Samenvatting
Samenvatting Biologie VWO Nectar 4e editie H16 - Systeem Aarde en de mens
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van Biologie VWO Nectar 4e editie H16 - Systeem Aarde en de mens
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Bi - H16 - Systeem Aarde en demens
16.1 KOOLSTOFKRINGLOOP EN KLIMAAT
Fotosynthese: het startschot
- Met ontstaan van eerste eencellige autotrofe organismen veranderde aarde drastisch; afname
CO2-concentratie door omzetting tot CaCO3 met fotosynthese; temperatuurdaling.
- Systeem Aarde: alle complexe voedselwebben en ecosystemen op aarde tezamen.
Koolstofvoorraden
- Sinks: bodemvoorraden organische stoffen, bv. koolstofverbindingen (steenkool, aardolie, aardgas)
- Fossiele brandstoffen: organische stoffen in bodem (sinks) in vorm van bruin- en steenkool,
aardolie en aardgas.
- Grote hoeveelheden organisch materiaal liggen bv. in permafrostgebieden: toendra’s rond
Noordpool, waarvan bodem het hele jaar bevroren zijn.
- In Atlantisch Ocean en Zuidelijke IJszee komen enorme hoeveelheden afgestorven plankton,
aangevoerd door oceaanstromingen, op oceaanbodem terecht. Daar blijven ze opgeslagen.
- Andere sink gevormd door kalkgesteenten: sink van CaCO3, resten van schelpen, gevormd door
chemische processen vanuit CO2.
- Veel vanuit CO2 geproduceerde stoffen zitten in biomassa van levende planten en dieren. In
regenwouden en andere ecosystemen betreft dit enorme hoeveelheden die niet contant zijn.
- Van april tot september nemen planten op noordelijk halfrond meer CO 2 op dan ze afgeven, van
oktober tot aar is dat andersom. Zuidelijkhalfrond volgt tegenovergestelde cyclus.
Koolstof stroomt (Binas 93F)
- Koolstof in sinks kan o.a. vrijkomen door vulkaanactiviteit en erosie.
- Langzame koolstofkringloop: kringloop C van miljoenen jaren (sinks)
- Snelle koolstofkringloop: kringloop C van minuten tot enkele duizenden jaren.
- Door dissimilatie komt koolstof vrij als CO2. Deze wordt door planten weer omgezet in biomassa.
Mensen en koolstof + temperatuur op aarde
- Energievoorziening voor arbeid, transport en warmte vraag om koolstofverbindingen, evenals
grondstoffen om producten te maken.
- CO2-concentratie in atmosfeer stijgt; koolstofkringloop veranderd; beïnvloed klimaat.
- CO2 is broeikasgas: gas In atmosfeer met warmte-isolerende werking. (CO 2, H2 (g), CH4, N2O)
- Absorberen warmte (infraroodstraling) die aarde uitstraalt en stralen deze vervolgens in alle
richtingen weer uit, o.a. naar aarde. Aarde krijgt deel van uitgestraalde warmte weer terug.
- Niet alle zonnestralen bereiken aarde; tegengehouden ozonlaag of terugkaatsing hoge bewolking.
- Broeikaseffect: natuurlijke warmte-isolerend effect van broeikasgas CO 2.
- Ontstaat voor 50% door H2(g), 25% waterdruppeltjes in lage bewolking, 20% normale hoeveelheid
CO2 in atmosfeer, 5% andere broeikasgassen.
- Versterkt broeikaseffect: meer dan normaal vasthouden van warmte door atmosfeer, vooral door
verhoogde CO2-concentratie in atmosfeer ten gevolge van verbranding van fossiele brandstoffen.
Methaan en distikstofmonoxide
- GWP: (global warming potential) mate waarin broeikasgas sterker is dan CO 2. (CH4 = 25, N2O = 265)
- CH4 is afkomstig van gebruik van fossiele brandstoffen, landbouw, afvalstortplaatsen en veeteelt.
Uit veel sloten en plassen borrelt moerasgas omhoog dat vooral uit CH4 bestaat.
- Ontstaat uit organische materiaal onder anaerobe omstandigheden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yansnoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,71. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen