Samenvatting
Samenvatting Biologie VWO Nectar 4e editie H20 - Planten
Samenvatting van Hoofdstuk 20 nectar 4e editie 6 VWO
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Bi - H20 - Planten20.1 VEREDELEN
Kruisen, selecteren en geslachtelijke voortplanting
- Klassiek veredelen: veredelen van planten m.b.v. selecteren en kruisen.
- Geslachtelijke voortplanting: voortplanting waarbij bevruchting optreedt.
- Speelt rol bij klassieke veredeling van planten.
- Stuifmeel uit meeldraden komt op stempel: bestuiving.
- Door wind en insecten komen ♂ gameten via stuifmeelbuizen en groeien naar vruchtbeginsel op
of in bloembodem. Daar versmelten ze met ♀ gameten in zaadbeginsel: bevruchting.
- Bij roos ontstaan na bestuiving en bevruchting uit vruchtbeginsel en bloembodem een
rozenbottel: een schijnvrucht met daarbinnen kleine vruchtjes met één zaad.
- Geslachtelijke voortplanting levert nieuwe combinatie van allelen op. Door herhaaldelijk
selecteren op bepaalde kenmerken, kunnen allelen voor andere eigenschapen verdwijnen uit
genenpoel.
Ongeslachtelijke voortplanting
- Ongeslachtelijke voortplanting: vermeerdering zonder bevruchting, waarbij nakomelingen
genetisch identiek zijn aan ouders (klonen).
- Oculeren: bij rozen kunnen uit bijv ogen, een soort slapende knoppen aan takken, nieuwe
rozentakken groeien nadat ze geënt zijn op een onderstam van een roos met een goed
wortelstelsel bijv; oog groeit uit tot tak, waar uiteindelijk mooie bloemen aan komen.
Grauwe schimmel
- Grauwe schimmel is vijand van veel planten(kwekers); het bouwt snel resistentie op tegen
fungiciden: schimmelbestrijdingsmiddelen.
- Levenscyclus schimmel:
- Schimmels groeien uit sporen: haploïde cellen die dienen voor verspreiding van o.a. schimmels.
Vermeerdering vindt plaat bij vorming van sporen, deze zweven overal in de lucht.
- Als spore van grauwe schimmel op bloemblad of vrucht terecht komt, kiemt hij en groeit de plant
in. Dit levert mycelium: netwerk van schimmeldraden, gemaakt door haploïde cellen die plant
binnendringen.
- Aangetaste plantendelen kleuren bruin en verrotten doordat plantencellen afsterven. Grauwe
schimmel vorm grauwgrijs pluis: sporendragers met nieuwe sporen die zich verspreiden.
- Genomics: studie van genoom.
- DNA-marker: stukje DNA, dichtbij gewenste gen, dat onderzoekers gebruiken als herkenningspunt.
- Als plant met resistentiegen wordt gekruist bijv, kunnen veredelaars bij nakomelingen van
kruising adhv DNA-marker snel vaststellen of deze over een of meer resistentiegenen beschikken.
- Geen genetische modificatie, maar selectie op DNA-niveau.
Planten uit het lab
- Wanneer genen via genetische modificatie worden ingebouwd bij een plant, ontstaan er planten
van deze soort met extra genen die coderen voor nieuwe eigenschap: gmo-planten.
- Transgene planten: ingebouwde genen zijn afkomstig van ander soort.
- Cisgene planten: ingebouwde genen zijn afkomstig van dezelfde soort.
- Genetische modificatie:
- Laborant isoleert gewenste gen uit cellen van donororganisme en bouwt deze in bij plasmide van
geschikte bacteriesoort, die nu als vector (transportmiddel) dient om gen over te brengen.
- Plasmide wordt in andere bacterie, zelfde soort, geplaatst en laat deze delen tot kloon bacteriën.
Deze kloon wordt samen met losse, niet-gedifferentieerde plantencellen in kweek gezet.
, - Plasmide dring bij aantal plantencellen binnen, waarna enzymen gen inbouwen in DNA van
plantencellen.
- Aan over te brengen gen is markergen toegevoegd: gen, gekoppeld aan in te bouwen gen,
waarmee relatief eenvoudig selectie van genetisch gemodificeerde organismen kan plaatsvinden.
- Cellen die overblijven, en dus gewenste gen bevatten, gaan op weefselkweek: steriel
groeimechanisme om klompje cellen op te laten groeien tot plant.
Oude en nieuwe rozensoorten
- Polyploïd: meerdere sets chromosomen aanwezig (3n, 4n, 5n, 6n of 8n).
- Hybriden: nakomeling van twee verschillende soorten (niet altijd vruchtbaar).
- Polyploïdie kan worden opgewekt m.b.v. colchicine non-disjunctie opwekt: tijdens celdeling gaan
homologe chromosomen (meiose I) of identieke chromatiden (mitose of meiose II) niet uit elkaar,
een genoommutatie.
- Overerving bij polyploïdie is ingewikkelder dan bij diploïdie.
- Tijdens meisoe treedt recombinatie op, doordat chromosomen twee aan twee groeperen, waarbij
uitwisseling van DNA door crossing-over kan plaatsvinden.
- Bij tetraploïde rozen kunnen ook vier homologe chromsomen met elkaar paren vormen en delen
uitwisselen, waardoor aantal recombinaties toeneemt.
20.2 OPNAME EN TRANSPORT VAN WATER
Zilte teelt
- Verzilting: toename van zoutgehalte in bodem.
- Door zowel laboratorium- als veldproeven stellen onderzoekers vast welke rassen het meest
zouttolerant zijn en wat de beste manier is van irrigeren, watertoevoer bij te weinig neerslag.
Wateropname (Binas 91B)
- Planten nemen water met daarin opgeloste mineralen op via wortelharen: uitstulpingen van
opperhuidcellen van wortel vlakbij uiteinden van jonge worteltoppen, waardoor er
oppervlaktevergroting ontstaat en wortel meer water en zouten tegelijk kan opnemen.
- Na opname gaan water en zouten via celwanden, apoplast-route, of via celmembranden en
grondplasma, symplast-route, richting midden van wortel: centrale cilinder.
- Centrale cilinder: binnenste gedeelte van wortel, waarin zich houtvaten bevinden.
- Om centrale cilinder ligt endodermis van wortel.
- Endodermiscellen: laag cellen tussen schors en centrale deel van wortel. Doordat cellen
waterdicht verbonden zijn met krukbandjes, kunnen water en zouten niet via apoplast-route naar
centrale deel. Via symplast route komen water en zouten in centrale deel.
- Endodermiscellen hebben in dwarswanden van cel laagje suberine (kurk), bandjes van Caspari:
(kurkbandjes) waterdichte bandjes van kruk (suberine) in dwarswanden van endodermiscellen in
wortel tussen schors en centrale cilinder.
- Vanuit centrale cilinder gaan water en zouten verder in speciale transportbuisjes; houtvaten.
- Zuurstofgehalte en temperatuur van bodem hebben invloed op zout- en wateropname.
- Actieve processen vinden plaats in gedeelte van celmembranen aan binnen- en buitenzijde van
endodermiscellen, hier vindt selectie van stoffen plaats.
- Selectief opgenomen zouten gaan tegen concentratieverschil in naar centrale cilinder: actief
transport. Concentratie zouten in centrale cilinder stijgt; watermoleculen volgen door osmose.
- Lichte overdruk ontstaat die water via houtvaten naar boven perst: worteldruk.
- Guttatie: (druppelen) bij lage verdamping en relatief hoge worteldruk door hoge
bodemtemperatuur, worden waterdruppels via (speciale) poriën uit bladeren geperst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yansnoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,01. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
