Latijn.
- imitatio: het zelfstandig navolgen van de klassieke Schrijvers
- aemulatio: de oude literatuur over treffen.
● Men werd zich bewust van de mogelijkheden van de eigen taal en de klassieke
teksten toegankelijk voor mensen die geen Grieks en Latijn kenden
● Imitatio had vooral betrekking op het zelf schrijven in Latijn en op de herleving van
klassieke genres
● In de 16e, 17e [en een stukje van de 18e eeuw] was Latijn net zoals engels nu is [de
internationale taal van de wetenschap]
- Sommige "verlatijnste" hun achternaam: Copernicus →Koppernigk en
Grotius→ de Groot
- Ook werden zinsconstructies en uitdrukkingen overgenomen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BasmallahFawzyy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79107 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen